برای بهره‌مندی از این سرمایه ملی باید آن‌ها را با مهارت‌های رفتاری و نه فقط آموزش‌های نظری آشنا کرد.
رهبر انقلاب در بیاناتی خطاب به دانش‌آموزان در آذرماه ۹۵ می‌فرمایند: در محیط مدرسه و خانه، به‌عنوان یک نوجوان شاداب، فعال، کاری، مثبت، حضور خودتان را مؤثر قرار بدهید. سعی کنید در اطرافیان خودتان اثر بگذارید؛ هم در مدرسه، هم در محیط خانه، هم در محیط بازی روی همسالان و دیگران سعی کنید اثر بگذارید؛ می‌توانید اثر بگذارید.
حال پرسش آن است آیا نظام تعلیم و تربیت ما در فراهم ساختن فضای نشاط در مدارس و میان دانش‌آموزان موفق بوده است؟
هر زمان مدارس تعطیل شده‌اند دانش‌آموزان از آن استقبال کرده‌اند
پاسخ عباس فرجی، مشاور آموزش و پرورش به این پرسش، منفی است. او در توضیح این موضوع می‌گوید: کافی است به زمان تعطیلی مدارس توجه کنیم؛ هر زمان مدارس تعطیل شده‌اند دانش‌آموزان از آن استقبال کرده‌اند. محیط آموزشی، مواد درسی، روش‌های تدریس و بسیاری از عوامل دیگر در این زمینه نقش دارند و برای هر کدام از این موارد باید اقدام جدی صورت گیرد وگرنه جز ملال چیزی نصیب دانش‌آموزان نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: شوربختانه شاهد ملال در نظام آموزشی هستیم. این ملال می‌تواند به اشکال مختلف خود را نشان دهد؛ به عنوان نمونه افت تحصیلی در این چند سال موجب شده جایگاه علمی خود را در جهان از دست بدهیم. این ملال موجب شد گریز از مدرسه خودش را بیشتر نشان دهد. گریز از مدرسه و دور ماندن از نظام آموزشی قطعاً می‌تواند به آسیب‌های اجتماعی دامن بزند و برای آینده کشور دردسرساز شود. آموزش و پرورش باید برای بانشاط سازی مدارس اقدام جدی داشته باشد چه در محتوای درسی و چه فضای آموزشی. ما پیش از این در این زمینه موفق‌تر بوده‌ایم. احتمالاً هر یک از ما در گذشته با وجود تمام مشکلاتی که در مدارس با آن دست و پنجه نرم می‌کردیم از خاطرات اردوها، تفریحات، مراسم دهه فجر و... به نیکی و خوشی یاد می‌کنیم اما امروز این موضوع بسیار کمرنگ شده است چرا که در دو دهه اخیر نگاه صرفاً آموزشی بر نگاه تربیتی غلبه کرده و به تعبیری آموزش و پرورش تمرکزش را بیشتر روی آموزش گذاشته تا پرورش که این می‌تواند آسیب‌زا باشد.
نگاه مدیریتی در آموزش و پرورش با نشاط نیست
این روان‌شناس در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان روح نشاط را به دانش‌آموزان تزریق کرد، می‌گوید: مدرسه بانشاط نیاز به تفکر بانشاط دارد. متأسفانه نگاه مدیریتی در آموزش و پرورش بانشاط نیست؛ مدیریت در آموزش و پرورش خسته است. نگاه کلان چنین مدیریتی دغدغه عمده خود را بر دو محور ترمیم اُفت تحصیلی و ترمیم کسری بودجه متمرکز کرده و این دو آن‌قدر انرژی مدیران را گرفته که جایی برای بانشاط کردن مدارس باقی نگذاشته است. از این رو تغییر این نگرش نیازمند عزم ملی است و باید همه جامعه، آموزش و پرورش را در این خصوص یاری کنند.
بازی و نشاط جزو جدانشدنی زندگی کودکان و نوجوانان است
ابراهیم سحرخیز، معاون پیشین آموزش متوسطه نیز در گفت‌وگو با ما می‌گوید: بازی و نشاط جزو جدایی‌ناپذیر زندگی کودکان و نوجوانان است و نمی‌توان یادگیری را از بازی و نشاط تفکیک کرد؛ اما آموزش غیرحضوری این فرصت را فراهم نمی‌کند چرا که بازی در کنار همبازی‌ها معنا پیدا می‌کند. بنا به شرایط کرونا که اکنون گرفتار آن هستیم ضرورت دارد فقط به موضوع کنکور و آمادگی برای کنکور توجه نکنیم به‌ویژه در مقطع دبستان و متوسطه اول اولیا و معلمان نگران یادگیری فارسی و حساب و علوم و.... هستند و کسی نمی‌گوید این دانش‌آموزان در دوران کرونا و تعطیلی مدارس چقدر از رشد اجتماعی عقب مانده، چقدر دچار افسردگی شده و چه بیماری‌ها و آسیب‌های روحی و روانی‌ای آن‌ها را تهدید می‌کند. با آنکه اهمیت این موارد از اهمیت حساب و علوم و کنکور به مراتب بیشتر است به هیچ وجه جدی گرفته نمی‌شود و نه معلمان بلکه حتی والدین هم به فکر نشاط دانش‌آموزان و فرزندانشان نیستند و اگر هم اظهار نگرانی می‌کنند فقط نگران عقب‌افتادگی‌های درسی آن‌ها هستند. در شبکه آموزش شاد نیز جای نشاط و ورزش و امور پرورشی بسیار خالی است به همین دلیل آموزش‌های مجازی نمی‌تواند جای آموزش‌های حضوری مدارس را بگیرد.
وی با اشاره به اهمیت نوسازی در زمینه روحیه و نشاط دانش‌آموزان و همچنین سلامت آن‌ها می‌گوید: متأسفانه نه تنها خبری از فضاهای ورزشی و کتابخانه‌ای استاندارد در مدارس دولتی و حتی غیردولتی نیست بلکه تعمیر و نوسازی مدارس دولتی نیز به دلیل کمبود بودجه به موقع انجام نمی‌شود.
معاون پیشین آموزش متوسطه می‌گوید طی سال‌هایی که در وزارت آموزش و پرورش مشغول خدمت بوده، هیچ دستورالعملی مرتبط با برگزاری اردوهای دانش‌آموزی ندیده و هیچ منشوری در این خصوص طراحی نشده است، درحالی که برگزاری انواع اردوهای تفریحی، ورزشی، آموزشی و پرورشی در همه کشورها بخشی از آموزش محسوب می‌شود و نقش مهمی در ایجاد نشاط و پیشبرد اهداف آموزشی دارد. در عوض کیف دانش‌آموز را پر از کتاب‌های درسی کرده‌ایم و در نتیجه نه معلم، نه دانش‌آموز و نه والدین فرصتی برای اجرای سایر برنامه‌ها ندارند؛ در واقع با ارائه حجم بالای کتاب‌های درسی موجب ترس و نگرانی آن‌ها از امتحان شده‌ایم.
سحرخیز با اشاره به دغدغه‌های متعدد آموزش و پرورش در زمینه بودجه می‌گوید: متأسفانه نه تنها این بخش از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مورد غفلت قرارگرفته بلکه به نظر می‌رسد تمامی سند تحول روی کاغذ باقی مانده و دغدغه معلمان، دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها تنهامعطوف به کنکور و قبولی در رشته مورد نظر شده است.
نظر شما