«مسجد رهبر، گزارشی است از شکل‌گیری و فعالیت‌های مسجد کرامت مشهد در نزدیکی حرم مطهر امام رضا (ع). این مسجد که بعدها امام جماعتش رهبر انقلاب اسلامی شد را می‌توان از جهات گوناگون، نمونه‌ای ممتاز از الگوی فعالیت مسجدی در منظومه معرفتی- آرمانی اسلام ناب معرفی کرد. مسجد رهبر از یک سو، این الگو را توضیح می‌دهد و از دیگر سو، مسیر رشد مشهد انقلابی را از چند دهه پیش از انقلاب اسلامی روشن می‌کند، مسیری که در آن برخی دشواری‌ها و پیچیدگی‌های آمیختن سنت و روشنفکری، توده و نخبگان، دینداری و مبارزه آشکار شده است. مشهد، شهری که در آن از یک سو متعصب‌ترین مخالفان متحجر نهضت، فعالیت گسترده داشتند و از دیگر سو، رهبران برخی گروه‌های مارکسیستی و التقاطی از آنجا می‌آمدند.
آیت‌الله خامنه‌ای، امام مسجدامام حسن (ع) و سپس کرامت، نقطه تلاقی همه جریان‌های در ظاهر متباینی است که زیر پرچم اسلام انقلابی و در فشار سنگین مکاتب و روش‌های رقیب، به یکپارچگی و شکوفایی رسیدند و مسجد رهبر، آیینه‌ای کم‌نظیر است که این هم‌افزایی معرفتی اجتماعی را منعکس می‌کند. پیوند ناگسستنی معرفت، آرمان، عمل، اخلاق و مبارزه در این الگو، تصویری ممتاز از ظرفیت‌های بی‌نظیر جامعه دینی را شکل می‌دهد و علت تاب‌آوری آن در برابر فشارها و توطئه‌های دشمنان را پیش چشم می‌گذارد. هنر رهبری دینی در احیا و به اوج رساندن این نهاد سنتی در خطر انحطاط، چنان برجسته و شوق‌انگیز است که مطالعه سطرسطر این تکاپوی پیگیر و پرابتکار را شیرین و دل‌نشین می‌کند. در این پژوهش دیر هنگام، با بیش از ۷۰ تن از مرتبطان مسجد کرامت، مصاحبه صورت گرفته و هزاران سند مطالعه شده است.
با این همه مسجد رهبر، آغاز این راه دور و دراز است. قبلاً درباره برخی از مساجد، تک نگاره‌هایی منتشر شده است که تکافوی نظریه‌پردازی جدی را نمی‌کند و گاه در حد گزارشی ژورنالیستی باقی مانده است. مسجد رهبر اگر چه چند گام پیش‌تر آمده، ولی با توجه به فقدان سنت پژوهشی جدی در حوزه مسجد نگاری انقلاب اسلامی، ادعایی جز سرفصل‌گشایی و توجه‌انگیزی ندارد. امید آنکه این تلاش جمعی چندساله بتواند به آواربرداری از این حوزه پژوهشی مغفول، اما بسیار مهم و الهام‌بخش بینجامد، خصوصاً توجه پژوهشگران و نخبگان جوان علوم‌انسانی را به این میدان وسیع تحقیق و نظریه‌پردازی جلب کند. دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، همچنین امیدوار است که معرفی الگوهای اجتماعی فرهنگی انقلاب از جمله مساجد، به مخاطبان بین‌المللی انقلاب اسلامی در سطوح نظری و راهبردی و کاربردی، اولویت پیدا کرده و امکان تعامل با نخبگان و فعالان اندیشه‌ای و فرهنگی جهان اسلام، بلکه جهان را گسترش دهد.
حضور نزدیک به ۴ میلیون مسجد در جهان، زیرساخت عظیمی است که تأثیرگذاری حتی یک‌درصدی در نرم‌افزار هدایت آنها، برکات زیادی خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین آبشخورهای تحول نرم‌افزاری در جهان اسلام، انتقال تجربه‌های موفق، فعال کردن چرخه تواصی و تعاون و به تصریح قرآن‌کریم به اشتراک گذاشتن نعمت‌هاست که: وَ اَمّا بِنِعمَهِ رَبِّک فَحَدِّث.»
نظر شما