تحولات منطقه

۱۳ مهر ۱۳۹۹ - ۱۱:۴۲
کد خبر: ۷۲۲۵۱۷

یادداشت/

لبنان و آینده‌ پیچیده‌ پیش رو

دکتر سیدهادی سیدافقهی/ کارشناس مسائل منطقه

پس از به پایان رسیدن مهلت دو هفته‌ای فرانسه به گروه‌های لبنانی برای رسیدن به توافق و تشکیل کابینه، مصطفی ادیب که نامزد پست نخست وزیری بود، کناره‌گیری خود را از انجام این مأموریت به اطلاع رئیس جمهور رساند و میشل عون نیز با این استعفای وی موافقت کرد.

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

قدس آنلاین: پس از به پایان رسیدن مهلت دو هفته‌ای فرانسه به گروه‌های لبنانی برای رسیدن به توافق و تشکیل کابینه، مصطفی ادیب که نامزد پست نخست وزیری بود، کناره‌گیری خود را از انجام این مأموریت به اطلاع رئیس جمهور رساند و میشل عون نیز با این استعفای وی موافقت کرد. فساد در لبنان آن قدر در هم تنیده است که هر نخست‌وزیری از هر گروه و جبهه‌ای زمین می‌خورد. چه از طرف ۱۴مارس باشد که سعد حریری بود که استعفا کرد؛ چه از طرف ۸مارس که حسان دیاب و مصطفی ادیب بود. تنها نخست وزیری می‌تواند موفق عمل کند که هر دو طرف در قالب یک دولت وفاق ملی او را حمایت کنند و پیدا کردن چنین نخست وزیری فعلاً محال است.

برای موفقیت مصطفی ادیب در تشکیل کابینه و شکل‌گیری دولت، شرایطی لازم بود که برای وی محقق نشد. شرط اول، مربوط به شخصیت خود ادیب است که در مناسبات داخلی ساختار سیاسی و حاکمیتی لبنان حضوری نداشته است. نخست وزیران لبنان معمولاً جزو مطرح‌ترین رجال سیاسی این کشورند که از زمان تأسیس لبنان این قاعده حاکم بوده است. ادیب در میان اهل سنت وزن کمتری نسبت به چهره‌هایی همچون فؤاد سنوره، رفیق حریری و سعد حریری که به محافل بین‌المللی متصل بودند، داشت. مسئله دوم، فقدان تجربه کلان اجرایی ادیب بود. شرط بعدی، برخورد دوگانه و منافقانه بیشتر جریان‌های ۱۴ مارس بود. این‌ها به دلیل اینکه با چراغ قرمز آمریکا و عربستان روبه‌رو شدند، نقشی دوگانه را بازی کردند. به این معنا که مخالفتی با نامزدی ادیب برای نخست وزیری نکردند اما در مقابل برای انتخاب وزرا و تشکیل کابینه هم به او کمکی نکرده و حتی کارشکنی هم کردند. به مرور، جریان غرب‌گرای ۱۴مارس روندی فرسایشی و خسته کننده‌ را پیش گرفتند و از آن طرف، سفر مشاور وزارت خارجه آمریکا به لبنان مزید بر علت شد. دیوید شینکر در ملاقات با نبیه بری پافشاری کرد که باید لبنان با رژیم صهیونیستی در مورد ترسیم مرزهای دریایی مذاکره کرده و امتیازاتی بدهد. در حال حاضر از نظر خط مرزی دریایی میان لبنان و اسرائیل منازعه وجود داشته و رژیم صهیونیستی با آگاهی از وجود ذخایر گازی در مربع شماره ۴ و ذخایر نفتی در مربع شماره ۱۰، نسبت به سرزمین‌های دریایی لبنان طمع‌ورزی دارد و به همین دلیل به آمریکا فشار می‌آورد که این مناطق را از لبنان بگیرد. نبیه بری زیر بار این فشارها نرفت و وقتی شینکر با عصبانیت لبنان را ترک و به واشنگتن بازگشت، دو تن از وزرای کابینه لبنان از شیعیان را تحریم کرد. نبیه بری نیز به ادیب تأکید کرد وزارت دارایی باید همچنان در دست جریان امل باقی بماند و شخص آقای حسن خلیل که از سوی آمریکا تحریم شد، باید برای تصدی این پست معرفی شود. این امر فشار را بر ادیب بیشتر کرد و پادرمیانی میشل عون نیز نتوانست چاره‌ساز شود. این مسائل موجب شد عوامل دست در دست هم دهند و مصطفی ادیب زمین بخورد.

درباره چشم انداز وضعیت تشکیل کابینه پس از استعفای ادیب می‌توان اعلام کرد با این استعفا، لبنان اکنون وارد تونل تاریک‌تری شده است. ادیب را حزب‌الله لبنان و جنبش امل هم تأیید کردند و معمولاً این گونه است نخست وزیری که از سوی ۸ مارس تأیید می‌شود، جریان ۱۴ مارس روی او حساس می‌شوند. ادیب پیشتر هنگامی که در آلمان سفیر بود، ارتباطاتی با مقاومت لبنان داشت و برای حزب‌الله ناشناخته نبود. بنابراین مسئول شکست او جریان ۱۴ مارس است. کار به شدت گره خورده و به نظر می‌رسد گروه‌های لبنانی منتظر خواهند ماند تا تکلیف انتخابات آمریکا مشخص شود. اگر ترامپ بیاید که همین وضع ادامه می‌یابد. اما اگر جو یابدن پیروز شود ممکن است راه حل دیگری پیشنهاد شود. از طرف دیگر این احتمال نیز وجود دارد که برخی به دنبال فروپاشی لبنان با تداوم وضعیت اقتصادی و امنیت داخلی این کشور باشند تا شرایط به سوی جنگ داخلی سوق یابد. اگر هم به جنگ داخلی کشیده نشود، بی‌ثباتی و بحران ادامه یابد. هدف ۱۴ مارس، عربستان و آمریکا از این مسئله نیز همان‌طور که ملک سلمان در سخنرانی مجمع عمومی خود اعلام کرد، خلع سلاح مقاومت در لبنان است. در مجموع، وضعیت لبنان بسیار پیچیده‌تر شده و باید منتظر ماند و دید آیا لبنان می‌تواند با حداقل هزینه‌ها این مرحله بحرانی از تاریخ خود را سپری کند یا خیر.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.