کشورمان سالانه تنها حدود ۲۵۰ میلیون دلار در صنعت هسته‌ای هزینه می‌کند که در مقایسه با هزینه کشورهای غربی مبلغ بسیار ناچیزی است اما اگر از انرژی هسته‌ای به‌خوبی و در حوزه‌های گوناگون استفاده شود صدها برابر این هزینه به کشور بازمی‌گردد. به عنوان نمونه یکی از بخش‌های کوچک صنعت هسته‌ای کشورمان، نیروگاه بوشهر است که به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی، تنها با صادرات برق این مجموعه می‌توان سالانه ۷۰۰میلیون دلار درآمدزایی کرد.

اما چرا دستاوردهای رونمایی‌شده در روز ۲۱فروردین بسیار مهم است؟ بیش از نیمی از دستاوردهای رونمایی‌شده در مراسم دو روز پیش، به حوزه‌های غیرهسته‌ای مربوط می‌شود. به عبارت دیگر در یک سال اخیر دانشمندان کشورمان علاوه بر حوزه‌های خاص هسته‌ای، روی بخش‌هایی چون پزشکی هسته‌ای، کشاورزی هسته‌ای، کاربرد دانش هسته‌ای در دامپزشکی و دامپروری و همچنین مدیریت منابع آب تمرکز بیشتری کرده‌اند که برخی از این دستاوردها و پروژه‌ها را در ادامه مرور می‌کنیم.

بی‌نیازی از آلمان با ساخت سانتریفیوژ مورد نیاز در بانک خون

در حوزه پزشکی یکی از دستاوردهایی که در مراسم دو روز پیش رسماً کار خود را در نظام سلامت آغاز کرد، سانتریفیوژ خاصی بود که مورد نیاز بانک خون است. این ماشین می‌تواند با ظرفیت ۱۲کیسه خون تا سرعت ۴هزار و۵۰۰ دور در دقیقه که معادل ۶هزار برابر شتاب جاذبه زمین است گردش کند و در حوزه نگهداری خون، کالایی راهبردی محسوب می‌شود. این سانتریفیوژ تاکنون با هزینه بسیار بالایی از کشور آلمان تهیه می‌شد که طبیعتاً به علت مشکلات تحریمی واردات آن به‌سختی صورت می‌گرفت.

تسریع در روند تولید واکسن کرونا

برای تولید واکسن‌های مختلف، نوع خاصی از ماشین‌های سانتریفیوژ مورد نیاز است که این مسئله در ساخت واکسن کرونا نیز صدق می‌کند. به نظر می‌رسد دانشمندان کشورمان با آغاز شیوع کرونا و با درک اهمیت موضوع، ساخت نوع جدید ماشین‌های غنی‌سازی که به این حوزه مربوط می‌شود را سرعت بخشیده‌اند. علی‌اکبر صالحی شنبه شب در برنامه نگاه یک صداوسیما تأکید کرد ماشین مربوط به حوزه واکسن‌سازی، تست‌های مختلف و پیشرفته‌تری را با موفقیت پشت سر گذاشته است. 

افتتاح ششمین بیمارستان پیشرفته جهان در کرج

بیش از یک میلیون نفر در ایران از رادیوداروهای هسته‌ای تولیدشده استفاده می‌کنند. در مراسم دو روز پیش، پنج رادیوداروی جدید به‌ویژه در حوزه سرطان رونمایی شد که کشور را از واردات داروهای مشابه بی‌نیاز می‌کند. دکتر صالحی می‌گوید: مجموع این داروها در حال حاضر از خارج از کشور تهیه می‌شود که حدود ۱۵ هزار یورو هزینه روزانه روی دست کشور می‌گذارد اما از این پس این نیاز در داخل تولید می‌شود. یکی از این داروها، رادیوداروی تشخیصی به نام «Ga۶۸FAP» است که به نوشته ایرنا بیش از ۴۰ نوع تومور از جمله سرطان‌های مری، پستان، ریه، کبد و روده‌ها را تشخیص داده یا درمان می‌کند. همچنین بهره‌برداری از مرکز یون درمانی در استان البرز که بیمارستانی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج و سرطان است، یکی دیگر از این دستاوردهاست. این بیمارستان تنها بیمارستان یون‌درمانی خاورمیانه و ششمین بیمارستان پیشرفته در جهان است. یکی دیگر از دستاوردهای مهمی که در مراسم اخیر افتتاح شد، مرکز پزشکی هسته‌ای کودکان است که به گفته کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی کمک بزرگی به تشخیص بیماری‌های کودکان می‌کند. پروژه‌ دیگر، افتتاح مرکز ۳هزار و۲۰۰ متری اورژانس پرتوی اراک بود که در حوزه سوانح سوختگی، ایران را به سطح بالاترین استانداردهای روز دنیا می‌رساند. 

رونمایی از سامانه پرتودهی به مواد غذایی

ایران جزو ۱۰ کشوری است که در دنیا به دانش کشاورزی هسته‌ای دست پیدا کرده است. یکی از دستاوردهای رونمایی‌شده در این مراسم، سامانه‌های جدید پرتودهی است که در حوزه کشاورزی، بسیار کاربرد دارد. مثلاً دستگاه تولیدشده می‌تواند با پرتودهی به مواد غذایی، آن‌ها را برای مدت طولانی از فساد مصون نگه دارد و یا مانع از دست رفتن ارزش غذایی این مواد به علت نگهداری در یخچال شود. همین‌طور برخی دیگر از سامانه‌های ساخت ایران می‌تواند با پرتودهی به جوانه‌ها، مدت زمان به عمل رسیدن بذرها را عقب یا جلو بیندازد.

پیش به سوی غنی‌سازی با ۱۹۰ هزار سو

در مراسم روز ملی فناوری هسته‌ای دو اتفاق بسیار مهم هسته‌ای نیز رخ داد؛ در این مراسم اعلام شد ایران تست گازدهی زنجیره کامل ۱۶۴ ماشین سانتریفیوژ نیمه صنعتی IR۶ را با موفقیت به پایان رسانده که به معنای استفاده کامل از این آبشار است.

هر سانتریفیوژ IR۶ می‌تواند معادل ۲۴سانتریفیوژ IR۱ غنی‌سازی کند (اصطلاحاً میزان غنی‌سازی آن ۲۴ سو است). همچنین در این مراسم تست مکانیکی سانتریفیوژ IR۹نیز با ظرفیت تولید ۵۰ سو (معادل ۵۰ برابر سانتریفیوژهای نسل یک و دو برابر جدیدترین نسل سانتریفیوژهای ساخت کشورمان یعنی IR۸) با موفقیت انجام شد و کشورمان می‌تواند به‌زودی زنجیره صنعتی این ماشین را تولید کند.

اگر نیاز کشور در سال‌های آینده را ۱۹۰ هزار سو در نظر بگیریم، به‌راحتی و با راه‌اندازی ۲۴ آبشار ۱۶۴تایی از این ماشین‌ها می‌توان به تأمین نیاز کشور رسید. هر چند مراحل تزریق گاز به این سانتریفیوژ به پایان نرسیده اما با توجه به ظرفیت بالای سوی این ماشین، می‌تواند در علوم و صنایع مختلفی از جمله علوم شیمیایی، زیست‌شناسی، میکروبیولوژی، علوم پزشکی، مهندسی هسته‌ای، صنایع پتروشیمی، علوم کشاورزی، صنایع غذایی و بسیاری حوزه‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.