همه چیز از یک گزارش عادی شروع شد، یکی از مخاطبان روزنامه قدس با مراجعه به تحریریه مدعی شد چند روز پیش برای خرید یک کیسه برنج ۱۰ کیلویی به فروشگاهی در شهر مشهد مراجعه و پس از خریدن کیسه برنج و پرداخت هزینه آن در بین راه به سرم زد کیسه را وزن کنم، وقتی این کار را کردم نمایشگر ترازوی دیجیتال، وزن کیسه را ۹ کیلو و ۷۰۰ گرم نشان داد. من که پول ۱۰ کیلوگرم برنج را پرداخت کرده بودم دوباره به فروشگاه مراجعه کردم اما فروشنده زیر بار ماجرا نرفت و بیان کرد من هم خرید را کیسه‌ای از بازار مصلی انجام داده‌ام و ارتباطی به من ندارد. در ادامه این فرد از ما درخواست پیگیری ماجرا را کرد.

با شنیدن صحبت‌های این شهروند نخستین چیزی که در ذهن هر کس نقش می‌بندد این است که تا به امروز بیشتر مردم برنج را کیسه‌ای خریده و پول ۱۰ کیلو را پرداخت کرده‌اند و شاید هیچ وقت هم به ماجرا حساس نشده‌اند که آیا واقعاً داخل کیسه‌های برنجی که روی آن درج شده ۱۰ کیلو، همان مقدار برنج وجود دارد؟

برای پیگیری بیشتر ماجرا که گستردگی آن کل جامعه را دربر می‌گیرد، به دفتر مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی مراجعه کردیم و موضوع را با او درمیان گذاشتیم. سیدمرتضی مدنی فدکی به محض شنیدن ماجرا، ضمن استقبال از پیگیری روزنامه قدس، همان‌جا به رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد دستور می‌دهد همراه با تیم رسانه‌ای به بازار مصلی مراجعه و ضمن ارائه گزارش در صورت مشاهده تخلف کم‌فروشی، در محل برای متخلفان پرونده تنظیم شود و رسیدگی ماجرا در دستور کار قرار گیرد. به این واسطه همراه با «اینانلو» رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد راهی بازار عمده و خرده‌فروشان برنج در بولوار مصلی می‌شویم. نخستین محل فازیک مجتمع تجاری مصلی بود، پیش از آن هم به عنوان مشتری روش خرید و فروش برنج در چند عمده فروشی را بررسی می‌کنیم.

پس از اولین مراجعه پی می‌بریم در این بازار بیشتر فروشنده‌ها برنج را به صورت بسته‌بندی‌های ۴۰کیلویی بین خریداران که اکثر آن‌ها خرده‌فروش سطح شهر و استان هستند توزیع می‌کنند و از آن‌ها پول ۴۰کیلوگرم برنج را دریافت می‌کنند. عده‌ای هم در بازار بودند که کیسه ۱۰ کیلویی به مشتری می‌فروختند. پیگیری ما از این حکایت داشت که عمده آن‌ها پول ۱۰ کیلو برنج را دریافت می‌کنند و هیچ خریداری هم کیسه‌های برنج را در محل وزن نمی‌کند و به راحتی پول پرداخت می‌شود. با مشخص شدن روش خرید و فروش، بررسی‌ها از حالت نامحسوس خارج می‌شود و رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد چند فروشگاه را مورد بازرسی قرار داد. در نخستین فروشگاه که عمده‌فروشی برنج پاکستانی بود، از متصدی واحد خواسته شد یکی از بسته‌های ۴۰ کیلویی برنج را روی ترازو قرار دهد، با قرار دادن کیسه‌ها نمایشگر ترازو روی عدد ۳۹ کیلوگرم ثابت شد و مشخص شد هر کیسه در حدود ۲۵۰ گرم برنج کسری دارد، بررسی مستندات فروش هم حاکی از آن بود فروش برنج  درمحل کیسه‌ای محاسبه می‌شود!

کسری ۳۷۰ گرمی در کیسه ۱۰ کیلویی

از همین رو برای چند تن موجودی برنج در انبار واحد متخلف پرونده تنظیم و از فروشنده خواسته شد به تعزیرات حکومتی مراجعه کند. عمده‌فروشی را ترک می‌کنیم و کمی آن‌طرف‌تر جوانی حضور داشت که یک بسته ۴۰ کیلویی برنج خریده و عقب وانت‌پیکانش انداخته بود. رئیس شعبه سیار از او می‌خواهد روش خرید را توضیح دهد، جوان مذکور که یک سوپرمارکت داشت با نشان دادن فاکتوری به نام و نشان مدعی شد برنج‌ها را کیسه‌ای خریده و پول ۴۰ کیلو را پرداخت کرده و تا به امروز هم کیسه‌ای را وزن نکرده است.

به فروشگاهی که این فرد خرید کرده بود مراجعه می‌کنیم، بررسی‌های رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد بازهم مهر تأیید بر کم‌فروشی مخفیانه برنج زد، چراکه با وزن کردن کیسه‌های ۱۰کیلویی و حتی ۴۰ کیلویی نمایان شد تا ۳۷۰ گرم هر کیسه از ۱۰ کیلوگرم کمتر دارد.

فروشنده که تصور نمی‌کرد این ماجرا لو رفته باشد برای توجیه کردن و دورزدن قانون مدعی شد مقصر گمرک است! وقتی بار مدت‌ها آنجا بماند و کهنه شود از وزنش کم می‌شود. اما این ادعا هم دوامی نداشت چراکه با بررسی بیشتر رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی مشهد نمونه برنج پاکستانی پیدا شد که دوسال پیش بسته‌بندی شده اما وزن آن بیش از ۱۰ کیلوگرم بود. این واقعیت حاکی از آن بود ادعاهای مطرح شده در بار برنجی که کسری ۳۷۰گرمی در هر کیسه داشت و تاریخ بسته‌بندی آن چهار تا پنج ماه پیش بوده جایی برای مطرح شدن ندارد. برای موجودی عظیم این فروشگاه هم توسط بازرس اتاق اصناف که همراه ما بود پرونده تخلف تنظیم شد. سومین فروشگاه هم در بازار مذکور مورد بازدید قرار می‌گیرد، اما اینجا همه چیز متفاوت بود، هر کیسه برنجی که روی ترازو قرار می‌گرفت نه‌تنها وزنش کم نبود بلکه تا ۱۰۰ گرم هم اضافه وزن داشت. وقتی ماجرا از فروشنده پرسیده شد وی پاسخ داد: من پیش از خرید برنج در تناژ بالا، نخست فروشنده صادق را انتخاب می‌کنم بعد خرید را انجام می‌دهم.

سه عمده‌فروشی دیگر هم مورد بازدید قرار می‌گیرند که متأسفانه کم‌فروشی در کیسه‌های ۱۰ کیلویی برنج مشهود بود و برای تمامی آن‌ها پرونده تنظیم شد.

در ادامه راهی بولوار مصلی می‌شویم و چند خرده‌فروشی را هم به صورت تصادفی مورد بازرسی قرار می‌دهیم. زنجیره تخلف آنجا هم وجود داشت، فروش برنج به مردم شهر به اسم ۱۰ کیلوگرم اما با کیسه‌هایی که ۱۰ کیلوگرم وزن نداشت.

در حین بازرسی، محموله برنج دولتی ۱/۵ تنی هم از یک فروشگاه کشف و مشخص شد از چرخه توزیع قانونی خارج و برای آزادفروشی به فروشگاه منتقل شده که محموله با دستور رئیس شعبه سیار تعزیرات حکومتی در محل توقیف شد.

رد پای برخی برندهای داخلی در کم‌فروشی برنج

در حاشیه اجرای این طرح مدیرکل تعزیرات حکومتی ضمن تشکر از پیگیری‌های رسانه‌ای صورت گرفته، بیان کرد: گزارش بازرسی صورت گرفته را مشاهده کردم، جای تأسف دارد که برخی از عمده‌فروشان دست به این اقدام می‌زنند. این رفتار مصداق کم‌فروشی است و حتی در قرآن کریم آمد است: «وای بر کم‌فروشان»

سیدمرتضی مدنی فدکی به متخلفان هشدار داد پرونده‌هایی که در این گشت تنظیم شده به سرعت رسیدگی و برای متخلفان اشد مجازات در نظر گرفته می‌شود. این طرح تعطیل نخواهد شد و مستمر بازار برنج‌فروشی رصد خواهد شد.

مدیرکل تعزیرات حکومتی استان ضمن بیان اینکه این کم‌فروشی‌ها در تناژ بالا سودهای کلان به جیب متخلفان سرازیر می‌کند، ادامه داد: اینکه عده‌ای بگویند برنج وزن کم می‌کند اصلاً قابل پذیرش نیست، میزان کسر شدن وزن در کیسه‌های برنج زیر ۱۰ تا ۱۵ گرم است نه اینکه هر کیسه ۳۷۰ گرم از ۱۰ کیلوگرم کم داشته باشد.وی بیان کرد: از سوی دیگر مردم عزیز باید توجه داشته باشند اگر برنج را تحت عنوان ۱۰کیلوگرمی می‌خرند حتماً در محل وزن کنند.

متأسفانه در بررسی‌ها مشخص شد برخی برندهای شناخته شده داخلی دست به این کم‌فروشی زده‌اند که حتماً به سراغ آن‌ها خواهیم رفت و برخورد عبرت‌آموزی با آن‌ها خواهیم کرد.