در کارنامه سه دهه زندگی او، به موارد فراوانی برمی‌خوریم که نشان‌دهنده وطن‌دوستی و تلاش‌های وی برای اعتلای میهن است.

وی در سال ۱۲۷۰ خورشیدی در تبریز متولد شد؛ پدرش، محمدخان پسیان، از نظامیان خوشنام آن دوره بود و پرورش محمدتقی در چنین خانواده‌ای، سبب علاقه‌مندی وی به رخت سربازی و خدمت نظامی شد.

به همین دلیل در سال ۱۲۸۵، سال پیروزی انقلاب مشروطه، در حالی که تنها ۱۵ سال داشت، به تهران رفت و وارد مدرسه نظام شد. پسیان در سال ۱۲۹۰، در۲۰ سالگی، با درجه نایب‌دومی(ستوان دوم) از مدرسه دانش آموخته شد و به تدریج با نشان دادن توانمندی‌هایش و پس از رسیدن به درجه سلطانی(سروانی)، به مدرسه صاحب‌منصبان ژاندارمری راه یافت و در سال ۱۲۹۳ با درجه یاوری(سرگردی) به فرماندهی گردان همدان منصوب شد.

عصر طلایی زندگی پسیان با ورود وی به همدان آغاز می‌شود؛ جنگ جهانی اول شروع شده‌بود و بیگانگان از هر طرف به ایران هجوم آورده بودند.

واحدهایی از ارتش روسیه تزاری به بهانه نبرد با عثمانی‌ها از رود ارس گذشتند و تا منطقه همدان پیش آمدند و در تمام این مسیر، با هیچ مقاومت درخوری روبه‌رو نشدند.

دلیل این امر ضعف بسیار شدید دولت ایران و دخالت گسترده روس و انگلیس در امور داخلی کشور بود. با این حال، هنگامی که واحدهای ارتش تزار به نزدیکی همدان رسیدند، با مقاومت سنگین گردان ژاندارمری این شهر به فرماندهی محمدتقی‌خان پسیان روبه‌رو شدند. اوج این درگیری در جنگ مشهور به «مصلّا» اتفاق افتاد؛ زمانی که سربازان تحت امر کلنل با فرماندهی او، روس‌ها را وادار به عقب‌نشینی کردند و تنها پیروزی ایرانیان در آن دوره را رقم زدند. در این نبرد معروف که موجب شهرت پسیان شد، او برای برانگیختن سربازان که از کمبود موادغذایی و مهمات رنج می‌بردند، به خواندن اشعاری هیجان‌انگیز از شاهنامه فردوسی می‌پرداخت.

باوجود همه تلاش‌های کلنل و یارانش و به دلیل تجهیزات نظامی پیشرفته روس‌ها، همدان به اشغال نیروهای بیگانه درآمد و دشمن که سخت از کلنل پسیان وحشت داشت، تصمیم به بازداشت و محاکمه او گرفت. فرمانده جوان برای نجات از دست دشمن ناچار شد در سال ۱۲۹۵ و در ۲۵ سالگی، مخفیانه از ایران خارج شود و برای تحصیل در رشته هوانوردی، خودش را به آلمان برساند.

حمله هوایی به دشمنان ایران

کلنل در آلمان به عنوان نخستین ایرانی فن خلبانی را آموخت و پرواز با هواپیماهای جنگی را تجربه کرد. شجاعت او در عملیات نظامی سبب شد آلمان‌ها از وی برای شرکت در عملیات‌های نظامی، در جنگ جهانی اول دعوت کنند و به او پیشنهاد دهند به جبهه فرانسه برود. اما کلنل نبرد در جبهه فرانسه را نپذیرفت و حضور خود را در نیروی هوایی آلمان منوط به حضور در جبهه روسیه کرد؛ کلنل معتقد بود دشمن مردم ایران در آن زمان، روسیه تزاری و انگلیس است و کشورش با فرانسه سر جنگ ندارد. به این ترتیب کلنل پسیان به عنوان افسر خلبان به جبهه روسیه فرستاده شد و در بیش از ۲۴۰ عملیات پرواز شرکت کرد و موفق به دریافت نشان شجاعت از آلمان‌ها گردید. در آخرین عملیات هوایی، کلنل پسیان زخمی شد و پس از آن دیگر نتوانست به پرواز ادامه دهد. او با آرام شدن اوضاع،  در اوایل سال ۱۲۹۹ به ایران بازگشت و با توجه به سابقه خوبی که داشت، به عنوان فرمانده ژاندارمری خراسان برگزیده شد.

هنگامی که کلنل وارد شهر مشهد شد، از ژاندارمری خراسان جز شبحی باقی نمانده بود؛ ژاندارم‌ها مدت‌ها بود حقوقی دریافت نمی‌کردند و به همین دلیل خودشان به غارتگر اموال مردم تبدیل شده بودند. فرمانده ژاندارمری خراسان که از نزدیکان قوام‌السلطنه، والی این ایالت بود، عملاً تمام بودجه ژاندارمری را به جیب می‌زد و به همین دلیل جمعیت ژاندارم‌های تحت امر او از ۳۰۰ نفر فراتر نمی‌رفت. شاهکار کلنل پسیان در اداره ژاندارمری خراسان زمانی به چشم مردم این خطه آمد که دیدند در عرض ۶ ماه تمام حقوق عقب افتاده ژاندارم‌ها را پرداخت، لباس‌های آن‌ها را نو و اسلحه‌های آن‌ها را به روز کرد؛ جمعیت ژاندارم‌های خراسان از ۳۰۰ نفر به ۳هزارو۵۰۰ نفر نیرو رسید.

برای درک عظمت کار کلنل کافی است بدانیم رضاخان با حدود ۲هزارو۴۰۰ قزاق موفق به فتح تهران شد. بیشتر ژاندارم‌های استخدام‌شده توسط کلنل جوانانی بودند که برای مدت طولانی ظرفیت و توانمندی آن‌ها نادیده گرفته شده‌بود و کسی به کارایی آن‌ها عقیده نداشت. این جوان‌گرایی فرمانده جوان تأثیر حیرت‌آوری در پی داشت؛ امنیت به راه‌های خراسان بازگشت و آرامش در شهرها برقرار شد. کلنل از افسران لایق ژاندارمری برای برقراری نظم و امنیت در شهرهای استان خراسان استفاده کرد؛ مثلا ماژور اسماعیل‌خان را به نیشابور فرستاد و این مسئله خود بر افزایش رضایتمندی عمومی نسبت به اقدامات کلنل در خراسان بی‌تأثیر نبود.