نخستین قربانیان این حوادث، نوجوانان و جوانان گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ ساله و ۱۵ تا ۱۹ ساله و پس از آن عابران پیاده، افراد مسن و زنان بارداری هستند که به دلیل ترس و یا اصابت نارنجک‌های دست‌ساز دچار سکته‌های قلبی، نابینایی و ناشنوایی و یا سقط جنین می‌شوند.بر اساس آمار تنها در ۱۰ سال گذشته یعنی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ در حوادث چهارشنبه پایان سال ۲۱هزار و ۳۹۲ نفر مجروح و ۵۴ نفر کشته شده‌اند.نخستین حادثه چهارشنبه سوری امسال نیز ۲۹بهمن امسال در خیابان استخر تهرانپارس وقتی که دو کودک ۱۰ و ۱۱ ساله تهرانی مشغول ترکیب اکلیل سرنج بودند، رقم خورد.در کرمانشاه نیز نخستین حادثه چهارشنبه آخر سال ششم اسفندماه با انفجار مواد محترقه و به آتش کشیدن پنج غرفه تجاری در شهرک دولت‌آباد این شهر رخ داد.در حوادث چهارشنبه سوری ۲۰ تا ۲۷ اسفند در اردبیل نیز تاکنون ۶۸ نفر مصدوم و دو نفر دچار قطع عضو شده‌اند.نخستین حادثه مرتبط با چهارشنبه ‌آخر سال در مشهد هم بامداد چهارشنبه گذشته در منزلی مسکونی در بولوار حر عاملی این شهر وقتی رخ داد که پنج نوجوان و جوان با میانگین سنی ۱۰ تا ۲۰ سال در حین ساخت موادمحترقه در طبقه سوم یک آپارتمان مسکونی ۹ واحدی به دلیل انفجار دچار سوختگی و جراحت شده بودند. آن‌طور که مسئولان اورژانس کشور می‌گویند از ابتدای بهمن تا ۱۷ اسفند سال جاری ۱۴۲ نفر بر اثر حوادث مرتبط با چهارشنبه آخر سال مصدوم و چهار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.همه این حوادث تلخ در حالی رخ می‌دهد که سوختگی یک بیماری طولانی‌مدت و بسیار هزینه‌بر است تا جایی که به گفته کارشناسان اگر حمایت‌های دولت نباشد بیماران سوختگی حتی توان پرداخت هزینه‌های سوختگی ۵ درصدی را هم ندارند.

نوجوانان، بیشترین مصدومان چهارشنبه سوری

مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پزشکی قانونی کشور نیز با اشاره به اینکه بیشتر افراد فوتی یا مصدومی حوادث چهارشنبه پایان سال در سنین نوجوانی قرار دارند، می‌گوید: افرادی که در حوادث چهارشنبه سوری سال‌های گذشته جان خود را از دست دادند زیر ۲۰ سال بودند و فقط یک نفر از آن‌ها ۴۰ ساله بود.

حامد نائیجی اضافه می‌کند: افراد در تماس با موادمحترقه و منفجره به شکل‌های متعددی دچار آسیب می‌شوند که این آسیب‌ها  می‌تواند ناشی از برخورد ترکش ماده انفجاری تا سوختگی حرارتی و یا شیمیایی و یا قرار گرفتن در معرض موج انفجار باشد. همچنین قرار گرفتن در معرض موج انفجار و ریزش ساختمان متأسفانه عوارض متعددی مانند نابینایی، قطع عضو، جوشگاه‌های دائمی روی صورت و بدن، ناشنوایی و دیگر آسیب‌ها را به دنبال دارد.

وی با بیان اینکه آسیب‌های روانی ناشی از استرس وارده به افراد یکی دیگر از این نوع صدمات است، ابراز امیدواری می‌کند در چهارشنبه آخر امسال با رعایت اصول اخلاقی و ایمنی، شاهد حوادث و آسیب‌های کمتری نسبت به گذشته باشیم.

وی با تأکید بر اینکه در سال جاری علاوه بر مخاطرات استفاده از موادمحترقه و آتش‌زا با موضوع همه‌گیری ویروس کرونا نیز روبه‌رو هستیم، اظهار می‌کند: از هموطنان درخواست می‌کنیم با توجه به خطرات استفاده از موادمنفجره و نیز همه‌گیری ویروس کرونا از برگزاری هرگونه تجمع و البته استفاده از وسایل و ابزار خطرآفرین و غیراستاندارد خودداری کنند.

خسارت به نظام سلامت

مدیرعامل بیمارستان شهید مطهری در گفت‌وگو با قدس آمار بستری‌های ناشی از انفجار موادمحترقه و آتش‌زا در این بیمارستان را در چهارشنبه سوری سال گذشته حدود ۱۲۰نفر عنوان می‌کند و از یک فوتی و سه مصدوم به دلیل انفجار حین ساخت ترقه‌های دست‌ساز در سال‌جاری خبر می‌دهد.

دکتر مصطفی دهمرده متذکر می‌شود: به‌طور میانگین هر سال ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر در ارتباط با حوادث چهارشنبه سوری مجروح و به این بیمارستان منتقل می‌شوند که حدود ۳۰ نفر از آنان به خاطر آسیب وارده به چشم، سر و صورت، انگشتان دست و... بستری می‌شوند.

وی در خصوص آمار سوانح و سوختگی در سطح کشور هم می‌گوید: معمولاً در طول سال بیش از ۳۰۰هزار نفر در کشور دچار سوختگی می‌شوند که از این تعداد حدود ۳۰هزار نفر بستری و حدود ۲هزارو۵۰۰ تا ۳هزار نفر به علت شدت سوختگی‌ها جانشان را از دست می‌دهند و بقیه هم در حالی وارد جامعه می‌شوند که تا حدی دچار معلولیت هستند.

دهمرده در خصوص میزان خسارتی که سوختگی‌ها به نظام سلامت کشور وارد می‌کند، می‌گوید: هر مصدوم به ازای هر درصد سوختگی ۵ تا ۱۰میلیون تومان به نظام سلامت خسارت وارد می‌کند. مثلاً کسی که دچار ۲۰درصد سوختگی شده باشد حدود ۱۵۰میلیون تومان خرج روی دست نظام سلامت می‌گذارد. البته این رقم هزینه درمان به نرخ دولتی است و اگر به‌صورت آزاد محاسبه شود قطعاً رقم آن بسیار بیشتر خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه درمان سوختگی بسیار گران تمام می‌شود، تصریح می‌کند: در حال حاضر بیمار سوختگی فقط ۵درصد هزینه‌های درمانش را می‌پردازد و ۹۵درصد دیگر را دولت متقبل می‌شود. با وجود این، مشکل اینجاست وقتی بیمار از بیمارستان مرخص می‌شود پمادهای سوختگی مصرفی آن‌قدر گران هستند که بیماران ادامه درمانش را پیگیری نمی‌کنند به همین خاطر بیماران سوختگی معمولاً دچار بعضی عوارض مثل آوردن گوشت اضافه می‌شوند.

وی با بیان اینکه دولت فقط در تهران ماهیانه ۲ تا ۳ میلیارد تومان بابت درمان بیماران بدون فرانشیز هزینه می‌پردازد، می‌افزاید: تعداد زیادی پناهنده خارجی در ایران زندگی می‌کنند که اگر هر یک از آن‌ها دچار سوختگی شوند کارفرمایش او را در بیمارستان رها می‌کند و می‌رود، چون کارگرش مجوز استخدام ندارد و او به‌راحتی می‌تواند کارگر خارجی بدون مجوز دیگری را جایگزینش کند. از سوی دیگر سازمان‌های بین‌المللی مثل کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و پزشکان بدون مرز حتی یک ریال بابت این بیماران پرداخت نمی‌کنند و همه هزینه‌های این نوع بیماران از جیب دولت ایران پرداخت می‌شود.

دهمرده با اشاره به اینکه به نسبت کشورهای پیشرفته دنیا هشت برابر سوختگی داریم از کمبود تخت‌های سوختگی در کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: در تهران به عنوان پایتخت کشور فقط ۱۳۰تخت در بیمارستان‌های شهید مطهری و یافت‌آباد وجود دارد که تنها ۲۰درصد تخت‌های سوختگی بیمارستان مطهری استاندارد هستند در حالی که فقط در تهران به ۲۵۰ تخت سوختگی استاندارد نیاز داریم.

مدیرعامل بیمارستان شهید مطهری با بیان اینکه پس از ترخیص بیمار هیچ حمایتی از او نه از سوی بیمه‌ها و نه خیران نمی‌شود، می‌گوید: پوست انسان اندامی مثل چشم و سایر حواس و اعصاب است، اما وقتی دچار سوختگی شد حتی با بهترین پیوندها و درمان‌ها هم دیگر برنمی‌گردد. یعنی در سوختگی درمان ۱۰۰ درصدی نداریم نه در ایران و نه در هیچ جای دنیا. بنابراین باید افراد به‌ویژه در چهارشنبه پایان سال مواظب خودشان باشند چون در سوختگی نه تنها از نظر جسمی آسیب می‌بینند بلکه به لحاظ روحی هم ضربه می‌خورند و خانواده‌شان هم متضرر می‌شوند.

دولت تلاش بیشتری کنند

اسماعیل اکبری، معاون سابق درمان وزارت بهداشت نیز بر پیشگیری از حوادث تلخ چهارشنبه پایان سال و به‌ویژه سوختگی مصدومان تأکید می‌کند و به قدس می‌گوید: سوختگی ۱۰۰ درصد قابل پیشگیری، اما غیرقابل علاج است. یعنی درمان قطعی در این بیماری وجود ندارد به طوری که اگر زخم سوختگی خوب شود و کار ترمیم و جراحی پلاستیک هم روی بیمار صورت گیرد باز هم قیافه شخص حالت طبیعی و نرمال را پیدا نمی‌کند. ضمن اینکه سوختگی یک بیماری بسیار گران و طولانی‌مدت است که نه تنها فرد و خانواده بیمار بلکه جامعه پزشکی را گرفتار می‌کند؛ بنابراین ساختارهای حکومتی و حاکمیتی باید در پیشگیری از وقوع سوختگی تلاش بیشتری کنند.

وی با اشاره به اینکه تخت‌های موجود سوختگی به هیچ وجه پاسخگوی نیازها نیست، می‌گوید: شب آتش‌سوزی مسجد ارگ تهران در بهمن ۱۳۸۳ که منجر به مجروح شدن ۳۵۰ و فوت ۷۸ نفر از شهروندان شد آقای عارف، معاون اول وقت دولت در بازدید از بیمارستان سوختگی شهید مطهری که تنها بیمارستان سوختگی تهران است دستور ساخت یک بیمارستان سوختگی را صادر کرد اما هنوز این پروژه به ۷۰ درصد پیشرفت نرسیده است.

اکبری می‌گوید: در همه جای دنیا سوختگی‌ها و بخشی از سرطان‌ها زیر پوشش خیران هستند منتها دولت‌ها برای این منظور راهکارهایی برای ورود بیشتر خیران در این بخش‌ها پیش‌بینی می‌کنند که نگرفتن یا کم گرفتن مالیات از افراد خیر یکی از این راهکارهاست. بنابراین با انجام کارهای تشویقی قطعاً خیران هم به این میدان وارد می‌شوند، اما دولت باید دلسوزانه موضوع سوختگی‌ها را پیگیری کنند.