به گزارش قدس آنلاین، شیخ نواف آل احمد الجابر الصباح رهبر جدید کویت در شرایطی به قدرت می‌رسد که کویت با مجموعه‌ای از بحران‌ها به‌ویژه بحران مالی ناشی از شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت، شدیدتر شدن اختلافات سیاسی داخلی و وضعیت پرالتهاب منطقه در رقابت بازیگران مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی مواجه شده است. پس از فوت شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر فقید کویت و تعیین شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح به عنوان امیر جدید، آینده سیاست خارجی این کشور محور مباحثات و پژوهش‌های کشورهای مختلف قرار گرفته است.
ساختار سیاسی متفاوت کویت
حکومت کویت به ترتیب فعلی را شیخ مبارک فرزند سوم صباح دوم ایجاد کرد. وی پس از برادرانش محمد و عبدالله در سال ۱۸۹۶ به امارت رسید و بنیان‌های حکومت آل صباح کویت را پایه‌ریزی نمود و به همین علت به «مبارک الکبیر» مشهور شد. کویت تنها کشور عربی حاشیه خلیج فارس است که یک دموکراسی نسبی داشته و مجلس آن باید به گزینه‌های پیشنهادی برای ولیعهدی و امیری که از سوی آل صباح تعیین می‌شود، رأی اعتماد دهد. البته امیر این کشور اختیار انحلال پارلمان را نیز دارد و اگر چه مجلس الامه در انتخاب ولیعهد و امیر نقش ایفا می‌کند، اما پس از آن دیگر به طور جدی قدرت کنترل او را نداشته و از این منظر حکومت فعلی کویت به دولت مد نظر توماس هابز که در کتاب لویاتان مطرح می‌کرد، نزدیک است.
سیاست خارجی
شیخ صباح الاحمد امیر متوفی کویت، فردی عاقل، دنیادیده و دارای درک صحیح از روابط بین‌الملل بود که توانست در مناسبات کویت با دولت‌های دنیا نوعی توازن ایجاد کند و کشورش را از گزند تلاطم‌ها در امان بدارد. امیر جدید، شیخ نواف که برادر ناتنی امیر فقید است، بیشتر گرایش‌های سنتی و قبیلگی دارد و به نظر می‌رسد نتواند به سان شیخ صباح بر کویت حکمرانی کند، ولی چون سلفش درک درستی از مسائل منطقه خواهد داشت. نکته جالب آنکه تلویزیون کویت از تشکر شیخ نواف در پاسخ به پیام تبریک «هشام شرف» وزیر خارجه دولت نجات ملی یمن وابسته به انصارالله خبر داد که حکایت از هوشیاری امیر جدید این کشور و اشراف آن به واقعیت‌های میدانی یمن و به طور کلی خاورمیانه دارد. این در در حالی است که سعودی، امارات، بحرین، مصر، قطر و... دولت انصارالله را نامشروع دانسته و آنان را کودتاچیان وابسته به ایران معرفی می‌کنند. در دوران حکومت شیخ نواف، بعید به نظر می‌رسد کویت از مسیری که شیخ صباح برای این کشور ترسیم کرده بود، خارج شود. یکی از این ریل‌گذاری‌ها که توسط امیر فقید انجام شد و مورد قدردانی گروه‌های مقاومت فلسطینی و لبنانی قرار گرفت، موضع حمایت همیشگی کویت از مسئله فلسطین و مخالفت با طرح‌هایی نظیر الحاق یا عادی‌سازی بود تا آنجا که شیخ نواف در گفت‌وگوی تلفنی با رئیس دفتر سیاسی حماس، بر ادامه راه امیر فقید در حمایت از مسئله فلسطین تأکید کرد. از همین رو، به نظر می‌رسد این رویکرد، همچنان در دوره شیخ جدید ادامه یابد.
امیر فقید کویت در ۱۴ سال حکومت و حتی در ۴۰ سال فعالیت به عنوان وزیر امور خارجه سعی در ایجاد توازن در روابط با همسایه‌های کویت داشت. توسعه روابط با عربستان، بازسازی ارتباط با دولت عراق که زمانی اشغالگر این کشور بود، گفت‌وگو با ایران و میانجیگری در موضوع اختلاف عربستان با قطر سیاست‌هایی بود که از سوی امیر فقید پایه‌ریزی شده و پیش‌بینی می‌شود به همین منوال ادامه یابد. در زمینه اقتصادی هم پیش‌بینی می‌شود سیاست‌های مغایر با آنچه تاکنون بوده در پیش گرفته نشود. اقتصاد کویت بر پایه نفت شکل گرفته و رئیس صندوق سرمایه‌گذاری کویت که یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌رود، از سوی امیر تعیین می‌شود اما حتی با تغییر در اداره‌کنندگان این صندوق، باز هم انجام تغییرات بزرگ در سیاست‌های نفتی کشور دور از ذهن است.
تغییرات در رویکرد داخلی؟
شیخ نواف که از سال ۲۰۰۶ در مقام ولیعهدی است و پیش از آن نیز سابقه تصدی وزارتخانه‌های کشور، امور اجتماعی و دفاع را در کارنامه دارد، از ماه ژوئیه (تیر) و با شدت گرفتن بیماری شیخ صباح به عنوان سرپرست دولت مشغول به کار بود. رهبر جدید در زمانی به قدرت می‌رسد که کویت با بالاترین کسری بودجه در تاریخ خود روبه‌رو شده است که ناشی از کاهش قیمت نفت و شیوع ویروس کروناست. راه حل بالقوه بحران تولید نقدینگی، یعنی اخذ وام، با مخالفت پارلمان مسدود شده است. در حالی که بعید به نظر می‌رسد سیاست‌های نفت و اقتصادی کویت در دوران حاکم جدید تغییر کند، اما می‌توان انتظار تغییر در فضای سیاسی داخلی تحت رهبری جدید را داشت؛ به‌خصوص اگر شیخ نواف طرح آشتی ملی را به مخالفان به‌ویژه میان شاخه‌های مختلف خانواده حاکم پیشنهاد دهد. اگرچه سیستم سیاسی کویت بیشتر از دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اجازه مشارکت اتباع در امور کشوری را می‌دهد، اما همچنان در این کشور، حاکم، نخست وزیر را منصوب می‌کند و احزاب سیاسی ممنوع هستند. بنابراین هیچ مخالفت منسجمی وجود ندارد. پارلمان اغلب مملو از افراد مستقل و پوپولیست است و چهره‌های برخاسته از تشکل‌های حزبی قوی و ریشه‌دار در آن کمتر دیده می‌شود. با این حالف اقدام شیخ نواف در دیدار با دو تن از سیاستمداران باسابقه مخالف کویت، احمد خطیب و احمد آل سعدون، نشان داد امیر جدید تمایل دارد در سیاست داخلی راهش را تاحدودی از سلف خود جدا کند. رهبر جدید همچنین به‌تازگی پیشنهادهایی را برای اصلاحات سیاسی و اقتصادی از دو سیاستمدار مخالف دریافت کرده است. این جلسات در آستانه انتخابات مهم پارلمانی است که اواخر سال جاری میلادی برگزار می‌شود. مخالفان از دسامبر ۲۰۱۲ که قانون انتخابات به دستور امیر سابق این کشور اصلاح شد، انتخابات را تحریم کرده‌اند. مخالفان در آن زمان ادعا کردند تغییر در قوانین انتخاباتی برای کاهش شانس پیروزی آن‌ها تدوین شده است. در مجموع، به نظر می‌رسد امیر جدید، مسیر امیر فقید را به همراه تغییراتی در رویکرد داخلی و تحکیم پایه‌های قدرت خود و همچنین در حوزه سیاست خارجی که البته چندان هم قابل ملاحظه نخواهد بود، ادامه خواهد داد.
منبع: روزنامه قدس
نظر شما