اظهارات جنجالی و ضدایرانی الهام علی‌اف در سالروز جنگ دوم قره‌باغ نشان می‌داد باکو به دنبال جنجال آفرینی و اجرای یک پروژه سیاسی و رسانه‌ای در پشت این دو رزمایش است. اما هدف علی‌اف از این اقدام در پی برخی رفتارهای تحریک‌آمیز در هفته‌های اخیر از جمله بازداشت چند راننده ایرانی و قطع مسیر ترانزیت کامیون‌های ایرانی چیست؟

بازی باکو در پازل دسیسه‌های ضد ایرانی

دکتر احمد کاظمی کارشناس ارشد مسائل قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأکید کرد: موضع‌گیری‌هایی که در سطح مقامات و رئیس جمهور آذربایجان انجام شده را باید به تحولات یک سال پیش یعنی زمان جنگ دوم قره‌باغ با مشارکت رژیم صهیونیستی و ترکیه و با حمایت پشت پرده انگلستان و آمریکا ، مرتبط دانست. وی اظهار کرد: جنگ قره باغ یک طرح ساخته و پرداخته شده توسط برخی  از قدرت‌ها بود که در پوشش  آزادی اراضی اشغالی آذربایجان، اهداف امنیتی، سیاسی و نظامی را در منطقه با محوریت تحرکات ضدایرانی دنبال می‌کرد.

این کارشناس مسائل قفقاز و آذربایجان خاطرنشان کرد: ترکیه و اسرائیل و در پشت صحنه، آمریکا و انگلستان در قبال حمایت‌هایی که از جمهوری آذربایجان برای بازپس‌گیری قره‌باغ  داشتند، تعهداتی هم از الهام علی‌اف گرفتند که  اکثر آن‌ها معطوف به ایران است و جمهوری آذربایجان متعهد شده است در قبال دریافت کمک این کشورها یک سلسله اقداماتی در حوزه‌های امنیتی-نظامی، عملیات روانی و رسانه‌ای، مباحث اقتصادی و همچنین مباحث قومیت‌گرایی و تجزیه طلبی را بر علیه ایران انجام بدهد و اظهارات علی اف در این پازل قابل دیده شدن است.

۳ هدف علی‌اف از جنجال رسانه‌ای

این کارشناس مسائل قفقاز خاطرنشان کرد: جمهوری آذربایجان با آزاد کردن خاک خودش از جدایی طلبان ارامنه به نوعی این مناطق را در اختیار و اجاره اسرائیل، ترکیه و قدرت‌های ضد ایرانی قرارداده تا بتواند به تعهداتی که اشاره شد، عمل کند. بر این اساس می‌توان اهداف دور جدید هجمه رسانه‌ای آذربایجان و الهام علی‌اف علیه ایران را در سه محور دسته‌بندی کرد.

دکتر احمد کاظمی اظهار کرد: هدف اول آذربایجان منفعل کردن دولت سید ابراهیم رئیسی در اجرای راهبرد توجه به همسایگان (به‌ویژه حوزه قفقاز) و توسعه مناسبات با محیط پیرامونی خود از طریق حرکت رو به جلو است. وی افزود: دومین هدف جلوگیری از ایجاد اجماع در داخل ایران برای پاسخ به سیاست‌های خصومت‌آمیز باکو است. این در حالی است که سیاست‌های خصومت آمیز  باکو به ویژه در همکاری با رژیم صهیونیستی بر علیه کشورمان از ترور دانشمندان هسته‌ای گرفته تا سایر اقدامات  ضد ایرانی برکسی پوشیده نیست. کاظمی ادامه داد: دلیل اصلی و سوم در این ماجرا به نظر می‌رسد نارضایتی جمهوری آذربایجان از مخالفت ایران با ایجاد دالان موهوم، ادعایی و ساختگی  «زنگزور» است  که به استان جنوبی ارمنستان با نام «سیونیک» خطاب می‌شود.

آذربایجان با همراهی ترکیه و رژیم صهیونیستی برای ایجاد یک دالان پان‌ترکیستی از ترکیه تا سین‌کیانگ چین نیازمند این است که مرز ایران با ارمنستان را از بین ببرد و به همین دلیل هم تلاش کردند در جریان جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ نوار مرزی  ایران و ارمنستان را اشغال کنند. به بیان دیگر جمهوری آذربایجان از کشوری که بخشی از اراضی‌اش در اشغال بوده در حال بدل شدن به کشوری است که به دنبال اشغال بخشی از خاک یک کشور همسایه است. این کارشناس امور آذربایجان با تأکید بر اینکه  نارضایتی شدید مقامات آذربایجان  از این موضع مشروع و حقوقی جمهوری اسلامی ایران است که نباید مرزهای بین‌المللی تغییر کند، گفت: ایران به همان اندازه که برای مرزهای قانونی آذربایجان اهمیت قائل است به مرز سایر کشورهای همسایه از جمله ارمنستان هم توجه دارد.

قومیت گرایی؛ پاشنه آشیل باکو

وی افزود: به نظر می‌رسد جمهوری آذربایجان با تشدید هجمه‌های رسانه‌ای و دامن زدن به بحث‌های قومیت‌گرایی و تجزیه طلبی می‌خواهد نارضایتی خودش را از موضع ایران نشان دهد و در عین حال ارمنستان را برای پذیرش این طرح تحت فشار قرار بگذارد. این در شرایطی است که اولاً با توجه به اینکه ایران بارها  از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده و ارتباط این کشور با نخجوان در ۳۰ سال  گذشته از طریق جاده مرزی ایران در بیله‌سوار برقرار شده، اقدامات اخیر باکو از جمله بستن راه «قاپان» به «گوریس» در مرز ارمنستان و آذربایجان روی رانندگان ایرانی، دستگیری دو تن از اتباع و رانندگان کشورمان و جنجال آفرینی سیاسی و رسانه‌ای، مصداق بارز قدر ناشناسی و رفتار ناشایست دولت آذربایجان در برابر حسن نیت و رفتار دوستانه و سیاست‌های حمایتی جمهوری اسلامی ایران است.

مدیر واحد پژوهش‌های کاربردی برون مرزی صداوسیما با اشاره‌ به موضع‌گیری‌ها و اظهارات ضد ایرانی، قومیتی و تحریک‌آمیزی که از زبان الهام علی‌اف مطرح شده، تصریح کرد: این موضوع می‌تواند پاشنه آشیلی برای جمهوری آذربایجان باشد که دارای اقلیت‌های ناراضی همچون لزگی‌ها و طالشی‌هاست.

تغییر مرزها خط قرمز ایران است

کاظمی اظهار کرد: مصلحت جمهوری آذربایجان این است که از ادامه ائتلافی که با رژیم صهیونیستی در منطقه ایجاد کرده، دست بردارد و سیاست‌های مثبت و حمایتی ایران در ۳۰ سال گذشته را با احترام و حسن نیت متقابل پاسخ دهد. از این منظر تحرکات ضد ایرانی اخیر نه تنها تأثیری نخواهد داشت، بلکه بحث تغییر ژئوپلتیک منطقه و عدم تغییر مرزهای بین‌المللی به عنوان خط قرمز جدی ایران مطرح است و هیچ قدرتی در قفقاز نمی‌تواند این خط قرمز ایران را نادیده بگیرد و اگر این سیاست‌های  شیطنت آمیز ادامه پیدا کند، دست جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از منافع مشروع خودش در چارچوب قواعد و منشور بین الملل کوتاه نیست.