پس از آنکه در پی کودتای مخملی علیه «ویکتور یانوکویچ»، رئیس‌جمهور اسبق اوکراین، روس‌ها در سال ۲۰۱۴ شبه‌جزیره راهبردی کریمه را با برگزاری یک همه‌پرسی در این منطقه به خاک خود ضمیمه کردند، تنش‌ها در مرزهای روسیه و اوکراین همواره وجود داشته‌اند؛ گاه بالا گرفته‌اند و گاه فرونشسته‌اند اما هرگز محو نشده‌اند. منطقه روس‌نشین «دونباس» بالاخص محل بالا گرفتن تنش‌ها و درگیری روس‌تباران با اوکراینی‌ها بوده است.
اما شاید در ۷ سال اخیر کمتر دوره‌ای از زمان بوده که این‌چنین درباره احتمال حمله نظامی مستقیم روس‌ها به خاک اوکراین هشدار داده شده باشد. غربی‌ها و حتی منابع نظامی آمریکا به‌صراحت از آمادگی نیروهای نظامی روس در مرز با اوکراین و احتمال اقدام نظامی این کشور علیه کی‌یف و شاید اشغال دونباس سخن می‌گویند. از سوی دیگر، «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور غرب‌گرای اوکراین که نامش بیشتر بر سر تماس تلفنی مشهور «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا با او سر زبان‌ها افتاد، می‌گوید که کشورش برای تقابل با روس‌ها آماده است.
کرملین در هفته‌های اخیر بارها ادعاها در خصوص احتمال حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین را ساختگی خوانده و تصریح کرده که این دست ادعاها از جنس پروپاگانداست. اما جدا از ادعاهای مطرح شده و پاسخ‌های مسکو، این سوال را منطقا باید طرح کرد که چقدر احتمال دارد روس‌ها در چنین مقطعی از زمان دست به اقدام نظامی علیه اوکراین بزنند؟
پاسخ به این سوال که از جنس پیش‌بینی آینده است، طبعا ساده نیست اما می‌توان گفت که احتمال چنین اقدامی دست‌کم نسبت به برهه‌های سابق روند هفت‌ساله اخیر افزایشی پیدا نکرده و هیچ دلیلی وجود ندارد که تصور شود روس‌ها اکنون بیش از پیش آماده اقدام نظامی علیه اوکراین هستند.
شاید تنها دلیل کسانی که معتقدند روس‌ها آماده اقدام نظامی علیه اوکراین می‌شوند آن باشد که تراکم نیروهای نظامی روسیه در مرزهای این کشور با اوکراین بیش از گذشته شده است. اما نکته‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود این است که روس‌ها همواره با حضور یک رئیس‌جمهور دموکرات در کاخ سفید بیشتر احساس ناامنی در مرزهای غربی خود می‌کنند. به این ترتیب می‌توان چنین تلقی کرد که افزایش نیروهای روس در مرز با اوکراین نوعی واکنش به افزایش کلی تنش‌ها با غرب در دوران حضور «جو بایدن» در کاخ سفید است.
از سوی دیگر آغاز یک اقدام نظامی از سوی روس‌ها علیه اوکراین، دست‌کم نیازمند علتی واقعی بر روی زمین است. اگر روزگاری اقدامات غرب‌گرایان علیه یانوکویچ روس‌گرا منجر به اقدام روس‌ها در ضمیمه‌سازی کریمه به خاکشان شد، امروز هم قاعدتا باید اتفاقی رخ دهد تا روس‌ها به گسترش مرزهایشان به سوی غرب فکر کنند. چنین زمینه‌ای در حال حاضر وجود ندارد و اقدام تحریک‌آمیزی علیه روس‌ها در مرزهای غربی‌شان رخ نداده است.
با این اوصاف، تنها امری که مسلم است این است که روس‌ها اکنون آمادگی نظامی بیشتری در مرزهای غربی خود کسب کرده‌اند اما هیچ دلیلی مبنی بر اینکه قصد اقدامی نظامی علیه کی‌یف دارند وجود ندارد. در واقع از همان زمان که بایدن در آمریکا بر سریر قدرت نشست پیش‌بینی می‌شد که اوکراین محملی برای اعمال فشار بیشتر بر روس‌ها باشد. ظاهرا این پروژه در دست اجراست.
نظر شما