قدس آنلاین-گروه استان‌ها: درحالی‌که می‌توان از دریاچه نمک درزمینهٔ جذب توریست مانند نمک درمانی بهره برد و این مکان را به هدف گردشگری تبدیل کرد اما این دریاچه هنوز در حسرت ایجاد یک‌راه دسترسی مانده است.
دریاچه نمک قم در بیشتر ماه‌های سال خشک و پوشیده از نمک است ولی در ماه‌های پر بارش وسعت باتلاقی آن بیشتر می‌شود.
ترکیباتی که در این دریاچه وجود دارد کلرید سدیم، سولفات سدیم و کلرید منیزیم است و اگر برای این دریاچه راه دسترسی و مطالعات جامعی وجود داشت می‌توانست ظرفیتی اقتصادی و گردشگری مناسبی برای قم باشد.
دریاچه نمک در کویر مرکزی ایران قرارگرفته که در برخی موارد آن را با حوض سلطان واقع‌بین قم و تهران اشتباه گرفته می‌شود.
این دریاچه سه هزار کیلومتر وسعت دارد و موقعیت آن بین سه استان اصفهان، قم و سمنان قرارگرفته است؛ دلیل نام‌گذاری این دریاچه به نام دریاچه نمک، به دلیل شوری بسیار آب این دریاچه است که در فصل تابستان نمک درروی آن شناور می‌شود.
اما جدای از این‌همه ظرفیت‌های اقتصادی و گردشگری این دریاچه شرایط خاصی دارد؛ در زمان خشک‌سالی اگر حقابه آن تخصیص نیابد و یا این‌که بدون مطالعه برداشت‌های بی‌ضابطه‌ای صورت گیرد این دریاچه می‌تواند به کانون‌های فعال و خطرناکی از ریز گرد در منطقه مرکزی کشور تبدیل شود.
هرچند طی جلساتی در شورای معادن و دیگر جلسات اقتصادی استان قم برنامه‌هایی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های دریاچه نمک مصوب شد ولی همچنان ظرفیت‌های خدادادی آن مغفول مانده است که نیاز به اختصاص اعتبار و سرمایه‌گذاری و هم‌چنین طرح و مطالعات دارد.
در محاصره خشکیدگی
این دریاچه که در دهه‌های گذشته از طریق رودخانه‌های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملاً پرآب بوده است، اکنون با قطع حقابه ها، خشک‌سالی مستمر و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی که باعث پیشروی آب‌های فراشور در سفره‌های زیرزمینی به سمت دشت‌ها و نابودی پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه شده، به یکی از کانون‌های فعال القاء ریز گردها در منطقه تبدیل‌شده است.
حال خشک شدن دریاچه نمک موجب گسترش کانون ریز گردهای نمکی و بادهای سطح زمین موجب بروز ریز گردهای نمکی شده که مشکل‌های فروان زیست‌محیطی را به همراه خواهد داشت.
حوزه آبخیز آب این دریاچه علاوه بر قم استان‌های البرز، تهران،، سمنان، اصفهان، مرکزی و همدان را نیز در برمی‌گیرد، ازاین‌رو بیشترین تأثیر و کنش پذیری ناشی از این معضل زیست‌محیطی در استان هم‌جوار قم این استان را نیز با مشکل جدی مواجه می‌کند.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان قم در این رابطه می‌گوید: با توجه به برداشت‌های بیش از یک میلیارد مترمکعبی از ذخایر آبی دریاچه نمک در سال‌های اخیر در حال حاضر با یک تهدید جدی روبرو هستیم.
سید احمد شفیعی بیان می‌کند: با برداشت وسیع ذخایر آبی دریاچه نمک در طی سال‌های اخیر هرچند هنوز این دریاچه نفس می‌کشد و سطح آن مرطوب است ولی باوجود احداث بیش از ۶۰ سد بزرگ و کوچک بر روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه و در حوزه آبریز این دریاچه هنوز به مرگ نهایی خود نرسیده است؛ طی فعالیت معدن کاری مقادیر عظیمی آب از دریاچه به‌صورت مستقیم برداشت و تبخیر شده و دریاچه نمک با مساحت حدود ۲۰۰ هزار هکتار به کانون تولیدکننده فعال ریز گردهای نمکی تبدیل خواهد شد.
این دریاچه ۱۵ برابر مساحت قم است و نزدیک‌ترین کانون‌های تولیدکننده گردوغبار در فاصله کم‌تر از ۲۰ کیلومتری شهر قم و در جریان باد تابستانه به سمت شهر تشکیل و در حال گسترش است؛ لذا فرصت اندکی جهت نجات نهایی دریاچه در برابر خشک شدن نمانده است.
حقی که ادا نمی‌شود
خشکیدگی و تهدید این دریاچه برای تبدیل‌شده به بزرگ‌ترین کانون گردوغبار محلی در حالی جدی است که استاندار قم در جلسه هم‌اندیشی برای ساماندهی و پیگیری مخاطرات دریاچه نمک که با حضور دستگاه‌های مرتبط با این دریاچه برگزار شد بر پیگیری حقابه‌های استان قم از این دریاچه تأکید دارد و بیان می‌کند: در کنار حفظ زیست‌بوم دریاچه نمک در طرح جامع مطالعاتی باید پیگیر حقابه‌های زیست‌محیطی استان باشیم.
بهرام سرمست افزود: مطالعات جامعی با مدیریت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی صورت گرفته که باید برای تکمیل آن تلاش شود؛ این طرح یک راهبرد برای حفظ و احیای دریاچه نمک است و وظایف هرکدام از دستگاه‌ها هم مشخص‌شده است.
به گفته استاندار قم، نگاه مدیریت استان به دریاچه نمک مبتنی بر بررسی دقیق تهدیدات و فرصت‌ها است و هر یک از دستگاه‌های دولتی باید برنامه اجرایی برای بهره‌برداری مطلوب از منابع و فرصت‌های دریاچه نمک ارائه کنند اما به نظر می‌رسد این تمهیدات به‌صورت جدی پیگیری نمی‌شود و هنوز در حد همین جلسات است.
نظر شما