معید یوسف، دستیار ویژه نخست‌وزیر پاکستان در امور امنیت ملی روز گذشته دغدغه‌های کشور خود را درباره دولت جدید آمریکا اعلام کرد و افزود: روابط پاکستان و ایالات متحده باید بدون قید و شرط و بالاتر از منافع سایر کشورهای منطقه باشد. در دوران اوباما، دو چالش عمده در این روابط وجود داشت که مقداری مناسبات پاکستان و آمریکا را تحت تأثیر خود قرار می‌داد. یکی مسئله هند بود که گروه‌های رادیکال اسلامی عملیات‌هایی را در کشمیر و مناطق دیگر انجام می‌دادند و درپی آن هند، پاکستان را متهم می‌کرد. آمریکایی‌ها که کم و بیش بر این مسئله نظر داشتند، گمان می‌کردند اسلام‌آباد در این موضوع دخالت دارد. از همین رو، یکی از موضوعات مهم به اختلافات هند و پاکستان در کشمیر برمی‌گشت. مسئله دیگر هم حقوق بشر و موضوعاتی است که در بلوچستان می‌گذرد. آن‌ها دستگاه امنیتی پاکستان را به اموری متهم می‌کردند که با موازین اخلاقی مدنظر آمریکا مطابقت ندارد. این دو مسئله، چالش‌های اصلی روابط میان اسلام آباد و واشنگتن بود که تا حدی سیاست‌های اوباما را در قبال پاکستانی‌ها متفاوت می‌کرد.

وقتی ترامپ آمد، با توجه به سیاست کلی‌تری که در زمینه طرح‌های ویژه مقابله‌ای با چین در نظر داشت، به نوعی پاکستان را دور زد که در پی آن، شرایط برای پاکستانی‌ها نسبت به گذشته سخت‌تر شد. در حقیقت پاکستانی‌ها کاملاً احساس کردند در معادلات منطقه‌ای قدرت آمریکایی‌ها، هندوستان اهمیت بیشتری به خود اختصاص داده و پاکستان دیگر آن جایگاهی که در دوران جنگ سرد داشت را ندارد. از همین رو، مقامات اسلام آباد هم بیکار ننشته و مناسبات خود را با چین و روسیه گسترش دادند تا بتوانند با موازنه مد نظر ترامپ با هندوستان مقابله کنند.

در دوره‌ای خاص، پاکستان به عنوان شریکی مهم برای آمریکایی‌ها در شبه قاره هند به حساب می‌آمد. اما به مرور زمان، از اهمیت این جایگاه کاسته شد و هند، جایگزین آن‌ها در این رده‌بندی شده است. پاکستان دیگر اهمیت گذشته را در سیاست خارجی ایالات متحده در شبه قاره ندارد. اما آمریکایی‌ها نوعی از سیاست‌ورزی را در قبال اسلام‌آباد در پیش گرفته‌اند که مانع گرایش گسترده پاکستان به سمت و سوی چین و روسیه شود و پاکستانی‌ها خود را در قالب آن بازتعریف کنند. تلاش واشنگتن بر تداوم یک سیاست متوازن از نظر خود است. یعنی در همان حال که هند را به عنوان متحد راهبردی خود انتخاب کرده‌اند، پاکستان را هم تا حدی در نظر داشته باشند تا توازنی میان مناسبات شبه قاره ایجاد کنند. به نظر می‌رسد این سیاست کماکان ادامه خواهد یافت.

با روی کار آمدن جو بایدن در ایالات متحده به نظر می‌رسد دوباره پرونده حقوق بشر در رابطه با پاکستان روی میز قرار گیرد و به‌طورمتقابل اسلام‌آباد به پکن و مسکو هم نزدیک‌تر خواهد شد. به طور کلی، مسئله حقوق بشر یکی از اهرم‌های همیشگی سیاست خارجی آمریکا در قبال کشورهای غیر همسو است. به خصوص که این روزها در مورد ایالت بلوچستان مطالب و اخبار هدایت شده بسیاری انتشار می‌یابد که رفتار ارتش با مردم با خشونت گسترده همراه است. از سوی دیگر، تصمیم انتخاب هند به عنوان متحد راهبردی آمریکا هم نمادی از تصمیمات ساختاری در آمریکاست که با تغییر دولت‌ها تفاوتی در آن ایجاد نمی‌شود. این امر در دوران جرج بوش آغاز، با اوباما تقویت شد و در دولت ترامپ هم ادامه یافت. فرقی نمی‌کند چه حزبی در واشنگتن حاکم باشد. انتخاب هندوستان توسط آمریکایی‌ها پس از آن بود که این کشور ۱۳ رآکتور اتمی را با فناوری پیشرفته در اختیار دهلی نو گذاشت و در ازای آن، ممانعت از اجرای طرح خط لوله صلح که قرار بود گاز ایران را به پاکستان و هند برساند، خواستار شد که هنوز هم این طرح، تحت تأثیر این مناسبات قدرت به جایی نرسیده است. در مجموع، هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات آمریکا بر سر هند توافق کرده‌اند و محور اصلی آن هم، مهار چین است. با توجه به اختلافات فراوانی که هند با چین در حوزه تبت، کشمیر و... دارد، آمریکایی‌ها حس می‌کنند می‌توانند از این اختلافات به سود خود و در جهت فشار همه‌جانبه علیه پکن بهره‌برداری کنند.