امروز در ترکمنستان انتخابات ریاست جمهوری برگزار میشود؛ انتخاباتی که کمتر کسی در نتیجه آن که همان پیروزی قاطع و بلامنازع سردار بردی محمد اف، فرزند رئیس جمهور کنونی است تردید دارد. صرفنظر از انتخابات و نتایج قابل پیشبینی آن، اکنون این سؤال مهم مطرح است که این جابهجایی قدرت درون خاندانی، چه پیامدها و تأثیراتی بر این کشور بزرگ اما کم جمعیت و نسبتاً ضعیف به لحاظ اقتصادی آسیای مرکزی بر جای خواهد گذاشت؟ در پاسخ به این پرسش میتوان این پیامدها را در دو بعد مورد ارزیابی قرار داد.
الف) تأثیرات داخلی؛ دلایل زیادی وجود دارد که این جابهجایی خاندانی قدرت در ترکمنستان نمیتواند منشأ تحولات عمیق داخلی در این کشور باشد. در وهله نخست، از آنجا که کیش شخصیتی رهبران در این نوع نظامهای سیاسی بسیار مهم است، توجه به خصوصیات و ویژگیهای فردی سردار بردی نشان میدهد تفاوتهای جدی فکری میان او و پدرش وجود ندارد. اگر چه جوان بودن و تحصیلات عالی او در مسکو و ژنو و همچنین آشنایی با مسائل و فناوری روز دنیا ممکن است تفاوتهایی میان این دو ایجاد کرده باشد، اما تأکید او بر ادامه راه گذشتگان، توجه نداشتن به تغییر در برنامههای انتخاباتی و در نهایت تأیید وجود برخی خلق و خویهای تند و استبدادی در وی، تقریباً همه را قانع ساخته نمیتوان انتظار تحولی آنچنانی را در ساختار سیاسی ترکمنستان داشت. در کنار اینها اعلام ادامه فعالیت سیاسی پدرش نیز بسیاری را قانع کرده که این جابهجایی صوری و ظاهری است.
ب) تأثیرات بر سیاست خارجی؛ از زمان استقلال ترکمنستان تاکنون، رویکرد مبتنی بر بیطرفی مثبت سیاسی یکی از اصول مهم و ثابت سیاست خارجی این کشور بوده و حتی این موضوع در مجمع عمومی سازمان ملل هم به شکل رسمی به ثبت رسیده است. در سالهای گذشته ترکمنستان با کمک چنین رویکردی توانسته هم رضایت نسبی مسکو و هم توجه سرمایهگذاران حوزه نفت و گاز غربی بهویژه آمریکایی را جلب کند. اکنون با توجه به وقایع قزاقستان از یک سو و بحران اوکراین میان غرب و روسیه از سوی دیگر، تداوم سیاست بیطرفی مثبت و جلب رضایت توأمان مسکو و غرب به طور قطع دشوارترین مأموریت رئیسجمهور جدید خواهد بود. حالا باید منتظر ماند و دید آیا یک رئیسجمهور جوان و تازهکار میتواند از عهده این مأموریت دشوار برآمده و راهبرد سنتی کشور را از این گردنه دشوار عبور دهد؟
نظر شما