به گزارش قدس آنلاین، گردشگری در کل و گردشگری سلامت بصورت خاص پتانسیل بالایی در جذب و گردش سرمایه دارد و بسیاری از کشورها با سرمایه‌گذاری در این حوزه، سود سرشاری را جذب می‌کنند.

هر چند کشور ایران با توجه به تاریخ و فرهنگ غنی و جاذبه‌های گردشگری خاص خود، از دیرباز یکی از مقاصد گردشگران بوده و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی و رتبه دهم جاذبه‌های تاریخی در جهان را دارد، اما متاسفانه گردشگری در ایران حداکثر ۶/۱ تولید ناخالص ملی و نیم درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص داده که نسبت به ظرفیت عظیم این حوزه، بسیار اندک به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر با وجود این که ایران در میان کشورهای منطقه، با توجه به ارزش ریال نسبت به ارزهای منطقه‌ای، مقصدی به صرفه و ارزان بشمار می‌رود، با این حال زیرساخت‌های لازم برای گردشگری و گردشگری سلامت در ایران آنطور که باید آماده نیست و به نظر می‌رسد بی‌توجهی به این حوزه، ضرر و زیان‌های زیادی را به کشور وارد کرده و می‌کند.

افغانستان یکی از کشورهایی است که مشتری دائم گردشگری سلامت ایران می‌باشد، با این وجود در سال‌های اخیر حتی بیماران افغانستانی نیز ترجیح می‌دهند کشورهای دیگری را بعنوان مقصد خود انتخاب کنند.

ظرفیت های مشهد در گردشگری سلامت

داوود خوش‌شکن، مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این باره می‌گوید: در سال ۹۸ افغانستان رتبه اول گردشگری سلامت در ایران را به خود اختصاص داده بود که این رقم در دوسه سال اخیر بشدت افت کرده است که البته همه‌گیری کرونا باعث این افت شدید می‌باشد. با توجه به انجام واکسیناسیون کم کم شرایط عادی می‌شود و گردشگری سلامت دوباره راه می‌افتد.

وی یادآور می شود: امیدواریم مسئولین صدای ما را بشنوند و تسهیلاتی در زمینه جذب گردشگر سلامت ایجاد کنند، ما در ایران زمینه خوبی برای رونق گردشگری سلامت داریم، اما همه این بسترها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که چند نهاد از جمله وزارت خارجه، در یک هم‌افزایی و همکاری توامان، تسهیلاتی برای افرادی که می‌خواهند سفر درمانی‌ داشته باشند، فراهم کنند؛ یکی از مشکلات این دسته از افراد مساله روادید سفر است که مسیر پرپیچ و خمی دارد و باعث می‌شود افراد در گیر و دار گرفتن ویزا، عطای این سفر را به لقایش ببخشند و کشوری را انتخاب کنند که زمینه سفر به آن راحت‌تر است.

خوش‌شکن با بیان اینکه شهر مشهد علاوه بر گردشگری سلامت، به دلیل وجود بارگاه ملکوتی امام رضا علیه السلام مقصد مهمی برای مسلمانان و شیعیان بشمار می‌رود، گفت: شیعیان افغانستانی علاوه بر بحث درمان، ایران و مشهد را بطور خاص برای وجود مبارک امام رضا(ع) دوست دارند و این مساله در تصمیم گیری شان برای سفر درمانی تاثیرگذار است.

وی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های موجود در ایران می گوید: ما در ایران نسبت به کشورهای منطقه از لحاظ تجهیزات پزشکی، در جایگاه خوبی قرار داریم، بسیاری از این تجهیزات در منطقه بی‌نظیر هستند و هیچ یک از کشورهای همسایه نمی‌توانند در زمینه تجهیزات پزشکی با ایران رقابت کنند.

مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به توانمندی های متخصصان ایرانی خاطرنشان می کند: جراحان و متخصصان ایرانی در حوزه درمان، سرآمد پزشکان منطقه هستند و به جرات می‌توان گفت پزشکان و متخصصان و جراحان ایرانی، زبده‌ترین کادر درمانی منطقه هستند.

خوش‌شکن با بیان اینکه تعرفه‌های درمانی در ایران نسبت به سایر کشورها بسیار پایین‌تر است، می افزاید: یکی دیگر از مسائلی که ایران را بعنوان قطب گردشگری سلامت منطقه مطرح می‌کند، تعرفه‌های پایین در حوزه درمان است. ترکیه، هند و پاکستان تعرفه‌های بسیار بالاتری نسبت به ایران دارند و به همین خاطر ایران ظرفیت ویژه‌ای برای جذب گردشگر دارد. در کنار این مسایل، هتلینگ و اسکان در ایران نیز علاوه بر امکانات رفاهی، ارزان و باکیفیت است.

چرا ایران نتوانسته است موفقیت چشمگیری در جذب گردشگر داشته باشد؟

سیدرضا حسینی، رییس بخش گردشگری وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان درین باره می‌گوید: مهمترین عاملی که ایران نتوانسته است در آن خوب عمل کند، مارکتینگ گردشگری سلامت است، در شهرهای افغانستان هیچ اثری از تبلیغات ایران دیده نمی‌شود، نه در رسانه‌ها و نه در فضای حقیقی اثری از جذب توریست توسط ایران به چشم نمی‌خورد.

وی می افزاید: بیمار افغانستانی که می‌خواهد برای درمان مسافرت کند، چگونه از زمینه‌های درمانی ایران مطلع شود؟ متاسفانه هیچگونه بازاریابی از سوی ایران در حوزه گردشگری سلامت انجام نمی‌شود و اگر هم می‌شود، بسیار اندک و محدود است.

حسینی با اشاره به سختی دریافت روادید سفر اظهار می کند: یکی دیگر از چالش‌های موجود فراروی گردشگران سلامت افغانستانی، مساله دریافت ویزای ایران است که برای بسیاری از گردشگران سخت و طاقت فرساست و با وجود دلالان سختیهای زیادی درین زمینه ایجاد کرده است.

وی خاطرنشان می کند: نبود متصدی خاص، عدم هماهنگی میان نهادهای دولتی و همچنین نبود زیرساخت‌های لازم، دلایلی هستند که باعث آسیب پذیری ایران در حوزه جذب توریست درمانی می‌شوند.

هم درمان، هم زیارت و هم سیاحت

محمدعطا حسینی یکی از بیماران افغانستانی که برای درمان به ایران سفر کرده، می‌گوید: سفر به مشهد مقدس برای ما مردم افغانستان، هم درمان است و هم زیارت و هم سیاحت! و از طرف دیگر صله‌رحم نیز هست، بخاطر اینکه بسیاری از شیعیان هزاره افغانستانی، اقوامی در ایران دارند. وی در ادامه گفت: همه چیز در ایران خوب و عالی است، اما سخت‌ترین مرحله سفر به ایران؛ دریافت ویزا است که متاسفانه در کابل با وجود دلال‌ها بسیار سخت و دشوار می‌باشد.

وی می افزاید: در داخل ایران هم برای تمدید روادید مسیر بسیار سختی تعریف شده که البته یکی از دلایل این سخت‌گیری‌ها اینست که افرادی در گذشته از این طریق به ایران آمده و دیگر بازنگشته‌اند.
 

باید بده و بستان داشته باشیم

سیدجمال الدین سجادی، کارشناس ارشد روابط بین الملل می‌گوید: یک افغانستانی اگر بخواهد برای درمان به ترکیه یا هند سفر کند، اولین و بزرگترین مشکلش، زبان است! طبعا رفتن به کشوری که زبان آن کشور را بلد نباشیم، سخت و آزاردهنده است. این مشکل برای افغانستانیها در سفر به ایران وجود ندارد، چرا که مردمان ایران و افغانستان با اندک تفاوتهایی در گویش، به زبان فارسی سخن می‌گویند و مشکلی در این زمینه ندارند.

دومین مساله که برای هر فردی مهم است، مقرون به صرفه بودن سفر درمانی است، در این زمینه هم ایران یک قدم جلوتر از سایر کشورهای منطقه ایستاده است، چرا که هزینه‌های درمانی نسبت به بقیه کشورها ارزان‌تر و باکیفیت‌تر است.

سجادی در ادامه می افزاید: یکی از نقاط ضعف توریست درمانی در ایران اینست که همگرایی و تشریک مساعی در این زمینه خاص وجود ندارد، از طرفی بسترهای لازم مثل بیمارستان، تجهیزات پزشکی و از همه مهمتر پزشک متخصص وجود دارد، از آنطرف شرایط بسیار سختی برای ورود به ایران تعریف کرده‌اند. حکایت توریست درمانی در ایران حکایت قیف وارونه است، به نحوی که بیمار برای آمدن به ایران باید از هفت خان رستم عبور کند.

وی خاطرنشان می‌کند: توریست درمانی در منطقه ما مساله‌ای جدید است برای همین اکثر کشورها تا هنوز سیکل و روند خاصی برای آن تعریف نکرده‌اند، ازینرو چالش‌های زیادی فراروی گردشگران وجود دارد.

سجادی با بیان اینکه مسیر همگرایی منطقه‌ای از تعاملات ملت‌ها سرچشمه می‌گیرد بیان می کند: همگرایی یک شعار نیست، بلکه باید بدانگونه عمل کرد، در طول سال‌ها شعار همگرایی، ایران و افغانستان روابط گرمی را تجربه نکرده‌اند و به نظر می‌رسد تعاملات سیاسی بر معاملات اقتصادی پیشی گرفته است و مانع همگرایی دو کشور شده است.

این کارشناس روابط بین الملل در ادامه می گوید: یکجانبه‌گرایی در روابط بین الملل بزرگترین مانع همگرایی است، بدین معنی که هرگاه کشوری بخواهد یک‌سویه و یکطرفه سود ببرد، همگرایی ایجاد نمی‌شود. در زمینه توریست درمانی نیز باید بنگریم در قبال آمدن توریست، چه مزایایی برای کشور افغانستان در نظر گرفته‌ایم؟ در اینجاست که سیاست نقش یک عامل مهم را بازی می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز رشد تعاملات اقتصادی دو کشور باشد.

سجادی می افزاید: در تعاملات سیاسی همواره باید منافع طرف مقابل را در نظر بگیریم و به قول معروف بده و بستان داشته باشیم. افغانستان با وجودی که کشوری درگیر جنگ و مسائل داخلی است، با این حال به عنوان یکطرف معادله منافعش باید مد نظر قرار گیرد وگرنه همگرایی چندانی رخ نمی‌دهد. در مجموع می‌توان گفت روابط سیاسی دو کشور بعنوان متغیر اصلی نقش بازی می‌کند و هرگاه روابط سیاسی بسمت گرم شدن پیش برود، چرخه اقتصادی نیز به تبع آن می‌چرخد و بالعکس.
 

فقدان یک نهاد متصدی امور گردشگری

باتوجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد زمینه پذیرش توریست درمانی در ایران تا حدودی فراهم است، اما از آنجا که گردشگری سلامت متاثر از ناهماهنگی میان چندین نهاد داخلی می‌باشد، به نظر می‌رسد نبود یک نهاد پیگیر و متصدی امور گردشگری از یکسو و نداشتن متولی از سوی دیگر بر جلب و جذب توریست اثرگذار باشد.

با تمام این تفاسیر توریست درمانی زمینه خوبی برای رونق گردشگری، درآمد کلان ارزی، تعاملات فرهنگی و اجتماعی، اشتغالزایی و گردش سرمایه میان دو کشور می‌باشد، زمینه‌ای که با وجود سودآور بودن، رها شده و اگر متصدیان امور به فکر نباشند، کماکان بلا استفاده خواهد ماند.

انتهای پیام

منبع: فارس