آذر ۹۷، آغاز سلسله هشدارهای ایران به غرب

مقام‌های کشورمان در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از تشدید جنگ اقتصادی آمریکا علیه مردم ایران، به اروپا و غرب هشدار داده‌اند اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن است تهران در سیاست خود در مسئله مبارزه با موادمخدر تجدیدنظر کند. آذر ۹۷ رئیس‌جمهور کشورمان در اجلاس رؤسای مجالس ۶کشور آسیایی در تهران به آمریکا هشدار داد اگر تحریم‌های ضدایرانی غرب، ایران را تضعیف کند، ایران نمی‌تواند از اروپا در برابر محموله‌های مواد مخدر حفاظت کند. تیرماه۹۷ نیز وزیر کشور گفته بود اگر تنها ۲۴ساعت چشمانش را ببندد صدها تن مواد مخدر به خاک اروپا وارد می‌شود. در آخرین مورد از این سلسله هشدارها هم اسفند گذشته ظریف وزیر خارجه کشورمان تأکید کرد: کشورهای غربی هیچ هزینه‌ای بابت سهم خود در مبارزه با مواد مخدر نپرداخته‌اند. این در حالی است که ایران وضعیتی کاملاً متفاوت دارد. 

هزینه‌های هنگفت ایران

ایران سالانه بیش از یک میلیارد دلار برای مقابله با سیل موادمخدر جاری از سوی کشورهای همسایه به‌ویژه افغانستان هزینه می‌کند. به گفته علی لاریجانی رئیس سابق مجلس، کشورمان تا کنون ۴هزار شهید مبارزه با مواد مخدر تقدیم کرده است. بر اساس آمار موجود، تنها بین سال‌‎های ۹۲ تا ۹۷ بیش از یک‌هزار درگیری مسلحانه برای مبارزه با موادمخدر در کشورمان ثبت شده است. از سوی دیگر، براساس اطلاعات اداره مبارزه با جرم و موادمخدر سازمان ملل متحد، افزایش قاچاق موادمخدر سالانه موجب مرگ دست‌کم ۱۰۰هزار نفر می‌شود که تعدادی از این مرگ‌ومیرها در کشور عزیزمان ایران و تنها به دلیل گناهِ مجاورت با کشور افغانستان اتفاق می‌افتد. جلوگیری از ورود محموله‌های موادمخدر به کشور و مقابله با باندهای مسلح آن یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دستگاه‌های امنیتی، اطلاعاتی، نظامی و انتظامی در شرق کشورمان است و این مسئله انرژی زیادی از حافظان نظم و امنیت در کشورمان می‌گیرد.

آمریکا؛ پشت پرده تولید و قاچاق مواد مخدر

آمریکا از سال ۲۰۰۱ به بهانه مقابله با القاعده وارد افغانستان شد و در همه این سال‌ها، جلوگیری از کشت مواد مخدر به عنوان یکی از توجیهات رژیم آمریکا برای باقی‌ماندن در خاک افغانستان مطرح شده اما در عمل تولید انواع مواد افیونی تا ۵۰ برابر افزایش یافته است. مسلماً در این سال‌ها آمریکایی‌ها نتوانسته‌اند از سود سرشار کشت مواد مخدر چشمپوشی کنند. مستندات زیادی از این مسئله در دست است. همین سال گذشته بود که ضمیر کابلوف فرستاده ویژه روسیه در امور افغانستان با تشریح جزئیاتی به پایگاه خبری ایتارتاس گفت: حتی برخی از اعضای سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) مستقیماً در افغانستان در قاچاق مواد مخدر دست دارند. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل ۶۰ درصد کل موادمخدر افغانستان در استان هلمند کشت و تولید می‌شود؛ جایی که پیش از خارج شدن نظامیان خارجی از این استان در سال ۲۰۱۴ یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی انگلیس و آمریکا به نام «شورابک» در آن وجود داشت. «جان اباتسفورد» مأمور سابق سازمان سیا پیش از این به پایگاه ورلدنیوز گفته بود آمریکا با پول بدست آمده از تجارت مواد مخدر در افغانستان برای تأمین مالی گروه‌های تروریستی به‌ویژه داعش برای ناامنی کشورهای منطقه استفاده می‌کند. برآوردها از سود سالانه دست‌کم ۱۰۰میلیارد دلاری آمریکا از کشت مواد مخدر در افغانستان حکایت دارد. در این بین آنچه برای ایران مهم است اینکه قاچاقچیان مواد مخدر در درگیری‌های سال‌های اخیر با نیروهای مرزی ایران، به پیشرفته‌ترین سلاح‌ها و وسایل نقلیه دید در شب مجهز شده و به‌روزترین آموزش را دیده‌اند که مشخص نیست این پشتیبانی لجستیک و فنی از کجا به آن‌ها رسیده است!

باز هم اثرگذاری تحریم‌ها!

جدا از موضوع تولید و حمایت از قاچاقچیان مواد مخدر، مسئله قابل طرح دیگر، سنگ‌اندازی کشورهای غربی به‌ویژه اروپایی‌ها در مسیر مبارزه با مواد مخدر است. ایران توسط کشورهای اروپایی تحریم است و امکان دریافت کمک‌های بین‌المللی برای این مسئله را ندارد. همچنین ایران به دلیل تحریم، امکان تهیه برخی تجهیزات فنی مانند ایکس‌ری و سگ‌های موادیاب را ندارد که این مشکل، هزینه‌های زیادی روی دست کشورمان گذاشته است. این مسئله پیشتر مورد اشاره رئیس‌جمهور کشورمان قرار گرفته بود. وی خطاب به ناقضان برجام گفته بود: «با تحریم ایران، به توانایی ما برای مبارزه با مواد مخدر و تروریسم آسیب می‌زنند. به تحریم‌کنندگان هشدار می‌دهم اگر توانایی‌های ما در مبارزه با مواد مخدر و تروریسم در خاستگاه آن‌ها ضربه‌ای ببیند شما نخواهید توانست از زیر آوار مواد مخدر، پناهجویان و بمب‌ها و ترورها به سلامت خارج شوید».

آیا زمان تجدیدنظر فرا نرسیده است؟!

اما از همه این‌ها بدتر اینکه وقتی ایران با دست خالی، قاچاقیان را دستگیر و در یک روند عادلانه و مفصل بعضی از آن‌ها را به اعدام محکوم می‌کند، برای همین اعدام‌ها تحریم حقوق بشری می‌شود! جالب‌تر اینکه رسانه‌های بیگانه نیز از قاچاقچیان اعدامی (که گاه به دلیل شهید کردن مأموران ایرانی «قصاص» می‌شوند) به عنوان فعال مدنی بلوچ، مهاجر افغان یا چهره اهل سنت یاد می‌کنند! سؤال اینجاست اگر کشورهای اروپایی در شرایط ایران بودند، چه می‌کردند؟ بی‌شک رویکرد ایران در مسئله مبارزه با مواد مخدر برخاسته از یک نگاه اعتقادی و ایدئولوژیک است و صاحبنظران باید پاسخ دهند تا چه حد امکان تجدیدنظر در این رویکرد وجود دارد، اما مسئله‌ محرز و مسلم این است تهران تاکنون نتوانسته در مجامع و مذاکرات بین‌المللی از هزینه‌ای که می‌پردازد به عنوان یک کارت برنده استفاده کند. آنچه در سه سال اخیر شاهد بودیم، تنها تهدیدهای مقامات ایران درزمینه تجدیدنظر در این سیاست بوده و تاکنون اثری از بازبینی در این نگاه دیده نمی‌شود. این سؤال بحق مطرح است وقتی ما برای امنیت کشورهای اروپایی هزینه می‌دهیم، چرا آن‌ها نباید هزینه این امنیت را بپردازند؟ اتفاقی که در تعامل ترکیه با اروپا بارها دیده شده و این کشور توانسته با استفاده از تهدید روانه کردن سیل مهاجران به اروپا، از بروکسل امتیازات فراوانی بگیرد. آنچه در این گزارش آمد درباره مبارزه با مواد مخدر بود، شرایط مشابه و به‌مراتب بدتری نیز در خصوص پذیرش پناهندگان خارجی و مقابله با گروه‌های تروریستی عازم اروپا وجود دارد که به نظر می‌رسد نیازمند توجیه کشورهای غربی توسط ایران است.