قدس آنلاین: دیروز «نهنگ آبی»، امروز چالش «مومو» و فردا...؛ موضوعاتی که یک روی دیگر سکه فضای مجازی است و حالا به دغدغه والدینی تبدیل شده است که تا پیش از بحران کرونا و ضرورت استفاده از آموزش‌های مجازی، به توصیه کارشناسان، فرزندان خود را از آشنایی زودهنگام با این فضا منع می‌کردند.

دانش‌آموزان برای ورود به فضای مجازی آماده نبودند

عباس فرجی، کارشناس مشاوره در آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ما ضمن تأیید این نکته می‌گوید: پس از شیوع کرونا یکباره ۱.۵ میلیارد دانش‌آموز در دنیا و ۱۴ میلیون دانش‌آموز در کشور ما از کلاس‌های درس، جدا و به فضای مجازی منتقل شدند؛ در حالی که نه تنها برای ورود به این عرصه آماده نشده بودند، بلکه پیش از شیوع کرونا آن‌ها را از ورود به این فضا منع می‌کردیم. بنابر طبیعی است وقتی چنین مهاجرت گسترده‌ای اتفاق می‌افتد فرصت‌ها و تهدیدهای زیادی پیش رو خواهیم داشت.

وی تصریح می‌کند: انتقال آموزش از کلاس‌های حضوری به فضای مجازی علاوه بر فرصت‌هایی که برای آموزش ایجاد کرده، ممکن است تهدیدهایی نظیر چالش «مومو» برای کودکان به همراه داشته باشد که البته این تهدیدها و چالش‌ها خاص ایران نیست و در همه کشورها دیده می‌شود و بسیاری از نشریات و سایت‌های علمی معتبر به این موضوع پرداخته‌اند.

مهاجرت آموزشی اجتناب‌ناپذیر بود

فرجی ادامه می‌دهد: مهاجرت آموزشی به فضای مجازی موضوعی اجتناب‌ناپذیر بود که باید در مسیر آن قرار می‌گرفتیم و حق انتخاب دیگری نداشتیم.

این کارشناس مشاوره آموزش و پرورش می‌افزاید: طبق بررسی‌های انجام شده «مومو» چالشی است که از تهدیدهای اولیه شروع و دستوراتی داده می‌شود که در نهایت از کودک می‌خواهد خودش را بکشد و یا به دیگران آسیب برساند. اما مهم‌ترین پرسشی که اکنون در افکار عمومی به‌ویژه افکار والدین مطرح است این است که این چالش کدام گروه سنی را هدف قرار داده است. در چالش «نهنگ آبی» نوع برنامه طوری طراحی شده بود که نوجوان را هدف قرار می‌داد؛ چون هیجان‌طلبی، ویژگی برجسته گروه سنی نوجوانان است، اما در چالش «مومو» کودکان ۷ تا ۱۱ ساله هدف قرار گرفته‌اند.

فرجی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت در یک بازی می‌تواند منجر به مرگ شود، می‌گوید: بله؛ همان‌طور که وقتی هیجان در بازی‌های فیزیکی افزایش یابد می‌تواند منجر به آسیب رساندن شود، بازی‌های رایانه‌ای نیز در صورت کنترل نشدن می‌توانند آسیب‌رسان و تهدیدکننده سلامت و حتی زندگی افراد شود، بنابراین نمی‌توان به همین راحتی از کنار آن‌ها گذشت. اما آنچه مسلم است اینکه اکنون افکار عمومی جامعه نسبت به این موضوع ملتهب است و ما باید با توجه به اینکه فوبیا نسبت به بیماری کرونا و این چالش در افکار عمومی کودکان و خانواده‌ها افزایش یافته، این موضوع را از طریق نظرهای کارشناسانه پیگیری کنیم و فارغ از تهدیدهای رسانه‌ای، با آموزش دادن به خانواده و کودکان سواد رسانه‌ای آن‌ها را در استفاده از فضای مجازی افزایش دهیم تا به آن‌ها آسیب نرسد.

اهمیت خنثی کردن چالش «مومو»

وی با اشاره به اهمیت آموزش به کودکان در خنثی کردن چالش مومو می‌گوید: خانواده‌ها می‌توانند با افزایش سواد رسانه‌ای خود و آموزش آن به کودکان به راحتی تهدید چالش مومو را خنثی کنند؛ چرا که اگر عملکرد این قبیل چالش‌ها را واکاوی کنیم خواهیم دید در چالش «نهنگ آبی» ابتدا کنجکاوی نوجوانان برانگیخته می‌شد و پس از آن، اطلاعات نوجوانان را می‌گرفت و شروع به تهدید آن‌ها می‌کرد که اگر فرمان‌های ۵۱ مرحله‌ای بازی را انجام ندهند اطلاع او را فاش می‌کنند. بنابراین با توجه به اینکه داشتن حریم خصوصی و اطلاعات شخصی در مرحله نوجوانی از اهمیت خاصی برخوردار است، نوجوانان به دلیل ترس از فاش شدن اطلاعاتشان مراحل بازی را طی می‌کردند و تا جایی پیش می‌رفتند که ممکن بود منجر به خودکشی آن‌ها شود. اما چالش «مومو» از یک تصویر ترسناک کارتونی شروع می‌شود و سپس با کسب اطلاعات کاربران، آن‌ها را تهدید می‌کند و همچنان بر مدار تهدید است و از ترس قربانیان استفاده می‌کند. تفاوت این چالش با نهنگ آبی در این است که در چالش «نهنگ آبی» تهدید روی رازداری بود اما در مومو تهدید، ترس مطرح است که والدین با چهار اقدام ساده می‌توانند ترس کودکان را از بین برده و این چالش را خنثی کنند.

مومو و تصاویر مشابه آن، موجود زنده نیستند

وی ادامه می‌دهد: ابتدا لازم است والدین بررسی کنند کودکشان در مورد این چالش چه چیزی می‌داند و آیا اصلاً به موارد ترسناک و تهدید کننده در فضای مجازی برخورد کرده است؛ چرا که آزارهای جنسی در فضای مجازی هم از جنس همین تهدیدهاست که اگر والدین واکنش درستی نشان دهند می‌توانند از بروز بسیاری از آسیب‌ها پیشگیری کنند. اگر بخواهیم به‌طور اختصاصی به چالش «مومو» بپردازیم لازم است ابتدا به کودکان تفهیم کنند این قبیل تصاویر یک نقاشی غیرواقعی است که هیچ گونه واقعیت بیرونی ندارد تا کودک متوجه شود این تصویر موجود زنده نیست؛ همچنین کارتون‌های مشابه آن نظیر هیولاها که کارتون مناسبی برای رده سنی ۷ تا ۱۲ سال است را همراه با کودک خود تماشا کنند تا ترس کودک از بین برود، زیرا هدف کارتون هیولاها نیز ترس زدایی کودکان است. همچنین می‌توان با کشیدن تصاویر مشابه و خندیدن به آن‌ها کودکان را متوجه غیرواقعی بودن این قبیل تصاویر کنند.

مومو هیچ قدرتی ندارد

به گفته وی در مرحله یا اقدام بعدی باید به کودکان بفهمانیم «مومو» هیچ قدرتی ندارد و یک روبات است که به شماره می‌چسبد و می‌توان با تغییر سیم‌کارت این مشکل را رفع کرد. ضمن آنکه ضرورت دارد به کودکان آموزش داده شود به هیچ عنوان به شماره‌های ناشناس پاسخ ندهند. سومین اقدام این است که به پرسش‌های احتمالی کودکان در خصوص این قبیل چالش‌ها پاسخ دهیم و به آن‌ها بگوییم برخی به دلیل هیجان بالایی که دارند ممکن است رفتارهایی انجام دهند که این هیجان به دیگران هم منتقل شود، درنتیجه ما باید مراقب هیجان‌های خود و دیگران باشیم تا آسیبی به ما نرسد و به جای واژه ترس از واژه هیجان استفاده کنیم تا فشار روانی کمتری داشته باشد.

نقش حمایت والدین در سلامت فرزندانشان

فرجی با اشاره به آخرین و مهم‌ترین گام مقابله با تهدیدهایی نظیر چالش مومو می‌گوید: باید به کودکانمان بگوییم در گوشی آن‌ها هیچ چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد و به آن‌ها اطمینان دهیم تحت هر شرایطی در کنار آن‌ها هستیم و از آن‌ها حمایت خواهیم کرد؛ چرا که در بسیاری از موارد کودکان و نوجوانان به دلیل ترس از فاش شدن رازهایشان نزد والدین، ممکن است آسیب ببینند اما اگر والدین را در کنار خود ببینند دلیلی برای پنهانکاری نخواهند داشت و آسیب کمتری خواهند دید؛ البته این مهم نه تنها در خصوص بسترهای فضای مجازی بلکه در همه مراحل زندگی کودکان و نوجوانان دارای اهمیت است.

انتهای پیام/