اظهارات اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهور چهل و ششم ایالات متحده و دولت دموکرات وی در خصوص جنگ یمن و قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار تکه‌تکه شده سعودی همه و همه نشان دهنده تفاوت رویکرد دولت جدید آمریکا با حکومت دونالد ترامپ است که خبر می‌دهد بایدن و تیم سیاست خارجی او تمایلی چندان به تداوم حضور محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و همه‌کاره ریاض در قدرت ندارند. در همین راستا، آنتونی بلینکن، نامزد وزارت خارجه آمریکا به محض استقرار در محل خدمت خود شمشیر را علیه بن‌سلمان از رو کشیده و دوران سختی را برای او ترسیم کرده است. بلینکن در سخنانی در خصوص جنگ یمن اظهار کرد: جو بایدن اعلام کرده ما به حمایت خود از سعودی در جنگ یمن پایان خواهیم داد. نکته دیگری که در سخنان وزیر امور خارجه دولت دموکرات مطرح شده، خارج کردن نام انصارالله از فهرست گروه‌های تروریستی بود. در این میان، وی بر انتشار اسناد قتل جمال خاشقچی با هدف مجازات عاملان و آمران این جنایت نیز تصریح کرد. تمام این موارد، خبر از تغییرات قابل توجه در آینده روابط واشنگتن و ریاض در چهار سال آینده دارد.
مشخص است اولویت جو بایدن در جهان عرب، تغییر سیاست‌های ایالات متحده در خصوص شخص بن سلمان است. از نظر رئیس جمهور جدید آمریکا، شاهزاده محمد مهره‌ای است که با عملکردش، خود را سوزانده و باید تعویض شود. به همین علت هم درباره پرونده تحت مدیریت ولیعهد سعودی، عدم حمایت از جنگ یمن را مطرح کرده و واضح است بدون حمایت آمریکا، بن‌سلمان در برابر پیشرفت‌های نظامی و توان قهری انصارالله کار بسیار مشکلی خواهد داشت. نکته بعد، خارج کردن این جنبش مردمی از فهرست گروه‌های حامی تروریسم است که آزادی عمل بیشتری برای آن و حامیانش فراهم خواهد کرد تا با دستی بازتر، از آن حمایت و موقعیت سعودی در برابر آن را تضعیف کنند.
از سوی دیگر، مطرح کردن اسناد قتل جمال خاشقچی تنها آغاز طرحی است که مقصود آن حذف ولیعهد کنونی از قدرت و جایگزینی آن با گزینه مد نظر حزب دموکرات در ریاض است. دولت باراک اوباما برای تغییر نسل رهبران عربستان، با شاهزاده محمد بن نایف، وزیر کشور و ولیعهد پیشین به توافق رسیده بود. اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ، این توافق نادیده انگاشته شد و حمایت پادشاه کنونی از فرزند خود و رشوه‌های کلان محمد بن‌سلمان، آمریکای ترامپ را قانع کرد مجوز برکناری بن نایف را صادر کنند. حال که بن‌سلمان در عمده زمینه‌های مد نظر خود شکست خورده، برای دموکرات‌ها مهره‌ای سوخته و تمام شده به حساب می‌آید از همین رو درصدد تعویض او هستند.
در این میان، مطمئناً ولیعهد سعودی با کمک پادشاه کنونی به دنبال این خواهد بود که به هر قیمتی خود را در قدرت ابقا کند، اما فشارهای جو بایدن در آمریکا و نبود حمایت گسترده از وی، به نیروهای مخالف بن سلمان جرئت داده و آنان را از لاک دفاعی و سکوت خارج خواهد کرد. از همین رو، به نظر می‌رسد محمد بن سلمان به پایان خط رسیده و هر چه بیشتر اصرار بر ابقای خود داشته باشد، نه تنها فایده‌ای نداشته، بلکه کشور خود و ملک پادشاهی سعودی را بیش از پیش به سمت جنگ داخلی قدرت سوق خواهد داد.
نظر شما