قدس آنلاین: دلار که تجربه 30 هزار تومانی هم داشت، اینک به حدود 22 هزار تومان رسیده است. این در حالی است که برای مدت ها دلار در حوالی 25 هزار تومان جا خوش کرده بود.

حال سوالات مهم این ها هستند:
1 - آیا ریزش قیمت دلار ادامه خواهد داشت؟
2 - اگر قیمت دلار پایین می آید، تا کجا نزول می کند؟
3 - و سرانجام این که به فرض سقوط قیمت دلار، آیا در عددی پایین تثبیت می شود یا مجدداً صعودی می شود؟

واقعیت این است که هیچ کس پاسخ دقیقی برای این سوالات ندارد و هر که با قاطعیت به هر کدام از این سه سوال جواب بدهد، از دانش اقتصادی بی بهره است.
پس ناگزیر هستیم به عامل مهمی که در ایران بر همه شؤون و از جمله اقتصاد اثرگذار است، رجوع کنیم: "سیاست".

اگر در چند سال اخیر قیمت دلار از حدود 4 هزار تومان به رقم فعلی رسیده، مهم ترین علتش، سیاست بوده است. درست از وقتی که ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد، سیر صعودی دلار شروع شد چرا که بعد از آن، دو اتفاق افتاد: صادرات ایران به شدت کاهش یافت و ارز حاصل از صادرات نیز عمدتاً به کشور بازنگشت.
بدین ترتیب، روند ورود دلار به ایران که همیشه جریان داشت، تقریباً متوقف شد. معلوم است که وقتی دلاری نیاید، قیمت آن بالا می رود.

با روی کار آمدن جو بایدن، به طور جدی ممکن است تغییری در رویکرد آمریکا نسبت به برجام صورت پذیرد و سختگیری های آمریکا نسبت به کشورها برای تعامل اقتصادی با ایران کاهش یابد.

هر چه بایدن در اصلاح رفتار غلط ترامپ با ایران تسریع کند، دلارهای بیشتری وارد ایران خواهد شد: هم دهها میلیون دلار بلوکه شده ایران در کشورهای مختلف جهان و هم دلارهای حاصل از گشایش های صادراتی.
بدین ترتیب با از سرگیری جریان دلار به ایران، شاهد کاهش قیمت آن خواهیم بود.

اما دلار تا کجا پایین می آید؟ برخی تحلیلگران اقتصادی می گویند دولت نباید حتی در بهترین وضعیت دلاری اش، اقدام به کنترل قیمت دلار برای کاهش آن کند و همه چیز باید بر اساس مقتضیات بازار تعیین شود تا قیمت دلار در ایران هم واقعی شود.
برخی اقتصاددانان معتقدند ارزش واقعی دلار بر اساس واقعیت های اقتصادی ایران، بین 15 تا 17 هزار تومان است و پایین تر از آن، به صادرات آسیب می زند و اعداد بالاتر، موجب گرانی های بیشتر خواهد شد.
لذا اگر بخواهند دیدگاه علم اقتصاد را پیاده کنند، قاعدتاً باید دلار به همین عدد مورد نظر اقتصاددانان برسد.

با این حال، ممکن است دولت بخواهد در سال پایانی اش، دلار را به قیمت نازل تری به دولت بعدی تحویل دهد. اینجاست که پای مداخلات دولتی به وسط کشیده می شود و حتی صحبت از دلار 11 هزار تومانی هم وجود دارد.

اما آیا شاهد تثبیت خواهیم بود؟ باز هم پای سیاست در میان است. همه دولت ها دوست دارند وضعیت ارزی کشور را به صورتی آبرومند به جانشینان خود بدهند تا در تاریخ ثبت شود که فلان دولت، دلار را به فلان قیمت تحویل داد.
 برای دولت روحانی که در 4 سال اول واقعاً توانسته بود دلار را زیر 4 هزار تومان تثبیت کند، بسیار حیثیتی است که اثرات ناشی از سیاست های ترامپ بر قیمت دلار را کاهش دهد و دستکم تا پایان دوره اش یعنی مرداد 1400 قیمت دلار را تثبیت کند تا ثابت شود که اگر در چهار سال اخیر مردم تحت فشارهای اقتصادی ناشی از صعود دلار بودند، عمدتاً به خاطر فشارهای آمریکا بوده است.

به علاوه جریان کنونی حاکم بر دولت، تمایل دارد با سقوط قیمت دلار و بهبود نسبی معیشت، به اصلاح طلبان فرصت دهند تا در فضای بایدن، روند برجامی را ادامه دهند. در حال حاضر رغبت عمومی برای شرکت در انتخابات پایین است و این، به نفع گروه های اصولگراست.
با این اوصاف، اگر جریان حامی برجام مجدداً در ایران سر کار آید تا با جریان برجامی در آمریکا برای لغو تحریم ها تعامل کند، می توان گفت که دلار در قیمت پایین، تا مدتی قابل اعتنا تثبیت می شود. ولی اگر جریان ضد برجامی روی کار بیاید، احتمالاً از فردای اعلام نتایج انتخابات، شاهد افزایش قیمت دلار خواهیم بود.

امروز وزیر نفت ایران اعلام کرد که فروش نفت ایران در روزهای اخیر به طرز چشمگیری افزایش یافته است. این اثرات اولیه رفتن ترامپ و آمدن بایدن است و نویدبخش بهبود نسبی در اقتصاد ایران. باید دید روند سیاست به کدام سو است؟ کسی چه می داند شاید سیاست های معقول دلار را بشکند و شاید هم نابخردی های سیاسی آن را از قمیت کنونی هم بالاتر ببرد.