عقیل رحمانی/

 ظهر روز گذشته هفتاد و یکمین جلسه شورای حفظ حقوق بیت‌المال در اراضی منابع طبیعی استان خراسان‌رضوی در حالی در مشهد به کار خود پایان داد که با تدبیر دستگاه قضایی، نماینده ثمن‌ها، فعالان محیط زیستی و اساتید دانشگاهی برای نخستین بار در این جلسه شرکت و بدون تعارف و حاشیه، مشکلات موجود در حوزه منابع طبیعی و کمربندجنوبی را به مسئولان منتقل کردند.

این جلسه در محل دادسرای عمومی و انقلاب دادستانی مشهد و با ریاست غلامعلی صادقی، رئیس کل دادگستری خراسان‌رضوی و با حضور دادستان مرکز استان، فرماندار و شهردارمشهد، مسئولان جهاد کشاورزی و مدیران ارشد بیش از 20 دستگاه دولتی دیگر انجام شد.

**دادستان مشهد: کوهی تخریب شود به راحتی خسارت جبران نمی‌شود

در ابتدای این جلسه قاضی محمدحسین درودی، دادستان مشهد گفت: هفتاد و یکمین جلسه شورای حفظ حقوق بیت‌المال در اراضی منابع طبیعی استان این بار متفاوت با همیشه برگزار شد؛ چرا که در گذشته فقط اعضا و دستگاه‌های متولی حضور داشتد، ولی در این جلسه گروه‌ها و نماینده ثمن‌ها و افراد فعال و دغدغه‌مند در حوزه محیط زیست هم حضور دارند.

دادستان مشهد تصریح کرد: باید روشی در دستور کار قرار بگیرد که از ظرفیت‌های ایجاد شده به خوبی در موضوعات مختلف که خروجی آن پیشگیری از جرم باشد، استفاده کرد. برهمین اساس از این عزیزان خواسته شده در این جلسه حضور داشته باشند.

محمدحسین درودی افزود: در بازدیدها و بررسی‌های میدانی که بنده به شخصه از برخی ارتفاعات و... داشتم، گروه‌های فعال محیط زیستی را آنجا مشاهده کردم که مشخص بود آن‌ها دغدغه حل مشکلات را دارند و ما باید با همراهی هم موضوعات را مرتفع کنیم. وسعت منابع طبیعی زیاد و نیروی اجرایی هم کم است و ظرفیت و توان مردمی می‌تواند به ما در شناسایی و برخورد با تخلفات و یا پیشگیری از جرایم کمک خوبی بکند.

دادستان مرکز استان بیان کرد: این گروه‌ها و فعالان محیط زیستی می‌توانند گزارش‌ها و مستندات را به دستگاه قضایی ارائه کنند. مسلماً اگر کوهی تخریب شود برگشت آن به حالت گذشته به آسانی رقم نخواهد خورد. نکته‌ای که در بررسی‌های میدانی مشاهده شد این بود که در پهنه‌های منابع طبیعی یا تابلوهای هشداردهنده وجود نداشت یا اگر هم بود تعداد آن خیلی به چشم نمی‌آمد. در اطراف سد طرق روی برخی دیوارهای بتنی هشدارهای زیادی درج شده که این امر از برخی تصرفات پیشگیری می‌کند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر دستور داده‌ایم در تشکیلات قضایی این موضوع در دستور کار قرار بگیرد که افراد متخلف  این حوزه را همکاران به آرای جایگزین به نصب تابلوهای هشداری در این مناطق محکوم کنند.

در ادامه این جلسه و در پایان صحبت‌های دادستان مشهد، مصوبات جلسه گذشته شورای حفظ حقوق بیت‌المال در اراضی منابع طبیعی استان خراسان‌رضوی مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود چه دستگاه‌هایی به وظیفه خود به خوبی عمل نکرده‌اند.

از همین رو موضوعاتی نظیر محدوده منفصله توس و مشکلات پیش‌روی ماجرا مورد بررسی قرار گرفت و برخی از مدیران استانی هم پاسخگوی گلایه‌های دستگاه قضایی شدند. همچنین طهماسبی‌زاده، مدیر جهاد کشاورزی مشهد، در مورد تصرفات روستای عارفی و ... هم موضوعاتی را مطرح کرد و خواستار برخورد قانونی در این زمینه شد.

در ادامه رئیس کل دادگستری خراسان‌رضوی در واکنش به موضوع مطرح شده، عنوان کرد:اتفاقات و اقدام‌های خوبی در روستای عارفی رخ نداده و باید متولیان امر هر چه سریع‌تر فکری برای ماجرا بکنند.

همچنین یکی از مدیران استانی جهاد کشاورزی مدعی شد:90 درصد تغییر کاربری‌های در مناطق هدف توسط املاکی‌های غیرمجاز صورت می‌گیرد و باید با آن‌ها برخورد قانونی شود. حوالی روستاهای زاک و ماریان یکی از این مناطق است.

پس از پایان بررسی مصوبات جلسه قبل این شورا، نخستین نماینده فعالان محیط زیستی که از اساتید دانشگاه فردوسی بود، عنوان کرد: در مورد منابع آبی همه می‌دانم که همه‌چیز از وجود آب زنده است، حیات ما هم به وجود منابع زیرزمینی بسته است، اما متأسفانه جسارت و اقدامی برای حل مشکل برداشت‌های غیرمجاز از این منابع دیده نمی‌شود.

وی افزود: در قانون آمده است اگر کوتاهی و یا نقص از سوی هر کس باشد حتی وزارت نیرو، باید پاسخگو باشد. متأسفانه در این سال‌ها مجوزهای  متعددی افراد و مسئولان بالا دست صادر کرده‌اند که برای نیروهای اجرایی کف میدان مشکلات زیادی ایجاد کرده است. باید کار این ‌گونه باشد که اگر مجوز برداشت آب از منابع زیرزمینی در جایی داده می‌شود، جای دیگر مجوز مازادی باطل شود.

پس از این سخنان، صادقی، رئیس کل دادگستری خراسان‌رضوی دستور داد تا ماجرای صدور مجوزهای برداشت آب از منابع زیرزمینی به سرعت بررسی شود تا به صورت دقیق مشخص شود که در این حوزه چه اتفاقاتی رخ داده است.

**کشف‌رود و ماجرای غم‌انگیز آلودگی

در ادامه جمشیدی که نماینده ناجیان آب بود، عنوان کرد: برگزاری این گونه جلسات یعنی یک مراحله به سمت رشد حرکت شده که جای تشکر دارد. وی ادامه داد:فعالان محیط زیست در ثمن‌ها عاشقان محیط زیست و پیشگامان حفاظت از آن هستند، آن هم بدون توقع ، دستگاه قضایی و دیگر نهادهای باید از آن‌ها حمایت کنند، ما را از خودشان بدانند و در اتاق مسئولان را به روی آن‌ها باز بگذارند.

نماینده ناجیان آب تصریح کرد: مقام معظم رهبری در صحبت‌هایشان خواستار برخورد قاطعانه با زمین‌خواران شده‌اند، اما متأسفانه برخی دستگاه‌ها در مواجهه با این پدیده محکم عمل نمی‌کنند. رودخانه‌ها و مسیرهای عبور آب، شاهرگ حیاتی محسوب می‌شوند که منابع آبی را از کوه‌ها به دشت متصل می‌کنند و نباید بگذاریم به حریم و بستر آن‌ها تعدی شود. اگر این اقدام صورت بگیرد و بارش‌های رگباری مانند آنچه در شهر شیراز رخ داد، به وقوع پیوست، موجب خسارت‌های فراوانی خواهد شد.

وی ادامه داد: کشف رود سال‌های طولانی توسط برخی تصرف شد تا اینکه فاضلاب در آن ریخته شد و از تولیدات آن مانند سبزی به مردم شهر داده شد. این ماجرا هم تا زمان ورود دادستانی ادامه داشت  و با آن برخورد شد که جای تشکر دارد. متأسفانه اقدام‌ها در این زمینه ناقص ماند و کار رها شد و افرادی که در ابتدای رود بودند به انتهای رود رفته و همین کار را در حال حاضر آنجا انجام می‌دهند.

شرکت آب و فاضلاب در این زمینه قصور دارد، آن‌ها همزمان با انتقال فاضلاب باید فکری برای پساب آن می‌کردند. باید دشت مشهد حفظ و کوتاهی‌های 25 ساله جبران شود.

این فعال محیط زیست گفت: چرمشهر نباید صنعتی باشد که محیط زیست را آلوده کند، تا زمین پاک بماند و فاضلاب آلوده به کُرم در آنجا رها نشود.

پس از این صحبت‌ها، قاضی فرزاد بهشتی‌توندری که دبیری جلسه را برعهده داشت، بیان کرد: تا امروز با پنج واحد آلاینده در چرمشهر برخورد شده است.

**نیروی انتظامی اراضی ویرانی را تخلیه نمی‌کند

نظام‌دوست، نماینده جمعی از کوهنوردان استان هم گفت:جامعه کوهنوردی استان با 23 هیئت کوهنوردی می‌توانند همراهی خوبی در زمینه کشف تخلفات و دیگر موارد داشته باشند. آن‌ها می‌توانند بدون چشمداشتی همراه دستگاه‌های نظارتی باشند. متأسفانه تصرفاتی از سوی دستگاه‌های نظامی و انتظامی در حوالی مشهد وجود دارند که وجاهت قانونی ندارند. این تصرفات در مناطقی مانند سیدی، خلج و پادگان قدس رخ داده است.

باید با این دستگاه‌ها هم برخورد شود، چرا که قانون برای همه یکسان است. وی ادامه داد: برای نمونه 65هکتار از اراضی ویرانی در تصرف نیروی انتظامی قرار دارد که حکم قضایی برای آزادسازی آن صادر شده ، اما هنوز رفع تصرفی صورت نگرفته است.

چرا باید برای برخی معادن توسط سازمان صنعت،معدن و تجارت خراسان‌رضوی در اراضی ملی و در محدوده کمربندجنوبی شهر مشهد مجوزهای 20 تا 25 ساله صادر شود، آن هم زمانی که مقام معظم رهبری در این زمینه نگرانی دارند.

فراموش نکنیم اگر کوهی نباشد، جلو حرکت ابری گرفته نخواهد شد و بارشی هم نخواهیم داشت. نباید در محدوده شهر اجازه فعالیت معادن داده شود. برخی از مدیرکل‌ها باید در مقابل مردم و قانون پاسخگو باشند.

وی ادامه داد: متأسفانه برخی دهیاری‌ها به واسطه آشنایی یا خویشاوندی که با برخی افراد متصرف دارند، از تخلفات آن‌ها چشمپوشی می‌کنند و این می‌شود که کوه‌ها تخریب و به باغ‌ویلاهای افراد افزوده می‌شود.

*قدرت‌نمایی 23هزار باغ‌ویلای غیرمجاز!

در ادامه شعرباف، استاد دانشگاه و فعال محیط زیستی بیان کرد: ایجاد این شورا یکی از ثمرات جمهوری اسلامی ایران است و باید از آن حمایت کنیم. نباید این اجازه به برخی داده شود تا مصوبات این شورا را دور بزنند و در این زمینه نیاز است که پیگیری مصوبات صادر شده از طرف شورای حفظ حقوق بیت‌المال صورت بگیرد تا روح و جسم مصوبات مورد تعرض قرار نگیرد.

به عنوان مثال در ماجرای تخریب مناطق مسکونی‌ کال اسماعیل‌آباد اعلام شد از طریق واگذاری زمین معوض کار انجام می‌شود و جایی بیان شد مصالح ساختمان‌های تخریبی را هم  می‌دهند، اما اکنون ببینید در محل چه می‌کنند.

شعرباف افزود: تأخیر در اجرای رأی قلع و قمع باستی‌هیلز مشهد هم جای بررسی دارد. قرار بود به تغییرکاربری‌های صورت گرفته انشعابات برق و آب و ... ندهیم.

حرکت شورای حفظ حقوق بیت‌المال باید به گونه‌ای باشد که اقدامات آن برای مردم امیدواری ایجاد کند، مانند رفتاری که با ویلای دختر وزیر شد. درست بود که یک طبقه تخریب شد، اما در بین مردم ایجاد امیدواری کرد.

از سوی دیگر باید به سمتی برویم که مبارزه با باغ ویلاهای غیرمجاز مانند زیتون و ... سرعت بگیرد و ماجرا حل شود، چرا که در محدوده شهر مشهد حدود 32 هزار باغ ویلای غیرمجاز وجود دارد. حتی در برخی موقوفه‌های خاص که اوقاف مدعی است روی آن‌ها نظارتی ندارد، اقدام‌های صورت گرفته در آن‌ها موجب فساد شده است. در شرکت تعاونی دستگاهای دولتی هم شفافیتی وجود ندارد و ساخت وسازهای آن‌ها روشن نیست.

**نماینده بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی: آن‌هایی که آبادگران را گرفتند در حال تصرف کمربندجنوبی هستند

پس از پایان صحبت‌های شعرباف، نماینده بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی هم گفت: حدود هشت ماه دوستان دانشجو کار مطالعاتی ویژه‌ای در زمینه کمربند جنوبی انجام داده‌ و داده‌های خوبی بدست آورده‌اند. به اعتقاد ما فعالیت در کمربند جنوبی یک اقدام محیط زیستی نیست بلکه فسادی در پس پرده آن جریان دارد و نمونه آن هم در شهر رخ داده است.

باید در این زمینه یک تصمیم نهایی گرفته شود آن هم فراتر از مصوبات شورای شهر مشهد که گاهی با آن مانع اجرای دستورات قضایی می‌شوند.

این فرد تصریح کرد:طبق بررسی‌های ما شرکت‌هایی که در حال تملک املاک در کمربندجنوبی می‌باشند، همان‌هایی هستند که در گذشته آبادگران را گرفتند.

در ادامه بلوریان، دیگر فعال محیط زیستی از نابودی ارتفاعات به واسطه تصرفات صورت گرفته گزارشی داد و مدعی شد تخریب یک کوه کمتر از قتل نیست. وی اعلام کرد: در تخته اخلمد حدود 200هکتار از منابع طبیعی را زمین‌خواران نابود کرده‌اند.

یک مستندساز هم که در این زمینه فعالیت کرده بود از برگزاری این جلسه تشکر و عنوان کرد گاهی نمی‌شود دست مسئولان را گرفت و به محل برد، اما دوربین ما می‌تواند این پیوند را بین مردم و مسئولان ایجاد کند.

رئیس کل دادگستری استان: ضلع جنوبی کمربندجنوبی خط قرمز ماست

در پایان جلسه، صادقی، رئیس کل داگستری خراسان‌رضوی عنوان کرد: مهم‌ترین پیام این جلسه پیوند مراجع قانونی و مردم است و باید این اقدام‌ها تقویت شود. باید به سمتی برویم که هم در زمینه پیشگیری و هم مقابله‌ای اقدام‌های مثبتی صورت بگیرد.

از نهادهای مردمی درخواست می‌کنیم هر اطلاعاتی در زمینه تغییر کاربری و ... دارند به دستگاه قضایی منعکس کنند تا برخورد مناسب صورت پذیرد. صادقی گفت: گزارش‌های واصله را باید به سرعت پیگیری و بدون تشکیل پرونده رفع تصرف صورت پذیرد. رئیس کل دادگستری استان ادامه داد: ضلع جنوبی کمربندجنوبی خط قرمز ماست و در محل نباید هیچ ساخت و سازی صورت پذیرد. در ضلع شمالی هم باید تلاش شود تا تصرفات حقوقی و حقیقی را با تعامل به فضای سبز تبدیل و به کمربندجنوبی اضافه کنیم.

همچنین از شهرداری مشهد که شرایطی را فراهم کرد که حضور مردم در محل فراهم شود، تشکر می‌کنیم و همین حضور مانع تصرفات می‌شود. در ماجرای غرب این کمربند هم هر شورایی و یا دستگاهی نمی‌تواند به این راحتی‌ها محل را زیر بار ترافیکی ببرد.