روضه‌های خانگی جزو سنت‌های دیرپایی است که چراغ محافل عزاداری امام حسین(ع) را همواره روشن نگاه داشته است؛ محافلی که به قول معروف با کمترین جمعیت و کمترین تشریفات ممکن، جمع حاضر را به فیض می‌رسانند و به صاحب اصلی روضه یعنی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) متصل می‌کنند.

این محافل خانگی البته که در یکی دو سال اخیر به واسطه شیوع ویروس کرونا و امکان رعایت بیشتر و بهتر پروتکل‌های بهداشتی در محافل خانگی رونق بیشتری گرفته‌اند؛ آستان قدس رضوی نیز به سهم خود پای کار حمایت از این محافل آمده تا رونق بیشتری به آن‌ها داده شود.

این روزها مدرسه علمیه خیرات خان با اصول و قواعد خاص بهداشتی میزبان مجالس روضه‌های خانگی بانوان مشهدی است. طرحی خاص و منحصربه‌فرد که با اجرای آن بسیاری از روضه‌های خانگی امکان این را پیدا کرده‌اند تا در فضایی باز اقامه عزای حسینی داشته باشند و از آفات ویروس کرونا که در محیط‌های بسته امکان نشر بیشتری دارد مصون باشند.

اقدامی برای احیای روضه‌ها

از محرم سال گذشته در پی اجرای طرح ابتکاری مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی، برای رعایت حداکثری اصول بهداشتی و حفظ سلامت عزاداران، روضه‌های خانگی بانوان شهر مشهد که فضای باز و بزرگ در اختیار ندارند، به‌نوبت در صحن زندگی، جایی در حیاط مدرسه خیرات خان برپا می‌شود.

به گفته رئیس مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی، امسال مانند سال گذشته با بانوان برگزارکننده جلسات عزاداری خانگی سطح شهر مشهد تماس گرفته شد تا اگر تمایل داشتند یک جلسه از مراسم خود را در فضای باز این مدرسه برگزار کنند. مجالس در دو بازه زمانی صبح از ساعت 10 تا اذان ظهر و عصرها از ساعت 18 تا نماز مغرب دایر می‌شوند.

فاطمه دژبرد اعلام کرد: تاکنون 61 جلسه خانگی با بیش از یک‌هزار و 700 نفر مخاطب از بانوان مشهدی برای حضور در مراسم روضه‌های حرم مطهر رضوی اعلام آمادگی کرده‌اند. البته امسال خدمات افزونی به روضه‌داران ارائه می‌شود تا ضمن روشن ماندن چراغ محافل عزاداری، کسی با حضور در روضه‌ها به بیماری مبتلا نشود.

وی افزود: جلسات خانگی در صورت در اختیار داشتن مکان روباز برای اقامه عزای حسینی در خانه و محله خود، می‌توانند با مراجعه به باغ اردوگاه خاتون فرش تهیه کنند تا مراسم خود را در فضای آزاد برگزار کنند.500 تخته فرش از حرم مطهر رضوی برای کمک به این محافل محلی در اختیار مرکز امور بانوان قرار گرفته است.

همچنین این مقام مسئول از برگزاری محفل دیگری با عنوان زینبیه در صحن امام حسن مجتبی(ع) خبر می‌دهد و می‌گوید: هر روز، از ساعت 17 تا 19 عصر نیز یک مجلس با حضور بانوان اهل روضه‌های خانگی در صحن امام حسن(ع) دایر است تا جلسات خانم‌ها در فضای وسیع‌تری برگزار شود.

دل سپردن به روضه

این روزهای دهه اول محرم، اگر زائران به هوای زیارت امام هشتم، به حرم رضوی مشرف شوند، می‌توانند از ساعتی دل سپردن به مجلس سوگ اباعبدالله(ع) بهره‌مند شوند. فارغ از ماجراهای تلخ این روزها، یک گوشه از حیاط مفروش صحن زندگی، آسوده‌خاطر بنشینند و از مراسم فرهنگی و مذهبی تدارک دیده شده استفاده کنند.

حیاطی که با نمادهای عاشورایی فضاآرایی شده و تناسب زیادی با حال و احساس مادرانه دارند. میان آب حوض، مشکی در آغوش عَلَمی است که به گُل نشسته. به یادمان می‌آید که یک محرم دیگر، ساقی تشنه لبان، حضرت عباس(ع) کنار نهر علمه زانو زده تا مشک آبی برای اهل حرم ببرد. گهواره سبز علی اصغر(ع) هم زیر سایه علَمَ عموی قهرمانش، آرام گرفته.

مادرانی که همراه طفل شیرخوار خود وارد صحن می‌شوند، بیشتر از هر کسی، رنج مادرانه رباب را حس می‌کنند. برای همین هم هست که وقتی ذاکر اهل بیت(ع)، ذکر روز هفتم ماه محرم را به‌نام طفل معصوم کربلا، حضرت علی اصغر(ع) فقط با چند کلمه شروع می‌کند، صدای ناله‌ها تا کربلا می‌رسد؛ باز کربلاست و ماجرای طفل و تیر و حرمله...

تدارک عزا

بسته‌ مراسم در نظر گرفته شده برای هر روز با عنوان «در سایه‌سار رضوان»، شامل احکام، سخنرانی، قرائت ادعیه، ذکر مصیبت، اجرای گروه سرود، برگزاری مسابقه و اقامه نماز جماعت ظهر است.  اما اول هر مراسم، با بیان احکام آغاز می‎شود. احکامی که مبتلابه هستند و با مراسم و ایام عزاداری تناسب دارد.

خانم برسلانی، از دانش‌آموختگان حوزه علمیه روی منبر می‌رود و درباره احکام جابه‌جایی اموال شخصی در مجالس روضه چند دقیقه‌ای صحبت می‌کند. در این بخش، نکاتی بیان می‌شود که به نظر می‌رسد خیلی ساده و سطحی هستند ولی وقتی با عمق نظرات فقهی مراجع پیرامون هر مسئله آشنا می‌شویم، می‌بینیم که چقدر لازم بودند.

بین هر بخشی از برنامه‌ها، با برنامه‌های فرهنگی و هنری غنی شده تا ضمن جلوگیری از ملال و خستگی مخاطبان، حس و حال معنوی آن‌ها برای دنبال کردن بقیه مراسم حفظ شود. برای مراسم هر روز، یک میان برنامه از اجرای گروه‌های سرود و دکلمه‌خوانی تا معرفی کتاب و پرسش و مسابقه دیده شده.

اما بخش معرفی کتاب‌هایی با مضامین مرتبط با مکتب امام حسین(ع) از بخش‌های پر بار این مراسم به‌حساب می‌آید. امروز هم خادمیار حوزه کتاب، به معرفی کتاب «منبرهای کوتاه حسینی» اثر مقداد ملایی می‌پردازد. مخاطبانش را این طور به خواندن آن ترغیب می‌کند: «کتابی کم‌حجمی است در باب مجموعه منابر سخنرانی‌ حرم مطهر رضوی با موضوع امام حسین(ع).»

بعد، فراز جالبی از کتاب را قرائت کرد که باعث ‌شد تأمل به مراسم برگردد: «همه می‌دانید که زیارت عاشوار، حدیث قدسی است و همه انبیاء و اولیاء به واسطه آن زیارت می‌شوند، لذا آثار و برکات بی‌شماری دارد. در بخشی از کتاب ماجرایی متناسب با این روزهای ما آمده؛ در برهه‌ای از تاریخ، در شهر سامرا طاعون شایع شد. علما و زعمای شیعه از عموم مردم خواستند که شروع به قرائت دسته‌جمعی این دعا کنند، کم‌کم اهالی دیگر فرق مذهبی شهرهم با آن‌ها همراه شدند، تا اینکه پس از یک هفته، بیماری از بین رفت!»

هیچ کس دست خالی از این محفل بیرون نمی‌رود. کوچک‌ترهایی که همراه مادران پا به حیاط مدرسه می‌گذارند، واقعا در یک کلاس شرکت می‌کنند و حتی شده به قدر چند دقیقه می‌آموزند. میزهایی دور تا دور حیاط جانمایی شده که بسته به علاقه کودکان و نوجوانان، محتواهای مختلفی را ارائه می‌دهند. یک میز مخصوص آموزش مقدماتی قرآن است، میزی برای یاد گرفتن تفسیر و تدبر در آیات قرآنی، میز آداب زیارت و حرم‌شناسی، میز مشاوره فردی و خانوادگی، میز پاسخگویی به سوالات شرعی، حلقات معرفت و طبیب دوّار و...

وقت کسب معرفت

حالا نوبتی هم که باشد، وقت منبر است و کسب معرفت. هر روز، نقل مجلس، به منبرِ وعظ اختصاص می‌یابد. منابری که حرف روز جامعه ما را متناسب با درس‌هایی از قیام حسینی برای بانوان بازگو می‌کنند. چون مادران، قلب خانه و خانواده هستند و اگر آن‌ها به شناخت بیشتری دست پیدا کنند، همه خانواده و جامعه متاثر از آن‌ها تغییر خواهد کرد.

خانم خیاطی یکی از اساتید حوزه و دانشگاه، امروز بحث «امر به معرف و نهی از منکر از منظر فردی و اجتماعی» را به میان می‌کشد. کلیدواژه‌ای که این سال‌ها نیاز زیادی به موشکافی و بازتعریف دارد تا مصادیق عملی آن در زندگی فردی و جمعی ما روشن شود.

وی ابتدای سخنش به برشمردن اثرات فردی این واجب دینی می‌پردازد: عاقبت به خیری، سلامتی در دنیا و آخرت، عزتمندی دنیوی و اخروی، نجات از بلیه الهی. اما برکات اجتماعی امر به معرف و نهی از منکر شامل شرکت در ثواب دیگران، برقرای عدالت اجتماعی، عمران و آبادانی زمین و تقویت روحیه امید هستند.

بعد با تاکید اضافه می‌کند: خانم‌ها! نباید تنها به قرائت دعا و اشک و زیارت بسنده کنیم، بلکه باید از عاقبت کوفیان و فلسفه حقیقی قیام امام حسین(ع) برای زندگی دوران خودمان درس بگیریم تا بعد از قرائت زیارت عهد که در واقع دعوت از امام زمان‌مان است، دوباره راه اشتباه مردمان سال 61 هجری را هزاروچند سال بعد نرویم. 

مجلس روضه امروز تمام شد و مادرها دست‌دردست فرزندان خود با اندوخته‌ای توأمان از ثواب عزاداری و کسب شناخت بیشتر پیرامون مکتب حسینی راهی خانه‌هایشان شدند.

منبع:آستان نیوز

انتهای خبر/