شاید بهتر است تنهایی را بپذیریم

 پدر علم کویرشناسی ایران در گفت‌وگو با ما نگاهی به برخی از این عادت‌ها و رفتارهای غلط دارد و سعی می‌کند به سهم خود با اشاره به برخی از ملاحظات در این خصوص، مسیر را برای تغییر این عادت‌ها هموار کند.

پرویز کردوانی از نگهداری از ماهی قرمز در نوروز و رها کردن آن همراه با سبزه عید در طبیعت شروع می‌کند و می‌گوید: با رها کردن ماهی و سبزه در محیط باز طبیعت موجب آلودگی محیط زیست و چه بسا شیوع بیماری‌های عجیب و ناشناخته از طریق آن‌ها می‌شویم.

بهتر است همان سبزی را در باغچه یا در ظرفی در محیط بالکن منزل بکاریم و با این عمل ضمن بهره بردن از طبیعت سبز آن، به محیط زیست نیز کمک کنیم.

استاد نمونه دانشگاه تهران ادامه می‌دهد:در شرایطی که گروهی از مردم به سختی نیازهای اولیه معیشت خود را تهیه می‌کنند، کاشت گندم، عدس و... و بعد هم دور انداختن آن نه تنها معنایی ندارد که نشانه‌ای از اسراف و ندیدن گروهی از مردم است.

چهره ماندگار علمی کشور توصیه‌هایی نیز برای روزهای پایانی تعطیلات نوروز و سنت قدیمی سیزده به‌در و روز طبیعت دارد و می‌گوید: امسال و در شرایطی که کشور با شیوع ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند مردم می‌توانند از حیاط منزل، بالکن و محیط ‌زندگی خود برای گذراندن این روز استفاده کنند.

شاید بهتر است در شرایط بحرانی این روزها تنهایی را بپذیریم و به جای اتراق‌های خطرناکِ گروه‌های چند نفره، با خانواده خود در منزل و محیط زندگی و پهن کردن زیراندازی ساده از تحول و نو شدن طبیعت لذت ببریم. 

خطری برای آبزیان و پرندگان

محمد درویش، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور هم در گفت‌وگو با ما برای بهره‌مندی بیشتر هموطنان از مواهب طبیعی در نوروز، رعایت چند نکته را توصیه می‌کند. او می‌گوید: مردم در هیچ شرایطی برای روشن کردن آتش از چوب درختان جنگلی استفاده و با ریشه‌کن کردن بوته‌ها آتش روشن نکنند. به جای آن می‌توانند برای روشن کردن آتش، از گاز پیک‌نیک سفری و اگر در دسترس نبود، زغالی که قبلاً تهیه کرده‌اند استفاده نمایند. در عین حال به خاطر داشته باشند نباید آتش را در سطح زمین روشن کرد؛ بلکه برای این کار حتماً باید از سطح زمین فاصله داشته باشد. برای مثال چند تکه سنگ بزرگ را روی زمین بگذارند و سپس آتش را روی آن روشن کنند تا میکوریزاهای سطح خاک را نابود نکنند و پس از پایان استفاده از آتش حتماً از خاموش شدن آن مطمئن شوند.

درویش در ادامه توصیه‌های زیست محیطی خود می‌گوید: یادمان باشد با خودرو به محیط‌های تالابی نزدیک نشویم و ضمن رعایت حریم آن حداقل ۱۰۰متر مانده تا تالاب را بدون خودرو و با پای پیاده برویم، چراکه آلودگی صوتی ناشی از تردد خودروها و نشت روغن سبب آلودگی محیط تالاب شده و برای آبزیان و پرندگان بسیار خطرناک است.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل اینکه قدرت شنوایی پرندگان و حیات وحش بسیار بالاتر از شنوایی انسان است بلند کردن صدای سیستم صوتی خودروها در طبیعت می‌تواند خطرناک بوده و حتی مسیر کوچ پرندگان را تغییر دهد.

نکته دیگر اینکه در عبور از مناطق محافظت شده و حیات وحش سرعت خودرو را تا زیر ۴۰کیلومتر کاهش دهیم، چراکه متأسفانه بیشترین میزان برخورد و تصادف خودروهای عبوری با حیات‌وحش در نوروز رخ می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: شهروندان حتماً در داخل خودرو، سطل زباله مخصوص همراه خود داشته باشند و به جای رها کردن زباله و به‌ویژه پوست میوه، حتماً آن را زیر خاک دفن کنند تا موجب آلودگی، جذب پشه و مگس و بوی نامطبوع نشود.

درویش هم مثل دکتر کردوانی با آنکه بر کاشت سبزه به عنوان بخشی از رسوم کهن ایرانیان در نوروز تأکید می‌کند اما معتقد است می‌توان به جای استفاده از بذر و انواع حبوبات، گندم و جو، از هسته پرتقال یا نارنج که هم زیبایی دارد و هم به محیط زیست صدمه‌ای وارد نمی‌کند استفاده کرد. 

امید به پایان رفتارهای پرخطر

محمدرضا محبوب فر، عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران هم در گفت‌وگو با ما توصیه‌هایی زیست‌محیطی برای نوروز دارد.

او ابتدا به اتفاقات چهارشنبه آخر سال اشاره می‌کند و می‌گوید: ترقه بازی و آتش زدن لاستیک و... علاوه بر آلودگی صوتی منجر به آلودگی هوا نیز می‌شود که این آلودگی هوا برای گونه‌های گیاهی و حیات وحش بسیار آسیب‌زاست و باید از آن پرهیز کرد.

محبوب‌فر از کاشت سبزه به عنوان سنتی پسندیده که نشانه شادابی، سرسبزی و طراوت است یاد می‌کند اما توصیه می‌کند پس از سبز شدن دانه‌ها به جای رها کردنشان در جاده‌ها، معابر و محیط زیست، آن‌ها را داخل زباله‌های فسادپذیر قرار دهیم تا همراه سایر زباله‌ها برای تولید کمپوست مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه بر این، رها کردن سبزه‌ها در جاده و معابر منجر به لغزنده شدن سطح جاده و تصادفات جاده‌ای خواهد شد.

این کارشناس محیط زیست می‌گوید با آمدن فصل بهار، بهتر است رفتارهای جامعه نیز بر پایه دوستی با طبیعت و محیط زیست متحول شود و با احترام به آن دیگر شاهد رفتارهای پرخطر، انبوه زباله‌ها، آب‌های آلوده، شاخه‌های شکسته و آسیب‌دیده و آسیب به میراث طبیعی کشور نباشیم.