تعطیلی مدارس، مهدها، شهربازی‌ها و اجبار به در خانه ماندن همان‌گونه که بی‌قراری و بی‌حوصلگی را برای افراد به همراه می‌آورد به همان نسبت در کودکان و گاهی با شدت بیشتری موجب اضطراب و روابط چالشی با والدین می‌شود.
پرورش شخصیت اجتماعی کودکان
سیما فردوسی، روان‌شناس و مشاور خانواده به ما می‌گوید: پس از پایان کرونا آسیب‌های روانی و اجتماعی ناشی از آن پدیدار می‌شود؛ این آسیب‌ها یا موضوعاتی است که به دلیل دور بودن از فضای اجتماعی و گروه همسالان، کودکان را تهدید می‌کند و فرایند اجتماعی شدن آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و یا آسیب‌هایی است که از درون خانواده نشأت می‌گیرد و به دلیل اضطراب و مشکلات خانوادگی مثل بیماری، بی‌نظمی ناشی از مدیریت غلط والدین طی دوران کرونا و افزایش اختلافات خانوادگی به دلیل مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از کرونا شخصیت کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حالی که والدین می‌توانند با مدیریت صحیح، این تهدیدها را به فرصتی برای بیشتر با هم بودن، آموزش به کودکان و بازی با آن‌ها تبدیل کنند تا علاوه بر اینکه میزان استفاده کودکان از گوشی‌های تلفن همراه و وقت گذراندن در فضای مجازی کاهش می‌یابد، از آسیب‌های روانی و اجتماعی این دوران نیز پیشگیری کنند.
وی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین مسئله‌ای که در این دوران باید به آن توجه داشت این است که والدین اضطراب را به کودکانشان انتقال ندهند و اگر خودشان دچار رعب و وحشت شدند، دائم در جمع اقوام و دوستان تعداد مبتلایان به کرونا را در حضور کودکان بازگو نکنند و یا با گوش دادن به اخبار، آن‌ها را در جریان آمار مرگ و میر ناشی از این بیماری قرار ندهند چون قطعاً کودکان دچار استرس خواهند شد. همچنین لازم است در صورت بازگشایی مدارس از آبان، معلمان دلسوز با صبر بیشتری در کلاس‌های درس حاضر شوند و توجه داشته باشند دانش‌آموزان یک سال از مدرسه دور بوده‌اند و به زمان بیشتری برای هماهنگی با محیط مدرسه نیاز دارند، ضمن آنکه دانش‌آموزان پایه دوم با آنکه یک سال تحصیلی را پشت سر گذاشته‌اند با محیط مدرسه بیگانه‌اند و معلمان باید با تشویق، این دانش‌آموزان را جذب محیط مدرسه و کلاس درس کنند و با خوشرویی به آن‌ها اجازه دهند پرسش‌های خود را مطرح کنند. در واقع رسالت اخلاقی معلمان به‌ویژه معلمان دوره دبستان در سال جاری سنگین‌تر از سال‌های گذشته است و شایسته است آن‌ها ضمن رعایت همه نکات بهداشتی با رفتاری آرام، مهربان و حمایت‌گر در کلاس درس حاضر شوند و از تهدید و تحقیر دانش‌آموزان خودداری کنند؛ چرا که معلم علاوه بر آموزش دادن به دانش‌آموزان برای آن‌ها یک الگوی رفتاری است و باید با شناخت ویژگی‌های مثبت تک‌تک دانش‌آموزان و خودداری از مقایسه آن‌ها با یکدیگر ضمن افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان شخصیت اجتماعی آن‌ها را پرورش دهد.
نقش والدین در کمک به کودکان
عباس فرجی، روان‌شناس کودک و نوجوان نیز می‌گوید: کرونا به لحاظ جامعه‌شناختی ارتباطات اجتماعی کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ترس‌هایی مثل جامعه‌گریز بودن و ناهماهنگ بودن با همسالانشان را در آن‌ها ایجاد می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حتی در نزدیک شدن به بستگان درجه یک مثل عمه و دایی نیز با تردید رفتار می‌کنند. به لحاظ تحصیلی نیز مهاجرت کلاس‌های درس از مدرسه به فضای مجازی پیامدهای منفی بسیاری داشته، به طوری که بسیاری از والدین اعتقاد دارند نمره‌های واقعی فرزندانشان یک سوم و یا در خوشبینانه‌ترین وضعیت یک دوم نمره‌ای است که فرزندانشان کسب کرده‌اند و اگر در آزمون‌های حضوری شرکت کنند به طور حتم سطح نمره‌های آن‌ها بسیار پایین است.
وی ادامه می‌دهد: به لحاظ زیست‌شناختی نیز به دلیل کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی آسیب‌هایی نظیر اضافه وزن، مشکلات قلبی و تنفسی، مشکلات اسکلتی وغیره کودکان را تهدید می‌کند که برای هر یک از این موارد باید راهکارهای تخصصی ارائه شود. اما آنچه حائز اهمیت است اینکه باید سطح آگاهی خانواده‌ها را از خود مشکل افزایش دهیم، چرا که اگر والدین بدانند فرزندشان در چه ساحت یا ساحت‌هایی مشکل دارد مثلاً اضافه وزن دارد یا ترس مرضی و یا رفتارهای وسواس‌گونه نظیر شست‌وشوی بیش از اندازه دست‌ها، دست نزدن به در و پنجره و غیره با شناخت آن مشکلات والدین می‌توانند با کمک نهادهای مرتبط از مشاوران، آموزش و پرورش و وزارت بهداشت گرفته تا صدا و سیما و رسانه‌ها آگاهی خود را در آن زمینه افزایش دهند تا مشکل فرزندشان برطرف شود؛ در غیر این صورت در چاله‌ای خواهیم افتاد که به مراتب از کرونا عمیق‌تر است و آسیب‌های روانی خطرناک‌تری از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ خواهد داشت که این پیامدهای منفی می‌تواند تا بزرگسالی همراه فرد باقی بماند. به عنوان نمونه وقتی فردی بخواهد یک منبع اضطرابی نظیر ترس از ویروس کووید ۱۹ را با رفتار وسواسی کنترل کند هرچه ترس و اضطراب افزایش یابد، به همان نسبت هم رفتار وسواسی افزایش خواهد یافت. به این ترتیب برای کمک به کودکان نباید روی رفتار تمرکز کرد، بلکه باید ببینیم چرا این رفتار را به طور وسواسی تکرار می‌کند چرا که وقتی فرد به آگاهی می‌رسد و اضطراب او کنترل می‌شود میزان رفتار وسواسی نیز در او کاهش می‌یابد.
به گفته این روان‌شناس کودک و نوجوان، یک مطالعه در حوزه سلامت روان و رفتار کودکان در ترکیه نشان می‌دهد ویروس کووید ۱۹ و خانه‌نشینی بیش از حد کودکان، سلامت روان آنان را به مخاطره انداخته، به‌ویژه کودکانی که والدین خود را از دست داده‌اند و یا کودکانی که والدینشان در حوزه بهداشت و سلامت در جامعه مشغول به فعالیت هستند. به طوری که کودکان به خاطر خانه‌نشینی نمی‌توانند نیازهای خود مانند ارتباطات و فعالیت‌های متناسب با سنشان را تجربه کنند. بنابراین در همه زمینه‌های رشد عاطفی، شناختی، جسمی و اجتماعی دچار اختلال می‌شوند.
نظر شما