به گزارش قدس آنلاین، این برنامه بدل بی‌بی‌سی فارسی است که با زبان طنز، محتوا و ساختار معیوب این شبکه فارسی‌زبان را نقد می‌کند. به گفته رضا حاتمی‌وفا، تهیه‌کننده این برنامه؛ هنوز برخی از مخاطبان «دی بی سی» را با بی‌بی‌سی اشتباه می‌گیرند و گاهی بد و بیراه حواله مجری، سازندگان و کارشناسان می‌کنند! تا به حال تولیدات بسیاری سعی کرده‌اند ادای شبکه‌های ماهواره‌ای را دربیاورند، اما فرق دی‌بی‌سی در این است که جدای از فرم، در محتوا نیز به این شبکه‌ها نزدیک شده است و مخاطب در نگاه اول به راحتی نمی‌تواند طنز نهفته در این آیتم را تشخیص دهد.
به بیان دیگر «دی‌بی‌سی‌فارسی» یک دوره بی‌بی‌سی‌شناسی به زبان ساده است و جدای از فضای طنز موجب ارتقای سواد رسانه‌ای مخاطب می‌شود. تا امروز کمتر شاهد این دست از اتفاق‌ها بودیم در حالی که همیشه به آن نیاز داشتیم. برنامه طنز «دی‌بی‌سی» آموزش‌های سواد رسانه‌ای را در قالبی جذاب به مخاطب منتقل می‌کند.
«دی‌بی‌سی» یک کار سخت دیگر نیز انجام داده و آن انتخاب سخت‌ترین رسانه برای هجوکردن است. در میان رسانه‌های موجود خارج‌نشین معاند جمهوری اسلامی، بی‌بی‌سی هم ادبیات متفاوتی دارد و هم دشمنی زیرکانه. بی‌بی‌سی همچون دیگر شبکه‌های زرد نیست که صرفاً بخشنامه‌های سیاسی اسپانسرش را روخوانی کند بلکه با هزینه‌های نجومی و تشکیل اتاق‌فکرهای قوی، برنامه‌های خود را با بهترین امکانات تولید می‌کند.
آنچه موجب دیده شدن برنامه «دی‌بی‌سی» شده؛ انتخاب درست اسم برنامه، وجود لحن و زبان شبیه به بخش بی‌بی‌سی‌فارسی و نبود اغراق در بیان ضعف‌ها و نقص‌های برنامه است. بازی با اسامی مجریان و گزارشگران اصلی و استفاده به اندازه از طنز موجب شده با برنامه‌ای جدی در حوزه طنز روبه‌رو باشیم. تمام این‌ها حاصل تلاش رضا حاتمی؛ تهیه‌کننده، ناصر جوادی؛ نویسنده، مصطفی صاحبی؛ کارگردان، سیدحمید علیزاده؛ مجری و چند جوان دیگر دست‌اندکار تولید این برنامه است. در ادامه با دو کارشناس رسانه درباره ویژگی‌های برنامه دی‌بی‌سی و دلایل موفقیت آن گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
* افشاگری فریب‌های بی‌بی‌سی‌فارسی
امیرحسین ثابتی، فعال فرهنگی و رسانه‌ای، موفقیت اصلی «دی‌بی‌سی» را به دلیل خرق‌عادت آن دانسته و می‌گوید: این برنامه با زبان طنز، مخاطب را از واقعیت رسانه‌های معاند نظام جمهوری اسلامی آگاه می‌کند. ضمن اینکه این برنامه قصد ندارد فقط مخاطب را بخنداند بلکه از زبان طنز استفاده می‌کند تا شیوه خبری شبکه «بی‌بی‌سی فارسی» را افشا کند.
به گفته او، یکی از راهبردهای رسانه‌ای «بی‌بی‌سی فارسی» این است که با واقعیت‌های خبری جور دیگری برخورد می‌کند، یعنی جایی که نقطه قوت جمهوری اسلامی باشد را سانسور می‌کند و کوچک جلوه می‌دهد یا گاهی نقطه‌قوت جمهوری اسلامی را به شکل نقطه‌ضعف نشان می‌دهد.
ثابتی خاطرنشان می‌کند: بزرگ‌ترین حسن برنامه «دی بی‌سی» این است که این راهبرد را با زبان طنز، به طوری که مخاطب متوجه این واقعیت بشود، بیان می‌کند. گاهی خبری که بار منفی دارد و اگر آن اتفاق در ایران رخ می‌داد، شبکه‌های فارسی‌زبان ماهواره ساعت‌ها علیه کشورمان حرف می‌زدند را با طنز لطیفی در قالب خبری که در آمریکا یا کشورهای اروپایی رخ داده نشان می‌دهد و با استدلال‌های غیرمنطقی از آن دفاع می‌کند. مخاطب وقتی این مواجهه جانبدارانه را می‌بیند متوجه می‌شود این همان کاری است که «بی‌بی سی‌فارسی» با جمهوری اسلامی و رقبای خودش انجام می‌دهد.
این فعال فرهنگی اضافه می‌کند: نکته دیگر، فرم برنامه است که ساختار هنری دارد. شباهت مجری و کارشناس میهمان‌های برنامه «دی بی سی» به مجری و کارشناس میهمان‌های برنامه «بی‌بی‌سی» جالب‌توجه و تأمل است چه به لحاظ ظاهری، چه به لحاظ تکیه‌کلام‌ها و حتی اسامی. این شباهت‌ها موجب می‌شود مخاطبی که «بی‌بی‌سی» را دیده برایش جذاب باشد و ببیند که بدل آن کارشناس و مجری در این برنامه طنز چه کاری انجام می‌دهند.
ثابتی با تأکید بر اینکه برنامه «دی بی‌سی» اتاق‌فکر بسیار حرفه‌ای و کاربلدی دارد، عنوان می‌کند: گروه سازنده این برنامه طنز، «بی‌بی‌سی فارسی» را دقیق رصد کرده‌اند، نقاط قوت و ضعف آن را یافته‌اند و به صورت حرفه‌ای آن را با زبانی طنز بازنمایی کرده‌اند. مخاطب در این برنامه، توهین و هتک‌حرمت نمی‌بیند بلکه با زبانی طنازانه و ظریف، تماشاگر کاریکاتوری از بی‌بی‌سی است.
* «بی‌بی‌سی»، «دی‌بی‌سی» را رصد می‌کند
این فعال رسانه‌ای توضیح می‌دهد: در واقع این برنامه به جای طنزهای عوامانه و لودگی، هجو درست دارد و این از نقاط قوت «دی بی‌سی» است، چون محتوایی فکر شده را در قالب طنز به مخاطب منتقل می‌کند. در واقع مخاطب علاوه بر اینکه لبخند روی لبش می‌نشیند، اطلاعات و تحلیل بدست می‌آورد.
وی تأکید می‌کند: به نظرم موفق‌ترین اقدامی که علیه «بی‌بی‌سی‌فارسی» در فضای‌مجازی انجام شده، برنامه «دی‌بی‌سی» بوده است. حدس می‌زنم اتاق‌فکر «بی بی‌سی» هم دارند «دی بی سی» را رصد می‌کنند تا کمتر گاف بدهند.
ثابتی با بیان اینکه این برنامه موجب ارتقای سواد رسانه‌ای مخاطبان می‌شود، می‌گوید: وقتی راهبردهای غلط و کاریکاتورگونه شبکه‌ای مثل «بی بی سی» که ادعای حرفه‌ای بودن دارد را افشا می‌کنید، خود به خود سواد رسانه‌ای مخاطب را افزایش می‌دهید.
به باور او، جای این دست از برنامه‌ها در تلوزیون خالی است. وی یادآور می‌شود: امیدوارم مدیران رسانه ملی به این نتیجه برسند که برای ارتباط گرفتن با مردم و انتقال مفاهیم به مخاطبان، نیاز به کارهای مبتکرانه‌ای همچون «دی بی سی» دارند. بچه‌هایی که در حوزه فضای‌مجازی کار می‌کنند نشان دادند با کمترین امکانات بیشترین قدرت مانور رسانه‌ای را دارند و ثابت کردند ما در عرصه رسانه‌ای از رقیب کم نمی‌آوریم. امیدوارم تصمیم‌گیران فضای رسانه‌ای و فرهنگی کشور، این بچه‌ها را بیشتر باور کنند و به آن‌ها میدان بدهند.
* طنزی لطیف و ظریف
میکائیل دیانی، دیگر فعال‌فرهنگی و رسانه‌ای، مهم‌ترین ویژگی موفقیت یک برنامه طنز را استفاده خوب از آرایه‌های ادبی چه در نوشتن متن و چه در اجرای کار دانسته و می‌گوید: اینکه «دی بی سی» دارد تلاش می کند از یک آرایه ادبی به معنای تکرار فرم جذاب و به بازی گرفتن آن فرم جذاب در حوزه خبر استفاده کند و آن را در قالب طنز و کمدی به خدمت بگیرد، از نکاتی است که این برنامه را از دیگر برنامه‌های مشابه متمایز کرده است.
وی اضافه می‌کند: نکته جذاب و درستی که دارد اتفاق می‌افتد و اگر ادامه یابد با موفقیت این برنامه همراه خواهد بود، این است که سازندگان برنامه «دی بی سی» ظرافت‌های فنی طنز و کمدی را به درستی لحاظ می‌کنند و دست نویسنده در داستان بیرون نیست، یعنی مخاطب حس اگزجره بودن تولید محتوا را در این برنامه ندارد.
به باور وی، بخش عمده اهمیت «دی بی سی» به این دلیل است که روی رسانه مهمی سوار شده است. دیانی می‌گوید: «بی بی سی» رسانه فارسی‌زبانی است که مخاطبان قابل‌توجهی دارد و بسیاری سیاست رسانه‌ای «بی بی سی» را می‌دانند، اینکه دروغ‌های بزرگ می‌گوید تا باورپذیر باشد یا ۸۰درصد واقعیت‌ها را در کنار ۲۰درصد دروغ‌هایش می‌گوید تا آن دروغ‌ها پذیرفته شود. راست و دروغ را در تحلیل‌هایش با هم می‌آمیزد تا مخاطب بپذیرد. رسانه «بی بی سی» در فضای رسانه‌ای کشور ما رسانه مهمی شده است و هر رسانه‌ای که بتواند خودش را در تعریف و نسبتی با آن قرار بدهد، طبیعتاً رسانه مهمی می‌شود. ضمن اینکه اگر بتواند محتوا و ساختار «بی بی سی» را به بازی بگیرد، جذابیتش بیشتر می‌شود.
* باورمندی برای ساخت برنامه‌ای اثرگذار
این فعال‌فرهنگی و رسانه‌ای خاطرنشان می‌کند: نکته‌ای که درباره «دی بی سی» وجود دارد و موجب مورد توجه قرار گرفتن آن شده، این است که در قدم ابتدایی، خودِ اعضای «دی بی سی» اهمیت کارشان را پذیرفته‌اند و به این باور رسیده‌اند که می‌توانند یک طنز قابل‌توجه و فاخر بسازند.
دیانی می‌افزاید: این بچه‌ها به واسطه اینکه مدیا را می‌شناختند و نسبت به مدیوم رسانه‌ای که آن را به بازی گرفته بودند، آگاهی داشتند، پیش از اینکه تولید یک اثر رسانه‌ای داشته باشند درباره تولید محتوا، بسیار فکر کرده‌اند و تلاش کردند خارج از قاعده بازی تولیدشان، عمل نکنند، به همین دلیل دیگر نیازی به لودگی و رفتارهای اگزجره و توهین‌آمیز نداشتند و سعی کردند با قالب فنی و حرفه‌ای و نگاهی جدی، در عین حال با درونمایه طنز کارشان را جلو ببرند و موفق هم شدند.
وی با تأکید بر اینکه برنامه «دی بی‌سی» که توانسته مخاطب قابل‌توجهی کسب کند و حربه‌ها و بازی رسانه‌ای رسانه‌های معاند جمهوری اسلامی را خنثی کند، در ارتقای سواد رسانه‌ای مردم اثرگذار است، می‌گوید: «بی بی سی» تلاش می‌کند با تحریف مسائل، فراواقعیت نشان دادن واقعیت‌های موجود و درهم آمیختن راست و دروغ در تحلیل‌ها و گزارش‌هایش، مخاطب را فریب دهد، اما «دی بی سی» تلاش می‌کند این فن و رفتار «بی‌بی‌سی» را برای مخاطبان شفاف کند که این اتفاق موجب ارتقای سواد رسانه‌ای جامعه می‌شود.
منبع: روزنامه قدس
نظر شما