حجت الاسلام سید علی دریاباری استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت هفته بزرگداشت ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در گفت‌وگو با قدس آنلاین به بیان فضایل و القاب و انساب ایشان پرداخت و گفت: شاه عبدالعظیم حسنی چهارم ربیع الثانی سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. اسم ایشان ابوالقاسم ملقب به شاه عبدالعظیم حسنی و سیدالکریم است. کلمه شاه معمولاً به برخی از بزرگان اطلاق می‌شد که ظاهراً در بین عرب ها شایع نبوده بلکه ایرانی‌ها این لقب را به حضرت عبدالعظیم داده‌اند.

حجت الاسلام دریاباری افزود: لقب دیگر حضرت عبدالعظیم، سید الکریم است که این لقب هم به خاطر بخشندگی و بزرگ منشی به ایشان نسبت داده شده است. سیدالکریم به معنای آقای کریمان است و این نشان می‌دهد که بخشندگی این بزرگوار در حد بسیار زیادی بوده است. به قول مولانا: تو مگو ما را با آن شه بار نیست   با کریمان کارها دشوار نیست. ایشان هم از طرف پدر و هم از طرف مادر علوی النسب و فاطمی الحسب هستند که با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسند.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه شرایط بسیار سخت سیاسی و اجتماعی دوران حیات شاه عبدالعظیم حسنی را تبیین کرد و گفت: مشهور است که ایشان در زمان خلافت هارون الرشید به دنیا آمده و امام رضا علیه السلام تا امام عسکری علیه السلام را درک کرده است؛ البته برخی از رجالیون معتقدند که این بزرگوار امام رضا(ع) را درک نکرده است، اما در هر صورت روزگار ایشان روزگار بسیار سختی بود و تمام ائمه علیهم السلام به ویژه پس از شهادت امام رضا(ع) به خاطر اینکه خلفای عباسی گمان می‌کردند ایشان داعیه حکومت دارند، با فشارهای سیاسی سنگینی روبه رو بودند. بنابراین این سید بزرگوار در یکی از بدترین دوران تاریخ و خفقان مجبور به تقیه بود.

وی در بخش سوم سخنان خود و در توضیح محسنات شاه عبدالعظیم حسنی تصریح کرد: جناب عبدالعظیم حسنی اولاً امامزاده بود و با چهار واسطه به امام حسن(ع) می‌رسد. ویژگی دوم این بزرگوار علم و دانایی است؛ مرحوم شیخ صدوق روایاتی را از ایشان تحت عنوان جامع اخبار عبدالعظیم حسنی نقل کرده است. بنابراین ایشان صرفاً یک امامزاده نبود، هرچند این موضوع هم بسیار مهم است اما علاوه براین، عالم، حکیم و دانشمند نیز بود. امام هادی(ع) به شیعیان می‌فرمودند که برای رفع شبهات خود به این آقا مراجعه کنید.

حجت الاسلام دریاباری ادامه داد: یکی دیگر از محسنات عبدالعظیم حسنی بعد سیاسی او بود؛ در زمانی که متوکل عباسی ده بار سرزمین کربلا را شخم زد تا آثار امام حسین(ع) را محو کند، ایشان با سخنرانی‌ها و روشنگری‌های خود به این حرکت بسیار شوم و شیطانی اعتراض می کردند و مبارزات سیاسی داشتند. بُعد دیگر شخصیت عبدالعظیم حسنی ارتباط خاص ایشان با امام هادی(ع) بود.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: بیشتر عمر حضرت عبدالعظیم در زمان امام هادی(ع) سپری شده است و در روایات تاریخی داریم که وقتی به محضر امام می‌رسید به مانند یک عبد مقابل ارباب و یک رابطه مرید و مرادی بود؛ وقتی در محضر امام حاضر می شد سراپا گوش بود و پس از کسب اجازه عقاید خود را بر امام(ع) عرضه می‌کرد و امام هادی(ع) نیز نظرات او را تأیید می‌کردند و می فرمودند دین مرضی خدا همین است. بنابراین در جمع بندی محسنات حضرت عبدالعظیم حسنی باید گفت که ایشان هم امامزاده بود، هم عالم، حکیم و دانشمند؛ هم اهل سیاست و مبارزه بود و ارتباط ویژه‌ای با امام زمان خود داشت و به تعبیری ذوب در امام زمان بود.

وی یکی دیگر از ابعاد شخصیتی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را هجرت ایشان در راه دین و حفظ معتقدات عنوان کرد و گفت: ایشان به خاطر شرایط سیاسی بسیار پیچیده و خفقانی که وجود داشت، جانش وی در خطر بود که امام هادی(ع) فرمودند شما باید هجرت کنید و از این رو ایشان به سرزمین ری هجرت کردند و در آنجا به صورت مخفیانه سکنی گزیدند؛ به گونه‌ای که شیعیان هم به صورت محرمانه با ایشان دیدار می‌کردند و در کلاس‌های درس شرکت می‌کردند. برخی روایات ضعیف نقل می‌کنند که ایشان را زنده به گور کردند اما مورخان بزرگ این روایت را رد کرده و نوشته‌اند که حضرت عبدالعظیم حسنی به مرگ طبیعی از دنیا رحلت کرده اند.

حجت الاسلام در پایان به ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی اشاره کرد و افزود: در روایت داریم که شخصی از ری به محضر امام هادی(ع) شرفیاب شده بود، امام وقتی متوجه شد که او اهل ری است فرمودند زیارت جناب عبدالعظیم حسنی را فراموش نکنید؛ زیرا زیارت این آقا برابر است با زیارت جدمان حضرت سیدالشهدا(ع). این روایات در منابع مختلفی وارد شده، اما مفهوم آن این نیست که شخصیت حضرت عبدالعظیم حسنی با شخصیت امام حسین(ع) برابری می کند، بلکه به نظر می آید از آن جهت است که ایشان در شرایطی که بسیار سختگیری سیاسی بود و متوکل عباسی بارها زمین کربلا را شخم زده بود تا کسی به زیارت امام حسین(ع) مشرف نشود، حضرت عبدالعظیم چندبار با وجود تمام سختی‌ها به زیارت امام حسین مشرف شد و از طرف دیگر جایگاه معنوی و علمی و سیاسی والایی هم داشتند.

انتهای پیام/