زیارت و فرهنگ آن بازتاب شاخصه‌های مهم و متقن فرهنگ دینی است. چیزی که آن را می‌توان تعالی وجه سیره ائمه هدی(سلام الله اجمعین) در زندگی امروزی مسلمانان دانست. خوانش مناسب از زندگی و سیره حضرات معصومین و نیز زیارت عتبه‌های مقدسه این بزرگواران می‌توانداندکی انسان را به آن چیزی که نتیجه معرفت اهل بیت است، آشنا سازد.

بررسی موشکانه در خصوص ارتباط وقف و فرهنگ زیارت و در کنار آن ارتقای بهبود وضعیت میزبانی از زوار می‌دهد که وجود عتبه مقدس ائمه معصومین در هر شهری باعث شده که ذاتاً فرهنگ وقف و صدقات جاری روز به روز بیشتر رشد کند و مسلمانان را برای پیشرفت حوزه کاری و فرهنگی بقاع متبرک نسبت به وقف اموال، خدمات و ابزارهای خود بیشتر ترغیب کند. وجود سه بقعه مهم در سطح کشور و در شهرهای مشهد الرضا، قم مقدس و شیراز باعث شده که چشم و چراغ ایرانیان امروز به انوار هدایت بخش و بهجت افزای اهل بیت بیشتر آشنا شده و با دستیابی به خواسته‌های قلبی شان روز به روز بر موقوفات بقاع متبرکه افزوده شود.

  در سالیان اخیر نیز شاهد پیشرفت حوزه رفاهی و خدمت رسانی به زائران این مناطق متبرک بوده‌ایم تا جایی که کوچک‌ترین مصالح و ابزارهای مورد نیاز ساخت و پیشرفت، رفاه و اسکان و امثال آن از طریق همین منابع موقوفی و یا صدقات جاری تأمین شده است، به همین سبب با پیشرفت بحث وقف و تعدد در کمیت و ارتقای کیفی منابع وقفی این امر که مدیریت صحیح بر اموال وقفی چه شرعی و چه قانونی جزو حتمیات است، باید رعایت شود تا رفاه بی نقصی نسبت به احوال زائران در شهرهای مقدس صورت پذیرد.

  کسر برخی از هزینه‌های وارده بر نظام اجرایی و خدماتی این شهرها به واسطه وجود موقوفه‌ها باعث شده علاوه بر حذف کسور اقتصادی بر سیستم شهری، رونق‌های اقتصادی در حوزه‌های عمومی شکل گیرد، به این معنا که با افزایش ارتقای کیفی و کمی، دعوت، ساماندهی، رفاه و امکانات و مسایل فرهنگی، زائران دلباخته بیشتری به شهرهای مقدس سرازیر شده که علاوه بر کسب فیض‌های معنوی بر ارتقای سطح کیفی و اقتصادی، زدودن فقر و بی عدالتی در قشر بومی آن منطقه مؤثر بوده است که البته این امر جزو برکات، ثمره‌ها و رحمات ولی نعمات خداوند در خاک ایران یعنی دودمان علی(علیه السلام) و زهرای اطهر(سلام الله علیها) می‌باشد. حال با وجود چنین بحثی نیاز است که با تبلیغ مصرانه و مجدانه بین المللی این منبع عظیم اقتصادی بر وضعیت ورود زائران از سرتاسر جهان بیشتر تمرکز کنیم و موقوفات و صدقات جاری را با شکل و ظاهری بین المللی ارتقا دهیم، چیزی که با به کارگیری مدیران پاک دست و شایسته قابل اجرا می‌باشد.

وقف هر چه بتواند بیشتر غایات و مقاصد شریعت و دین را (که همان رفاه دین و دنیای مردمان است) اجرایی کند، بهره وری آن بیشتر است. اگر یکی از مقاصد دین برپایی جامعه آبرومند، ثروتمند و آباد باشد و وقف به افزایش ثروت و فقرزدایی کمک کند، این وقف بهره وری و موفقیت بیشتری خواهد داشت. وقف علاوه بر آثار مذهبی، فرهنگی، آموزشی و اقتصادی، آثار جغرافیایی مهمی نیز دارد. در برخی مناطق که پدیده وقف گسترش یافته، چهره جغرافیایی آن مناطق دگرگون شده است، زیرا وقف در سیما و چشم‌انداز جغرافیایی شهرها مؤثر است. همان طور که برای هر سنت نیک احتیاج به تبلیغ و آگاهی داریم، شایسته است مبلغانی برای وقف تربیت شوند تا آن را به صورت یک نظام شناخته شده به مردم معرفی و از هدر رفتن ثروت‌ها و موازی کاری‌ها جلوگیری کنند. شاید با این تابلو روبه رو شده باشید که مسجد یا حسینیه فلان بانی ندارد، ولی نظارت بر موقوفات دارد. مثلاً با ایجاد نمازخانه در یک مدرسه، محل مناسبی برای نماز و عبادت دانش آموزان فراهم می‌شود که می‌تواند سالن امتحانات، سالن ورزشی و محلی برای جلسات نیز باشد. استفاده چند منظوره و سازماندهی شده از وقف باعث رغبت مردم در ایجاد فضاهای مورد نیاز در هر منطقه می‌شود. استفاده از مسجد در موارد خاص که فقط اقامه نماز باشد، باعث شده برخی مساجد مخروبه و خالی از نمازگزار باشد. برای موقوفات، باید نظامی تعریف شود. اگر شهرسازان و متولیان شهرسازی، جایگاه موقوفات را از قبل در کالبد شهرها، پیش بینی و در دستور کار خود قرار داده باشند، عملاً مشکلی برای مکان یابی نخواهیم داشت.

چه زیبا می‌شود اگر کنار چند مجتمع مسکونی، یک مجتمع فرهنگی شامل مسجد، ورزشگاه، کتابخانه، کتابفروشی و شهربازی وجود داشته باشد. جدا بودن اماکن فرهنگی از یکدیگر و نبود یک راهنمای جامع شهری باعث شده اوقات جوانان تلف شود، چرا که عده ای به جای کتابخانه، پارک را برای مطالعه کردن انتخاب می‌کنند. آیا جای فضاهای مناسب برای مطالعه در کشور خالی نیست؟ غالباً فضاهای آموزشی ما شادابی و طراوت شان را از دست داده و به مکانی آموزشی تبدیل شده‌اند. مهم این است که برای گسترش فرهنگ وقف انسجام فکری و حرکتی چند جانبه از سوی نهادهای مختلف و مردمی صورت بگیرد که وقف به عنوان یک آموزه دینی و لازم الاجرا، مثل نماز و روزه در جامعه مطرح شود تا جامعه فردا را پویاتر و متعالی‌تر ببینیم؛ به همین سبب توسعه بیشتر اماکن و بقاع متبرک توانسته است روی بهتری را از امور شهرسازی به مردم نشان دهد. حضور بقاع متبرک در هر شهری به میل بیشتر مردم برای شرکت در امر پسندیده وقف کمک کرده و این حرکت نیکو را می‌توان مانند جاده‌ای دو طرفه دانست، یعنی آنکه موقوفه به واسطه وجود بقاع متبرک و بحث زیارت وقف شده است و اماکن مقدس نیز با وجود این موقوفه‌ها بر پیشرفت فرهنگ زیارت و خدمت رسانی بهتر عمل خواهند کرد.

منبع: مجله زائر

انتهای پیام/