قدس آنلاین-گروه استان ها:مورد اختلاف میان اوقاف و منابع طبیعی در آق مشهد عرصه جنگلی به مساحت پنج هزار و ۶۰۰ هکتار بود.

آق‌مشهد در جنوب ساری از سال‌های دور به جنگل سفید معروف بوده است این جنگل که از خانواده جنگل‌های هیرکانی است از بازماندگان دوران سوم زمین‌شناسی است؛ اما در مردادماه سال جاری ماجرای واگذاری ۵۶۰۰ هکتاری اراضی جنگلی مازندران در آق مشهد به یک شخص، خبرساز شد.

منابع طبیعی بر این اعتقاد بود که این عرصه جنگل هیرکانی همواره جنگل بوده و در مالکیت فرد خاصی نیست تا بتواند آن را وقف کند ولی مسئولان اوقاف معتقد بودند  برای این عرصه وقف نامه چند دهه‌ای دارند.

پرونده اختلافی میان این دو دستگاه تا پیش از تابستان امسال و رسانه‌ای شدن، در دستگاه قضایی مطرح شد و چند بار هم حکم به نفع منابع طبیعی و یک‌بار هم به نفع اوقاف صادر شد.

منابع طبیعی سرانجام درخواست اعمال ماده ۴۷۷ کرد تا رئیس قوه قضائیه شخصاً اجازه بررسی دوباره پرونده را بدهد. در همین حین مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران نیز اوایل اسفندماه امسال اعلام کرده بود که پرونده اختلاف اراضی جنگلی وقفی روستای آق مشهد ساری در دیوان عالی کشور در دست بررسی است. پیش‌ازاین اظهارنظر هم حجت‌الاسلام مرتضوی رئیس دیوان عالی کشور از اراضی آق مشهد ساری دیدن کرده بود.

ادعای وقف

حسینعلی خادمی آق‌مشهدی، با استناد به سندی که مربوط به ۴۰۰ سال پیش بوده، ادعای موقوفه بودن این اراضی را مطرح کرده و پس از طی چندین سال دادگاه رسیدگی به این پرونده، ظاهراً دادگاه رای را به نفع وی صادر و زمین‌ها را موقوفه اعلام کرده است.

البته به‌ظاهر این سند مورد تائید سازمان منابع طبیعی مازندران هم نیست و آن‌ها معتقدند که اسناد این زمین‌ها رادارند و این زمین‌ها جزو جنگل و مرتع به‌حساب می‌آید.

لطیفی، وکیل خادمی آق مشهدی نیز در این خصوص می‌گوید: منطقه آق مشهد موقوفه‌ای به نام ملااحمد ساروی دارد که این وقف نامه مربوط به چهارصد سال پیش است. در این وقف نامه آمده که شخص اصلح و صادق این محل، مالک این موقوفه است.

لطیفی ادامه می‌دهد: تمام املاک این منطقه در همان زمان در اختیار وقف قرار گرفت. حتی رضاخان که تمام اراضی شمال را به نام خود کرد، جرات این را نداشت که به این منطقه نزدیک بشود و به موقوفه دست‌درازی بکند! وقتی‌که از ابتدا سندیت داشته پس در حال حاضر نیز نمی‌توان خط بطلانی به روی آن کشید. نکته دیگری که در رسانه‌ها به‌اشتباه منعکس شد، وقف جنگل بود که صحت ندارد. آقای خادمی ادعایی نسبت به جنگل ندارد و همه می‌دانند که جنگل غیرقابل وقف است.

بازگشت جنگل سفید

حجت‌الاسلام‌ سید ابراهیم رئیسی روز یکشنبه به همراه هیئتی متشکل از رئیس سازمان بازرسی کل کشور و رئیس سازمان زندان‌های کشور به مازندران سفر کرد تا از نزدیک مسائل قضایی و حقوقی استان را مورد رسیدگی قرار دهد.

رئیس قوه قضائیه در نشست با نخبگان و اقشار مختلف مازندران حاضر شد و به مسئله تغییر کاربری غیرمجاز اراضی اشاره کرد و گفت: با تغییر خلاف قانون کاربری اراضی از ناحیه هرکسی برخورد خواهد شد و در این زمینه اولویت با آلونک‌ها نیست بلکه اولویت‌ها با آن دسته از ویلاهای اشرافی است که در مقابل چشمان عام و خاص با تصرف اراضی و منابع طبیعی ساخته‌شده‌اند.

رئیسی تأکید کرد: هیچ شخصی در کشور ما اجازه تخلف از قانون را ندارد و چنانچه مسئولی قانون را نقض کند مجازاتش مضاعف خواهد بود. موضوع تغییر خلاف قانون کاربری اراضی در روستای مورداشاره از سوی دادگستری استان مازندران پیگیری خواهد شد.

وی بابیان اینکه اجرای عدالت در حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی یک مسئولیت همگانی است، ادامه داد: اگر مسئولی در حراست و صیانت از منافع ملی و انفال خطا کند مجازاتی مضاعف شامل او خواهد شد زیرا او به‌عنوان حافظ قانونی در جهت نقض آن عمل کرده است. وی از مدیرکل دادگستری مازندران خواست تا تمامی پرونده‌های تغییر کاربری غیرمجاز، تجاوز و تصرف عرصه‌های طبیعی و دست‌اندازی به منابع ملی بدون هیچ‌گونه تبعیضی موردبررسی قرار بگیرد.

اما شاید بزرگ‌ترین دستاورد سفر رئیس دستگاه قضا به مازندران برای مردم این خطه از شمال کشور، بازگشت جنگل‌های آق مشهد ساری به عرصه‌های منابع طبیعی باشد که نه‌تنها خواست مردم استان بلکه به‌نوعی دغدغه اصلی همه دوستداران محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور بود.

البته سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر به استان مازندران در دیدار جمعی از اهالی روستای آق مشهد گفت: اصل مالکیت واقف جنگل‌های آق مشهد موردتردید جدی است و در بررسی‌های متعدد کارشناسی، تاکنون مالکیت واقف و بالطبع موقوفه بودن این جنگل‌ها برای ما اثبات نشده است، البته تصمیم نهایی در این خصوص توسط دیوان عالی کشور اتخاذ خواهد شد.

مالکیت بر وقف ارجحیت دارد

حال رئیس دستگاه قضا حرف و تکلیف نهایی این پهنه جنگلی بکر مرکزی استان را برای همه روشن کرد. رئیس قوه قضائیه با اعلام این‌که معاینه‌های محلی جنگل «آق مشهد» ساری را در عرصه طبیعی جانمایی کرده است، گفت: با توجه به این‌که مالکیت بر وقف ارجحیت دارد، طبق بررسی‌های محلی دقیقی که صورت گرفته، این عرصه نمی‌تواند مالکیت داشته باشد تا وقف شود.

رئیسی در نشست با کارکنان و قضات دادگستری مازندران در ساری افزود: کارشناسان فضای مورددعوی در آق مشهد ساری را جنگلی می‌دانند و این‌که چگونه در این مورد استقرار مالکیت صورت می‌گیرد، لازم است بررسی دقیق شود ولی معاینه محلی نشان می‌دهد که این عرصه‌ها جزو عرصه‌های طبیعی است.

وی با طرح این پرسش که چگونه مالکیت بر جنگل و کوه ممکن است؟ تأکید کرد: باید دقت نظر صورت گیرد. تفاوتی در نوع درخت و عرصه آق مشهد و عرصه‌های مجاور آن وجود ندارد.