خاخام وایس حتی به ایران سفر و با رهبر انقلاب هم دیدار کرده است. پس از تماس و پیگیری فراوان موفق شدیم گفت‌وگویی با او ترتیب دهیم و از او درباره یهودیت و نسبت آن با صهیونیسم بپرسیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه مطالعه می‌کنید.

برای نخستین پرسش، به سراغ شاید کلیدی‌ترین سؤال می‌رویم؛ آیا یهودیت همان صهیونیسم است یا به‌عبارت بهتر صهیونیسم چه پایه‌های مذهبی درون یهودیت دارد؟

یهودیت دینی است که اعتقاد به حق‌تعالی، تبعیت از او و حمایت از توراتی که او هزاران سال پیش در کوه سینا به قوم یهود اعطا کرد را تعلیم می‌دهد. یهودیان مردمی هستند که عهدی را که با خداوند متعال بسته‌ایم و همه قوانین تورات را حفظ می‌کنند. طبق تورات، خداوند متعال یهودیان را امر به زندگی در سرزمین مقدس نمود، اما حق‌تعالی تصریح کرد ما باید در درجه بالایی از قداست باشیم و به مقامی برسیم که لیاقت داشته باشیم در آنجا زندگی کنیم؛ در غیر این صورت، به‌عنوان یک ملت اخراج (تبعید) شده خواهیم بود. البته یهودیان به‌صورت انفرادی ممکن است هم‌اکنون در این سرزمین موعود زندگی کنند، اما به‌طور کلی قوم یهود نباید در آنجا زندگی کند. هنگامی که قوم یهود گناه کردند، خداوند متعال آن‌ها را به‌سراسر جهان به تبعید فرستاد. در تبعید، با سه دستور از ما سه سوگند گرفت: ۱. علیه هیچ ملتی قیام نکنیم، ۲. دسته‌جمعی به سرزمین مقدس نرویم و ۳. برای پایان تبعید تلاش نکنیم. تبعید فقط در زمانی به پایان خواهد رسید که همه جهان خالق یکتا را تشخیص دهند و به صورت هماهنگ به او خدمت کنند.

اما صهیونیسم، استحاله دین یهود به ناسیونالیسم است. آن‌ها تبعید مردم یهود را فقط یک حادثه ناگوار می‌دانند که ما خود می‌توانیم آن را برطرف کنیم. صهیونیست‌های مذهبی جنبشی از یهودیان هستند که سعی کردند بازگشت صهیونیست‌ها را با تلطیف دستور اصلی حق تعالی برای زندگی در سرزمین مقدس، قانونی جلوه دهند؛ اما این ایده تقریباً توسط همه دانشمندان یهودی در سراسر جهان رد شده است. البته علاوه بر آن، ظلم به مردم فلسطین و سرقت سرزمین آن‌ها جنایتکارانه و علیه تورات است. صهیونیست‌ها با نقض روز شبّات (روز شنبه مقدس یهودیان) هتک حرمت قبور و به‌طور کلی سرکوب جامعه یهودی مذهبی، تمام قوانین تورات را نقض می‌کنند.

چرا شما تا این اندازه با تشکیل اسرائیل مخالف هستید و حتی می‌بینیم این مخالفت شما از مرحله تئوریک و نظری عبور کرده و فعالیت‌های عملی و اجتماعی را شامل می‌شود؟

خاخام‌های این دین به ما آموزش داده‌اند که بایستیم و برای جهانیان روشن کنیم صهیونیسم و دولت اسرائیل به‌طورصریح توسط تورات منع شده، جنایتکار بوده و یک شورش مستقیم علیه خداوند حق‌تعالی است. ما امیدواریم و دعا می‌کنیم فعالیت‌های ما چه به‌صورت عملی و چه به صورت اجتماعی به برچیدن سریع و صلح‌آمیز دولت صهیونیستی کمک کند. همچنین احساس می‌کنیم فعالیت‌های ما در تبلیغ این امر، نام خداوند متعال را نیز تقدیس می‌کند.

اگرچه شما معتقدید کشور اسرائیل نباید شکل بگیرد ولی می‌بینیم رسانه‌های جهان به طور مداوم از مظلومیت یهودیان و نیاز پیروان این دین به‌جایی برای آرامش و سکونت می‌گویند. نظر شما درباره این خطی که جریان اصلی رسانه‌ها دنبال می‌کنند چیست؟

این احساس برای مردم یهود پس از جنگ دوم جهانی و هولوکاست وجود دارد که می‌خواهند مکانی امن برای زندگی داشته باشند. اما این موضوع به ما این حق را نمی‌دهد که سرزمین فلسطینی‌ها را برباییم. مطمئناً دنیا می‌توانست راه حلی پیدا کند که شامل آسیب رساندن یا سرقت از مردم دیگر نباشد؛ در حقیقت، اگر تاریخ را مطالعه کنید، بلافاصله پس از پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا و انگلیس آمادگی خود را برای حل کردن مشکل پناهندگان یهودی در کمیته آنگلوآمریکایی‌های فلسطین در سال ۱۹۴۶ اعلام کردند. اما این صهیونیست‌ها بودند که به این طرح اعتراض کردند زیرا در این طرح اجازه پیدا کردن یک کشور یهودی را بدست نمی‌آوردند. در هر صورت، از دیدگاه مذهبی یهود، در این مورد هیچ بحثی نباید باشد. خداوند متعال یهودیان را به تبعید فرستاد تا در کنار ملل دیگر زندگی کنند و قول داد در آنجا از آن‌ها مراقبت کند. ما برای امنیت به کشوری مستقل برای خود نیازی نداریم.

یکی از حامیان اسرائیل ایالات متحده است، از طرفی می‌دانیم لابی‌های صهیونیستی (آیپک، جی استریت و...) در تصمیم‌گیری سیاستمداران آمریکایی نقش جدی دارند، برای مقابله با این جریان هم فعالیتی داشته‌اید؟ آیا به فکر لابی کردن با سیاستمداران مذهبی‌تر که اندیشه‌های نزدیک‌تری با شما دارند افتاده‌اید؟

هر ساله، هنگامی که AIPAC کنفرانس خود را برگزار می‌کند، ما حتی در سخت‌ترین و بدترین آب‌وهوا نیز در خیابان‌های واشنگتن حضور پیدا می‌کنیم تا علیه آن تظاهرات کنیم. این مقاومت‌ها این پیام را به سیاستمدارانی که در آیپک حضور پیدا می‌کنند، می‌فرستد که همه یهودیان از آن‌ها پشتیبانی نمی‌کنند و آن‌ها باید بین حمایت یهودیان و یهودیت و حمایت از دولت نامشروع اسرائیل تفاوت قائل شوند. ما در حمایت از اعضای کنگره آمریکا مثل ایلهان عمر و الکساندریا اوکاسیو-کورتز که به یهودستیزی متهم شده‌اند نیز تظاهرات و سخنرانی کرده‌ایم تا نشان دهیم آن‌هایی که ضدصهیونیسم هستند، یهودی‌ستیز به شمار نمی‌روند. همین امر شامل بسیاری دیگر از سیاستمداران، فعالان مذهبی و دیگران نیز می‌شود که در طول سالیان گذشته به دلیل ضدصهیونیسم بودن به یهودستیزی متهم شده‌اند. اگر بخواهم مثالی دیگر بزنم، دیگر فعالیت جامعه یهودیان ضدصهیونیست در آمریکا بود که در برابر دیوان عالی این کشور جمع شدند و اعلام کردند ایالات متحده نباید چاپ «متولدان اسرائیل» را روی گذرنامه افراد متولد اورشلیم (بیت‌المقدس) ادامه دهد که به پرونده زیوتوفسکی معروف است.

شما یک سفر هم به ایران داشته‌اید و حتی به شهر ما نیز آمده‌اید، این سفر برای شما چگونه بود؟

ما واقعاً از مشهد لذت بردیم و بسیار مجذوب آن شدیم، زیرا این شهر جذابیت و زیبایی منحصر به فرد خود را داشت که در جای دیگر نمونه آن را مشاهده نکرده بودیم. از صمیمیت و مهربانی که مردم مشهد نسبت به ما ابراز داشتند قدردانی می‌کنیم، چون تأثیر فراموش نشدنی بر ما گذاشت. به همین ترتیب، در سراسر ایران، هر شهر به شکل خاص خود نسبت به نعمت‌هایی که خداوند به آن‌ها داده بودند شکرگزاری می‌کردند که این برای من بسیار جالب توجه بود. اما استقبال مردم از ما در همه جای ایران به یک شکل و لذت‌بخش بود. ما واقعاً دوست داریم دوباره به ایران برگشته و نه تنها شهرهای قبلی بلکه از دیگر شهرهایی که شانس بازدید از آن‌ها را نداشتیم دیدن کنیم.موجب افتخار ما بود که با رهبران ایرانی دیدار و موقعیت و دیدگاه یهودیان اصیل را در مورد صهیونیسم به آن‌ها منتقل کردیم. همچنین زمانی را به دیدار یهودیان ایرانی و دیدن کنیسه‌ها، مدارس و زندگی روزمره آن‌ها گذراندیم. یهودیان ایران یک جامعه باستانی هستند و دیدن اینکه چگونه آن‌ها در کنار مسلمانان ایران در آرامش به زندگی خود ادامه می‌دهند بسیار شگفت‌انگیز بود. این واقعاً نشان می‌دهد که ایران یهودیان را دوست دارد و آن‌ها فقط مخالف صهیونیسم و دولت اسرائیل هستند. ما از جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر احترامی که برای یهودیان و تفاوتی که بین آن‌ها و صهیونیسم قائل می‌شود، بسیار سپاسگزاریم. جالب بود که یهودیان ایران نیز مخالف صهیونیسم هستند. سال گذشته خاخام یهودا گرامی، خاخام ارشد ایران نیز بیانیه‌ای علنی علیه صهیونیست‌ها داد که بسیار جالب توجه بود. بنده نیز در پایان این مصاحبه برای برچیده شدن هر چه سریع‌تر و مسالمت‌آمیز دولت اسرائیل و همین‌طور برقراری صلح و دوستی در سراسر جهان دعا می‌کنم.