این درحالی است که کارشناسان حوزه سلامت از دو سه دهه پیش نسبت به ضرورت ساماندهی وضعیت اسکان نامناسب کسانی که به دلیل برخوردار نبودن شهر محل سکونتشان از امکانات درمانی ناچارند به تهران و یا سایر کلانشهرها بیایند، هشدار داده‌اند. البته گرچه اقداماتی محدود در این خصوص صورت گرفته و همراه‌سراهایی برای اسکان همراهان بیماران از سوی وزارت بهداشت، شهرداری‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد و خیران ایجاد شده ولی همچنان شمار افرادی که مجبورند در داخل چادر و یا اتومبیل بیتوته کنند بسیار زیاد است.
حال پرسش این است اصلاً متولی ساماندهی اسکان یا اقامت موقت همراهان بیماران نیازمند با چه دستگاه و یا سازمانی است؟ چه اقداماتی برای بهبود وضعیت اقامت این‌گونه اشخاص انجام شده است؟ و سرانجام اینکه برای کمک به حل مشکل اسکان چنین اشخاصی چه باید کرد؟
پس از انحلال معاونت اجتماعی...
سید محمدهادی ایازی، معاون سابق اجتماعی وزارت بهداشت در پاسخ به قدس با اشاره به اینکه برخی از همراه‌سراها را وزارت بهداشت از طریق دانشگاه علوم پزشکی احداث کرده و تعدادی هم با همکاری مشترک شهرداری و خیران دایر شده، می‌گوید: به‌دنبال این اقدام، شبکه ملی همراه‌سراهای بیماران نیازمند را راه‌اندازی کردیم تا از ظرفیت‌های بنگاه‌های اقتصادی و خیران برای توسعه بیشتر همراه‌سراها استفاده شود. الان هم تا جایی که اطلاع دارم در نقاط مختلف همراه‌سراهایی احداث شده اما پس از انحلال معاونت اجتماعی وزارت بهداشت متأسفانه این کار با جدیت دنبال نمی‌شود و این موضوع از لطمه‌هایی است که طی دو سال و نیم گذشته به این حوزه وارد شده که امیدوارم با اهتمام وزارت بهداشت و شهرداری‌ها شاهد باشیم در مقابل همه بیمارستان‌های مهم و بزرگ کشور همراه‌سرا ساخته شود.
وی در پاسخ به این پرسش که به چه تعداد همراه سرا نیاز است تا مشکل یاد شده حل شود، می‌گوید: حدود ۵۷۰ بیمارستان دولتی در کشور داریم و به نظر می‌رسد بیمارستان‌هایی که بالای ۲۰۰ تخت داشته باشند حتماً نیاز به یک همراه‌سرا دارند. البته برخی از بیمارستان‌ها مثل بیمارستان امام خمینی در تهران و امام رضا(ع) و قائم در مشهد که خیلی بزرگ هستند قطعاً به همراه‌سراها و تخت‌های بیشتر نیاز دارند.
وی اضافه می‌کند: باید برای بیمارستان‌های دولتی همراه‌سرا داشته باشیم یا ضرورت دارد شبکه همراه‌سرا با جامعه هتلداران بیشتر هماهنگ شود تا بتوانیم همراه بیمار را با حداقل هزینه اسکان دهیم. بعضی از بیماران از شهرستان‌ها به تهران می‌آیند تا پیوند مغز استخوان انجام دهند که عمدتاً کودکان هستند و معمولاً باید ۶-۵ ماه در تهران باشند. خوشبختانه خیریه‌هایی برای این بیماران در تهران شکل گرفته مثل خیریه خانه عماد که به هر یک از مادران یک اتاق می‌دهد تا در طول مدت درمان فرزندش در آنجا زندگی کند.
اسکان موقت همراه بیمار متولی ندارد
سید محمد حسین جوادی، رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت هم از افزایش نیافتن تعداد همراه‌سرای بیماران در دو سال و نیم گذشته خبر می‌دهد و به قدس می‌گوید: سیاست و رویکرد اصلی وزارت بهداشت با توجه به مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی استفاده از ظرفیت جامعه مسافرخانه‌داران و هتلداران در بخش یاد شده است، یعنی ما به جای اینکه یک همراه‌سرا در کنار بیمارستانی احداث کنیم که بتوانیم مثلاً ۲۰ همراه بیمار را در آن اسکان موقت بدهیم می‌توانیم ضمن هماهنگی با ۱۰ هتلدار، تعداد بسیار بیشتری از این افراد را زیر پوشش قرار دهیم. ضمن اینکه ارائه خدمات به همراه بیمار از طریق ایجاد همراه‌سرا هزینه بیشتری می‌برد. یعنی اگر یک همراه‌سرا هم ایجاد شود باز هزینه‌های نگهداری و تأمین حقوق کارکنانش وجود دارد که ما در وزارت بهداشت برای همراه‌سرا حتی یک ریال بودجه نداریم. بنابراین از سال ۹۷ با همکاری موسسه خیریه رها و راه‌اندازی شبکه همراه‌سرا در حال مدیریت این حوزه هستیم و توانسته‌ایم برای همراهان بیمارانی که نیاز به اسکان رایگان دارند، فرایندی برای اقامت موقت در همراه‌سراها ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه مؤسسه رها سامانه‌ای طراحی کرده که پرسنل بخش‌های مددکاری اجتماعی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی مشهد و علوم پزشکی شیراز می‌توانند برای اسکان موقت همراهان بیماران در هتل‌ها یا مهمانسراهای طرف قرارداد مؤسسه خیریه رها جا رزرو کنند، می‌افزاید: در سه سال گذشته، وزارت بهداشت توانسته ۸۰ هزار نفر – شب، خدمات اسکان موقت به همراهان بیماران در سه کلانشهر تهران، مشهد و شیراز ارائه دهد و در آینده بیمارستان‌های دانشگاهی سه شهر زاهدان، یزد و کرمان نیز به سامانه مؤسسه رها می‌پیوندند. ضمن اینکه همراه‌سراها هم در چرخه ارائه خدمات به همراهان بیماران هستند.
جوادی در خصوص میزان هزینه‌ای که همراه بیمار برای استفاده از هتل یا مهمانسرا می‌پردازد می‌گوید: در بسیاری از موارد هیچ پولی نمی‌پردازند. بالاترین درصدی که بابت اسکان می‌دهند ۸ درصد است؛ آن هم برای اینکه شخص همراه بیمار احساس ارزشمندی کند.
ردیف بودجه لازم است اما منابع مالی نداریم
اما محمد علی محسنی بند پی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی از بُعد سیاست‌گذاری به موضوع می‌پردازد و به قدس می‌گوید: با توجه به شرایط فعلی اقتصادی کشور براساس اصل ۷۵ قانون اساسی هر طرح و لایحه‌ای که منابع مالی‌اش پیش‌بینی نشده باشد، یعنی هزینه‌ای اضافه بر آنچه در قانون برنامه برای دولت تعیین شده به دولت تحمیل شود از سوی شورای نگهبان مغایر قانون اساسی شناخته و رد می‌شود. بنابراین در چنین موضوعاتی که ضرورت تعریف بودجه مشخص احساس می‌شود اما از سوی دیگر منابع مالی برایش وجود ندارد باید از ظرفیت خیران و مشارکت مردمی استفاده کرد. اما در آینده با بهبود وضعیت اقتصادی کشور می‌توان در قالب طرح و یا لایحه، این موضوع را مصوب کرد؛ البته آن هم نه برای همه بیمارستان‌ها چون این کار هزینه سنگینی بر نظام سلامت تحمیل می‌کند بلکه این کار باید فقط برای برخی از بیمارستان‌ها انجام شود.
نظر شما