می‌دانیم بسیاری از شهدای جبهه و جنگ، دوران جوانی و نوجوانی خود را در زمان حکومت طاغوت سپری کردند. دورانی که در آن وضعیت فرهنگی جامعه برای تربیت فرزندان به مراتب سخت‌تر از امروز بود. سینماهای کشور انواع  و اقسام فیلم‌های مبتذل را پخش می‌کردند و پوسترهای زننده و بزرگ بازیگران نیمه برهنه بر در و دیوار شهر پیدا بود.

اما در همین دوران مادران شهداء، فرزندانی را تربیت کردند که راز و نیازهای عاشقانه‌شان و سوز صدای سحرشان، هر عارف و عابدی را به تحسین وامی‌داشت.

اکنون با ورود فضای مجازی به درون خانواده‌های ایرانی، پدران و مادران هر روز بیشتر از قبل نگران جوانان و نوجوانان خود هستند.

مادران و پدران شهید راه‌کارهای ساده‌ای را برای نجات فرزندانشان در دوران طاغوت به کار گرفتند که می‌تواند راهگشای والدین امروزی برای تربیت نسل جدید باشد.

غذای حلال

از مهم‌ترین مسائلی که باید به آن توجه شود غذای پاکیزه و حلال است. شنیده و دیده‌ایم که پدر یا مادری به خاطر کسب درآمد و ایجاد رفاه بیشتر برای فرزندانشان، به راه‌های نامشروع و حرام روی آورده اند اما آینده فرزندانشان به خاطر غذایِ حرام تیره و تار گشته است.

مادر شهیدان «فهمیده» در پاسخ به نوع تربیت فرزندانش می‌گوید:

«زمانی که باردار بودم، غذای هیچ‌کس را نمی‌خوردم و اگر هوس غذایی داشتم به خانه می‌رفتم و آن را تهیه می‌کردم.»[۱]

افتخار به اسلام و دین در خانواده

گاهی خود والدین مانع از انتخابِ درستِ فرزندان می‌شوند. کم‌توجهی پدر و مادر به مراسمات و مکان‌های مذهبی و عدم توجه به هویت اسلامی و دینی، باعث دوری فرزندان از محیط‌های سالم می‌شود. تشویق به حضور در مسجد و مراسمات مذهبی، افتخار به اسلام و توجه به آموزه‌های اسلامی در محیط خانواده از مهم‌ترین عوامل پرورش فرزندان است.

مادر شهید حسین فهمیده می‌گوید: «هنگامی که خبر شهادت یک نوجوان سیزده ساله در رادیو پخش شد به دلم افتاد که این بچه سیزده ساله حسین من بود. همسرم گفت: خانم این چه حرفی است؟ این جوان در خرمشهر شهید شده، حسین آنجا نیست. من اگر چنین پسری داشتم خدا را شکر می‌کردم.»[۲]

وجود این نگاه در خانواده و افتخار پدر به شهادت فرزندش، سبب شد که فرزند دیگر ایشان، داوود فهمیده نیز قدم در راه برادر بگذارد و در صف شهدا قرار بگیرد.

بنابراین توجه و ارزش نهادن به اسلام و آموزه‌های آن، عامل مهمی در پرهیز و دوری جوانان از محیط‌های ناسالم و سوق دادن آن‌ها به سمت فرهنگ‌های سالم است.

نخست آشنایی با زبان قرآن

گرچه امروزه یادگیری زبان‌های خارجی امری مهم و تاثیرگذار در رشد و پیشرفت کودکان به شمار می‌رود اما باید مراقب باشیم پیش از هر زبان دیگری، شایسته است کودکان‌مان زبان قرآن را فراگیرند. آشنایی با معارف قرآنی و انس با قرآن از کودکی می‌تواند پادزهری قوی در برابر سیل ویران‌کننده بیماری‌های اخلاقی در دوران نوجوانی باشد.

از جمله مهم‌ترین اقدامات والدین شهید محمد حسین فهمیده، فرستادن فرزندشان به مهد قرآن از پنج‌سالگی بوده است. [۳]

این مسئله را می‌توان در سیره شهدای مدافع حرم نیز مشاهده کرد. شهید احمد مکیان از شهدای مدافع حرم، با وجود علاقه‌ای که به فوتبال داشت اما به خاطر جلسات حفظ قرآن قید فوتبال را می‌زند و همت خود را در حفظ قرآن صرف می‌کند. [۴]

تاکید ویژه بر نماز

از امیرالمومنین(علیه‌السلام) روایتی است که در آن می‌فرمایند: «عَلِّمُوا صِبْیَانَکُمُ الصَّلَاة؛ [۵] نماز را به فرزندانتان بیاموزید.» مداومت بر نماز از دوران کودکی، انسان را از فحشاء و منکر دور می‌کند: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ...؛ [۶] و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتی‌ها و گناه بازمی‌دارد.»

این وظیفه پدر و مادر است که فرزندان‌شان را از سن هفت سالگی به نماز خواندن تشویق کنند؛ امام صادق(علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند: «إِنَّا نَأْمُرُ صِبْیَانَنَا بِالصَّلَاةِ إِذَا کَانُوا بَنِی خَمْسِ سِنِینَ فَمُرُوا صِبْیَانَکُمْ بِالصَّلَاةِ إِذَا کَانُوا بَنِی سَبْعِ سِنِین؛ [۷] ما کودکان‌مان را در پنج سالگی به نماز وا می‌داریم و شما هم کودکان خود را در هفت سالگی امر کنید که نماز بگزارند.»

عمل به این دستور توسط مادر شهید علیرضا کریمی سبب شد که او در دوران نوجوانی هیچ‌گاه نمازش ترک نشود و حتی بیشتر از بزرگترها به نماز اهتمام ورزد. مادر او نقل می‌کند که صبح‌ها نماز را در مسجد اقامه می‌کرده است و علیرضا را نیز، از دوران دبستان همراه خود به مسجد می‌برده است. [۸]

بدون شک کسی که از کودکی به نماز مشغول باشد در جوانی و نوجوانی نمازش با دیگران متفاوت است و او را از گناه و آسیب‌های اخلاقی حفظ می‌کند. خانواده شهید کریمی نقل می‌کنند:

«علیرضا طوری نماز می خواند که انگار خدا را می بیند و با او مشغول صحبت است. نماز ظهر و عصرش نیم ساعت طول می کشید. بعدها وقتی صحبت نماز پیش می آمد، می گفت: اشکال ما این است که برای همه وقت می گذاریم به جز خدا. می خواهیم با سریع خواندن نماز زرنگی کنیم اما نمی دانیم آن کسی که به وقت ما برکت می دهد خداست.»[۹]

جمع‌بندی

مادران و پدرانِ کودکان دهه نود باید رفتار مادران و پدران شهید را سرمشق و الگوی تربیت فرزند خود قرار دهند و با انجام راهکارهایی ساده مانند اهتمام به نماز و توجه به قرآن، از همان کودکی، دوره پرخطر و آشوبناک نوجوانی فرزندان‌شان را بیمه کنند.

پی‌نوشت

[۱] برگرفته از سایت مشرق، کد خبر ۱۱۹۵۱۰.

[۲] همان.

[۳]روزنامه رسالت، شماره ۶۸۴۳ به تاریخ ۱۳۸۸/۰۸/۱۳، صفحه ۶ (فرهنگی).

[۴] سند گمنامی؛ زندگی و خاطرات شهید مدافع حرم احمد مکیان، ص۲۰

[۵] خصال شیخ صدوق، ج۲، ص۶۲۶.

[۶] سوره عنکبوت، آیه۴۶.

[۷] کافی(چاپ اسلامیه)، ج۳، ص۴۰۹.

[۸] مسافر کربلا، ص۳۲.

[۹]همان.