اسوه کامل استقامت را رسول گرامی اسلام(ص) می‌دانیم و این استقامت و پایداری در برابر مشکلات و مصائب گوناگون، در وجود مبارک حضرت زهرا(س) نیز قابل مشاهده و مطالعه است. در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر محمد ملک‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ صبر و استقامت حضرت زهرا(س) در زندگی ایشان را مورد بررسی قرار دادیم.
جلوه‌های استقامت حضرت زهرا(س) در کنار رسول خدا(ص)
حجت‌الاسلام ملک‌زاده در ابتدا با بیان اینکه بررسی حوادث تاریخی صدر اسلام نشان می‌دهد پیامبر اکرم(ص) از هنگامی که به رسالت مبعوث شد تا زمانی که به مدینه هجرت کرد، در مکه مورد اذیت و آزارهای فراوانی قرار گرفت، می‌گوید: بزرگان قریش و کفار مکه به شیوه‌های مختلف رسول خدا(ص) را مورد اذیت و آزار قرار می‌دادند. در تمام این مدت دختر رسول خدا(ص) سنگ صبوری ارزشمند برای پدر بود. او علاوه بر اینکه در منزل به ویژه پس از رحلت مادر بزرگوارش خدیجه کبری یار و غمخوار دلسوز پدر بود، بیرون از منزل نیز همیشه مراقب پدر و مرهم دردهای آن حضرت بود.
او اضافه می‌کند: کفار قریش پس از آنکه شیوه‌های مختلف فشار، مبارزه، شکنجه و تهدید را برای تسلیم کردن رسول خدا(ص) و یارانش مورد آزمایش قرار دادند و موفقیتی بدست نیاوردند تصمیم گرفتند پیامبر اکرم(ص) و خاندان بنی‌هاشم را مورد تحریم شدید اقتصادی قرار دهند تا آنان را تسلیم خود کنند. محاصره اقتصادی خاندان بنی‌هاشم سه سال طول کشید و آنان را به بدترین وضعیت ممکن اقتصادی سوق داد. اما با وجود تمام این فشارها، همچنان رسول خدا(ص) و یاران وفادارش از خود استقامت نشان داده و تن به ذلت ندادند.
جلوه‌های پایداری حضرت زهرا(س) در کنار امیرالمؤمنین(ع)
عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم در ادامه بیان می‌کند: حضرت زهرا(س) پس از ازدواج با امیرمؤمنان علی(ع) در دفاع از آن حضرت نیز از هیچ تلاشی دریغ نکرد و تا آخرین لحظه دست از حمایت و دفاع از امام(ع) و مقام امامت برنداشت. حضرت زهرا(س) با استقامتی بی‌نظیر در راه دفاع از مسیر پرنور ولایت، الگویی کامل را در تبعیت از ولی زمان و استقامت در مسیر حق به مسلمانان ارائه کرد.او توضیح می‌دهد: حضرت زهرا(س) با استقامت خود در برابر ظلم، به تمام مسلمین در پهنه تاریخ آموخت که نپذیرفتن ظلم و مقابله با انحراف وظیفه واجب یک مسلمان بوده و این وظیفه را خداوند بر عهده انسان گذاشته است؛ چنان که طبق آنچه در آیه ۱۱۳ سوره هود آمده خداوند به مسلمانان اجازه نداده که تسلیم ستمگران شوند.عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به مبارزه و استقامت در قالب گریه و عزاداری حضرت نیز اشاره کرده و تصریح می‌کند: یکی از اقدام‌هایی که حضرت زهرا(س) برای بیداری جامعه اسلامی خفته انجام داد و بر آن مداومت بسیار کرد گریه بر مصیبت پیامبر(ص) و مظلومیت حضرت علی(ع) بود. این گریه و عزاداری از سوی آن حضرت به هیچ وجه یک عمل صرفاً احساسی نبود بلکه اقدامی کاملاً هوشمندانه بود. این اقدام در زمینه نشان دادن مظلومیت ولی خدا و یادآوری بیعتی بود که پیامبر اکرم(ص) از مردم گرفته بود.
فاطمه زهرا(س) اسوه‌ای نیکو و شایسته برای قائم(عج)
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار می‌کند: یکی دیگر از جلوه‌های سیاسی و مبارزاتی حضرت زهرا(س) وصیتی بود که ایشان به امیرالمؤمنین(ع) کرد و فرمود: مبادا احدی ازگروهی که در حق من ظلم روا داشته و حق مرا غصب کردند، برای تشییع جنازه‌ام حاضر شوند.
مبادا بگذاری احدی از آنان و پیروانشان به جنازه‌ام نماز بخوانند. مرا شبانه دفن کن تا نتوانند در تشییع جنازه‌ام شرکت کنند، حتی از محل دفنم مطلع نشوند.دکتر ملک‌زاده تشریح می‌کند: این اقدام حضرت در عمل سبب ایجاد دو پرسش مهم برای مسلمانان در تاریخ شده که چرا تشییع و دفن حضرت زهرا(س) شبانه و مخفیانه اتفاق افتاد و اینکه چرا قبر آن حضرت مخفی است؟ مگر چه اتفاقی افتاده است که قبر سرور زنان بهشت مخفی است؟ این حرکت در ادامه مقاومت در برابر جبهه انحراف و باطل بود که تا همین امروز نیز ادامه دارد و به هر وجدان آگاه و فطرت سالم، انحراف منحرفان را نشان می‌دهد.وصیت حضرت زهرا(س) حتی در همان زمان هم اثر خود را گذاشت، چنانچه در منابع روایی آمده است که پس از رحلت دختر پیامبر(ص) مردم یکدیگر را ملامت کردند و گفتند رسول خدا تنها یک دختر داشت و به گونه‌ای ما با این تنها یادگار پیامبر رفتار کردیم که اجازه نداد کسی در تشییع جنازه‌اش شرکت کند و حتی قبرش را هم از ما مخفی نگه داشت.این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه ایستادن و استقامت در برابر ظلم، وظیفه هر انسان مؤمنی است، می‌گوید: دفاع حضرت فاطمه زهرا(س) از حریم امامت و ولایت توانست تا حدی جو متشنج سیاسی آن روز مدینه را کنترل و حقانیت حضرت علی(ع) را به مرور زمان ثابت کند تا در سال‌های بعد، با بیعت مردم با حضرت علی(ع) مسیر امامت تداوم یابد و فرزندان آن حضرت ادامه‌دهنده خط مشی سیاسی و مبارزاتی مادر نمونه‌شان باشند. همان بود که دختری همچون زینب کبری(س) را در کانون تربیتی خویش پرورش داد تا در کربلا ادامه‌دهنده قیام خونین امام حسین(ع) باشد.
مبارزات سیاسی حضرت زهرا(س) نشان داد یک زن که عنصر پیونددهنده رسالت و امامت است، چگونه می‌تواند با روح عظیم الهی خویش، بار سنگین مبارزه را بر دوش کشد و با جان و مال خود تا آخرین نفس، خط الهی را دنبال کند و فریب سیاست‌پیشگان را نخورد و نشان دهد که در سخت‌ترین عرصه‌های سیاسی و اجتماعی جامعه، که حتی مردان رزم‌دیده و مقاوم هم دچار تزلزل می‌شوند، یک زن مقاوم می‌تواند در مقام دفاع از حق و ولایت بایستد و رسالت خود را به ثمر برساند.
دکتر ملک‌زاده در پایان تأکید می‌کند: حضور سیاسی فاطمه زهرا(س) نشان داد یک زن با آگاهی و اتخاذ شیوه‌های سیاسی مدبرانه می‌تواند در صحنه‌های گوناگون جامعه به مبارزه بپردازد. این حضور نه تنها تفکر عدم حضور زن در صحنه سیاست و اجتماع را نفی می‌کند، بلکه انحصار حضور مردان در عرصه‌های سیاسی را به نقد می‌کشاند. بی‌سبب نیست که حضرت مهدی(عج) الگوی تمام عیار خود را در زمان ظهور این گونه معرفی می‌کند: دختر رسول خدا، فاطمه زهرا(س) برای من اسوه‌ای نیکو و شایسته است.
نظر شما