به گزارش قدس آنلاین، رئیس اداره کتابخانه و موزه وزیری یزد با بیان اینکه ثبت نسخ خطی در فهرست آثار ملی ایران در استان یزد بی‌سابقه است، گفت: یک جلد قرآن کریم به کتابت سال ۷۱۲ قمری، نسخۀ «المختارات من الرّسائل» در موضوع ادبیات فارسی با تاریخ کتابت ۶۹۳ قمری، «جامع الافتراق و الاتفّاق لصنعه التریاق» در موضوع طب به کتابت ۶۷۰ قمری و «نزهه الانفس و روضه المجلس» با تاریخ کتابت ۵۹۰ قمری در ادبیات عرب ثبت فهرست آثار ملی ایران شده است.

محمدرضا ملک‌ثابت به قرآن ثبت شده در فهرست آثار ملی اشاره می کند و می گوید: این نسخه که با شماره ۲۸۰۶ در کتابخانه وزیری یزد ثبت شده، به دست جلال جعفری، شاعر، منقبت‌سرا و خوشنویس طراز اول قرون ۷ و ۸ قمری و از شاگردان یاقوت مستعصمی در سال ۷۱۲ قمری به خطی نسخ کتابت شده است.

وی با تأکید بر اینکه این یک نسخۀ کامل از قرآن کریم است، ادامه می‌دهد: این نسخه بسیار نفیس، دارای تذهیب و متعلق به دوره ایلخانی است که در ۲۰۸ برگ در کاغذ سمرقندی کتابت شده است.

ملک‌ثابت با بیان اینکه نسخه کتابخانه وزیری از اثر «المختارات من الرّسائل» تنها نمونه موجود در جهان است، می‌گوید: گردآورنده این نسخه مشخص نیست اما ایرج افشار، که از اولین محققان این اثر است و از آن کتاب چاپ عکسی تهیه کرده، احتمال داده که کاتب یعنی محمودبن بختیار اتابکی خود گردآورندۀ اثر است.

وی ادامه می دهد: این اثر مجموعه‌ای از منشآت، فرمان‌ها، احکام دیوانی، شرعی و عرفی از سده‌های پنجم تا هفتم قمری است که بازمانده از تاراج مغول است. این نسخه نخستین بار به کوشش زنده‌یاد ایرج افشار، به صورت چاپ عکسی در سلسله پژوهش‌های انجمن آثار ملّی در سال ۱۳۵۵ شمسی به چاپ رسیده است.

ملک‌ثابت به برخی از ویژگی‌های این کتاب از قول مرحوم ایرج افشار اشاره می‌کند و می‌گوید: در این مجموعه، تعدادی از منشورها و احکام پادشاهان سلجوقیان عراق و نیز انشاء نامه‌های وزیران و بزرگان و منشیان آنان درج شده است؛ بسیاری از اسناد و نوشته‌های آن دربردارندة آگاهی‌های سودمند دربارة جغرافیای تاریخی عراق، اصفهان، آذربایجان، همدان، گلپایگان، بروجرد و ساوه است.

«جامع الافتراق و الاتفّاق لصنعه التریاق»، در موضوع طب از نورالدّین ابوالحسن علی بن عبدالعظیم انصاری سومین اثر این مجموعه است که در دهة سوم محرّم ۶۶۹ قمری تألیف شده و اینکه تنها یک سال پس از تألیف در ۶۷۰ قمری به دست عبدالملک‌ بن ابن‌الفتح بن منصور مبنجی (عرف بالعین تایی) از روی نسخة به خطّ مصنّف کتابت شده است، به آن امتیاز ویژه ای داده است. ‌

ملک‌ثابت در ارتباط با این اثر می‌گوید: از این کتاب ۶ نسخة کامل در کتابخانه‌های مرکزی آستان قدس رضوی، برنستون آمریکا، مرکزی دانشگاه تهران، ملک فیصل ریاض، ملّی تهران و وزیری یزد وجود دارد و نسخه‌ای ناقص هم در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران از آن دیده شده است که در هریک از این کتابخانه‌ها به نام‌های گوناگون آمده و نسخۀ وزیری نیز به نام «الجامع لصنعه التریاق» به شمارۀ ثبت ۶۴۷ قدیمی‌ترین این نسخ است که می‌تواند به منظور تصحیح، نسخۀ اساس در نظر گرفته شود.

«نزهه الانفس و روضه المجلس» آخرین عضو این خانوادۀ چهار نفره است. این اثر در موضوع ادبیات عرب به دست ابوسعید محمّدبن علیّ بن عبدالله العراقی(۴۶۸-۵۶۱ق) معروف به «ابن حمدان» تألیف شده و تنها ۲۹ سال پس از درگذشتِ او در سال ۵۹۰ قمری، توسط عبدالملک بن ابن الفتح بن منصور مبنجی کتابت شده است. ملک‌ثابت این اثر را هم ممتاز می‌داند و می‌گوید: «از این اثر فقط دو نسخه باقی مانده که یکی چنان که بروکلمان، خاورشناس و عرب‌شناس آلمانی، گفته در شهر گوتا در آلمان نگهداری می‌شود و دیگری هم در کتابخانة وزیری یزد».

وی ادامه می‌دهد: این نسخه به شمارۀ ثبت ۴۹ در کتابخانۀ وزیری یزد به ثبت رسیده است و از ویژگی‌های خاص این اثر وجود چندین مهر تملک به سال‌های ۹۵۳قمری، ۱۰۰۴قمری و ۱۰۴۵قمری است.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام/