به گزار ش قدس آنلاین، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین شانه‌چی، استاد حوزه و دانشگاه و مدیر گروه حدیث پژوهی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در نشست علمی اولین سوگواره علمی فرهنگی امام رضا(ع) با عنوان «آموزه‌ها و محتوای کتاب عیون اخبارالرضا(ع)»، که به صورت وبینار توسط این بنیاد برگزار شد، گفت: در طول تاریخ، علوم اهل بیت(ع) توسط دانشمندان بسیاری منتشر، ثبت و ضبط شده است و صدها راوی و مؤلف وظیفه نشر معارف، عقاید و احکام اهل بیت(ع) را بر عهده داشته‌اند.

وی افزود: برخی صرفاً تلاش کرده‌اند میراث اسلامی را جمع‌آوری و به نسل آینده برسانند و برخی هندسه زیبا و شایسته‌ای از معارف، اخلاق، آداب و احکام دین را به نمایش گذاشته‌اند که در قرون اولیه عمدتاً جمع‌آوری و در قرون بعدی مهندسی شده است.

این پژوهشگر ادامه داد: اولین مهندسان تفکر شیعه، محدثان بودند که برخلاف گمان برخی ساده‌لوحان صرفاً جمع‌کننده روایات نبودند بلکه سامان‌دهنده تفکر شیعه هم بوده‌اند همچون مرحوم برقی و صفار قمی که دانش امامت‌شناسی را ایجاد کردند.

حجت‌الاسلام شانه‌چی با بیان اینکه شیخ صدوق پرنگاره‌ترین محدث شیعه است که تا ۳۰۰ رساله به او نسبت داده‌اند عنوان کرد: آثار ایشان از تنوع برخوردار است و برخی دارای ساختار منسجم و منطقی‌تر است و برخی آثار نیز به نظر می‌رسد ضعف و سستی دارد.

شانه‌چی تصریح کرد: بعد از شهادت پیامبر(ص)، دو جریان حدیثی شکل گرفت؛ جریان تدوین و ثبت احادیث که توسط اصحاب اهل بیت(ع) انجام ‌شد و جریان دیگر منع ثبت احادیث است که اصحاب در دشواری و سختی زیادی به جمع احادیث می‌پرداختند و جریان منع حدیث، فشار روانی بر آنان وارد می‌کرد.

وی با اشاره به ساختار کتاب عیون الاخبار، افزود: ابواب این کتاب مشتمل بر ۶۹ باب و ۹۶۷ حدیث است که توسط شیخ در دو جلد به چاپ رسیده است. این مجموعه همه احادیث امام رضا(ع) را در بر نمی‌گیرد بلکه مواردی هم روایت از غیر معصومین ذکر شده و امتیاز آن در این است که نخستین کتاب مفصل و جامع در مورد معرفی امام رضا(ع) و نه کلمات ایشان است. این اثر جامع‌ترین کتاب در ۵ قرن اول در مورد امام رضا(ع) است که تمام اخبار و احوال و کلمات و اعتقادات را جمع کرده است و تا دوره معاصر همانند آن را نداریم.

شانه‌چی تصریح کرد: این کتاب از یکسو تاریخی است و از سوی دیگر کتابی اعتقادی است و حجم روایات فقهی و اخلاقی آن نسبت به احادیث دیگر کمتر است، در حالی که بیش از هزار حدیث فقهی از امام داریم و این نشان می‌دهد که شیخ صدوق هدف خاصی در نوشتن این کتاب دنبال کرده است.

وی تصریح کرد: شیخ صدوق در ابواب نخست کتاب عیون از زندگی شخصی امام(ع) بحث کرده و ۱۰۰ حدیث در بخش شخصیت‌شناسی امام(ع) و ۱۰۰ حدیث در بحث امامت روایت کرده است. بیشترین محتوای این کتاب، احادیث مقام امامت امام است.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به تقسیم محتوایی کتاب عیون پرداخت و گفت:  محتوای این کتاب از حیث اعتقادی به ۸ بخش حوزه انسان‌شناسی، دین‌شناسی، توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد و هستی‌شناسی قابل تقسیم است.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام/