به گزارش قدس آنلاین، در حالی ‌که کشورهای اروپایی هنوز از درب پشتی به تبادلات انرژی خود با مسکو ادامه می‌دهند، دولت روسیه سازوکار جدیدی برای فروش نفت خود در دوران تحریم طراحی کرده که طی آن دلار از معاملات نفتی این کشور حذف و روبل جای آن را خواهد گرفت. این همان رویکردی است که برخی می‌گویند ایران نیز در فروش نفت خود از آن بهره خواهد برد.

کشورهای جهان برای تسهیل در تجارت خارجی، کاهش هزینه مبادله و جلوگیری از تهدید و تحریم تجاری اقتصادی راهکارهای مختلفی اتخاذ می‌کنند؛ تشکیل منطقه بهینه پولی، شکل‌گیری پول واحد منطقه‌ای، پیمان پولی و ارزی دوجانبه و چندجانبه و تجارت تهاتری از این قبیل موارد است. کشور ما سال‌هاست در تلاش است با در پیش گرفتن چنین روش‌هایی، از تأثیر قیدوبند تحریم‌ها بکاهد.

پس از قرار گرفتن روسیه در دایره تحریم‌ها، این کشور تصمیم خود برای فروش نفت و گاز به روبل را اعلام کرد. بانک مرکزی روسیه هم اعلام کرد از روز ۲۸مارس ارزش روبل بر مبنای طلا تعیین خواهد شد. بر اساس اعلام بانک مرکزی روسیه ارزش ۵ هزار روبل معادل یک گرم  طلا تعیین ‌شده است.

روسیه همچنین در حال بررسی ارزهای دیجیتالی به‌ عنوان یکی از راه‌های پرداخت پول فروش نفت و گاز است و شرایطی فراهم آورده تا کشورهای متقاضی، پول نفت و گاز خریداری‌ شده را با استفاده از ارزهای دیجیتالی پرداخت کنند. روسیه همچنین به خریداران نفت خام و سایر کالاهای اساسی کشورش پیشنهاد داده با تخفیف و با پرداخت به‌صورت روپیه- روبل به این امر مبادرت کنند.

با مطرح ‌شدن چنین گزینه‌های برای معاملات نفتی برخی از کارشناسان احتمال گرته‌برداری ایران از روسیه را مطرح کرده‌اند. اگر ایران بخواهد الگوی روسیه در فروش نفت را در پیش ‌گرفته و فروش محصولات و انرژی خود را به ریال آغاز کند، باید همانند روبل، ارزش ریال نیز به طلا وابسته شود.

این سازوکار که به‌عنوان رکن اساسی فروش نفت به ریال مطرح می‌شود به این شکل است که یک نرخ مبادله و ارزش‌گذاری بین ریال و طلا ایجاد شود که سبب تشویق مشتریان نفت و گاز به روی آوردن به استفاده از ریال یا طلا شود. این ارزش‌گذاری باید به ‌گونه‌ای انجام شود که ارزش ریال به طلا نسبت به برابری دلار با طلا جذاب‌تر باشد. برای بررسی اینکه چنین سازوکارهایی برای فروش نفت در ایران پاسخگوست از کارشناسان سؤال کردیم.

فروش به طلا بهتر از فروش به ارزهای ضعیف

حسن گل‌مردای، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با یادآوری اینکه تسویه بین بنگاه‌های اقتصادی در سطح بین‌المللی معمولاً با ارزهای «جهان‌روا» انجام می‌شود تأکید می‌کند: استفاده از ارزهای جهان‌روا به این دلیل است که پول‌های داخلی ممکن است توسط کشورهای دیگر برای امر تسویه کالاها و خدمات پذیرفته نشود به خصوص چنانچه تورم و ارزش پول دچار نوسان‌های شدید باشد. در شرایط تورمی، فروش نفت به ریال به سود خریدار است زیرا کافی است چند ماه در پرداخت تعلل کند و به ‌راحتی در شرایط تورمی و کاهش ارزش پول ملی از طریق افزایش نرخ ارز، سود زیادی نصیب خود کند.

این کارشناس پولی و بانکی می‌افزاید: فروش نفت به ارزهای ضعیف و حتی رمزارزها نظیر بیت‌کوین و غیره نیز به دلیل نوسانی بودن قیمت آن‌ها غیرکارشناسی است. شاید فروش به طلا یا تسویه دوجانبه و چندجانبه بهتر از فروش به ارزهای ضعیف باشد.

گلمرادی در عین ‌حال تأکید می‌کند: فروش نفت به هر حالتی که بتواند از کاهش ارزش پول ملی در برابر سایر ارزها جلوگیری کند و قدرت خرید ملی را افزایش دهد روش مناسبی خواهد بود.

فروش نفت به ریال در سطح بین‌الملل نیازمند الزامات

حجت‌الله فرزانی، کارشناس بانک مرکزی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما بر این باور است که فروش ریالی نفت چندان دور از انتظار نیست، ولی نیازمند الزاماتی است که با شرایطی که ایران در سطح بین‌المللی دارد همخوانی ندارد.

فرزانی می‌گوید: اگر زیرساخت‌های اجرای چنین طرحی عملیاتی شود می‌تواند به تقویت ارزش پول ملی منجر شود و ریال را به ثبات می‌رساند ولی از جایی که مبادلات بین‌المللی معمولاً بر پایه ارزهای جهان‌شمول هستند کشورها استقبال زیادی از آن نخواهند کرد. کما اینکه شرکای تجاری ایران با تحریم‌هایی که کشور را احاطه کرده ریال را از کجا باید تهیه کنند. از سوی دیگر بحث کاهش ارزش ریال ایران نیز مطرح است. این کاهش ارزش پول که به ‌واسطه تورم در کشور روی می‌دهد نگهداری ریال را برای کسانی که آن را خریداری و سرمایه‌گذاری می‌کنند غیرعقلانی می‌کند.

بهترین روش توافق‌های چندجانبه ارزی ریالی

این کارشناس امور مالی و بانکی با اشاره به اینکه در کشور ما چاپ پول بدون پشتوانه انجام می‌شود که ارزش ریال را دچار خدشه کرده است یادآور می‌شود: اگر حتی برابری ریال با طلا را برای مبادلات خارجی انجام بدهیم با ریال داخلی که هر روز از ارزش آن کاسته می‌شود چه خواهیم کرد؛ آیا یک ریال خواهیم داشت که قیمتش با طلا سنجیده می‌شود و یک ریال که با تورم قدرتش کم می‌شود.

فرزانی با بیان اینکه شبیه چنین اقدامی در ونزوئلا اتفاق افتاد و موفق نبود تأکید می‌کند: این شیوه فروش نفت به شکل تئوری درست و موجب تقویت پول کشورمان خواهد شد ولی از نظر اجرایی عملیاتی نیست.

وی با اشاره به اینکه دریافت رمزارز در مراودات ایران با سایر کشورها احتمالاً تاکنون انجام ‌شده است انجام معاملات با این ارزها را به خاطر ردیابی سخت برای دور زدن تحریم‌ها مناسب می‌داند. وی اما بهترین روش تجارت خارجی و فروش نفت در ایام تحریم را توافق‌های چندجانبه ارزی ریالی می‌داند که با ارز کشورهای مبدأ و مقصد انجام می‌شود. فرزانی تأکید می‌کند: در این روش هم اگر مراودات هر دو کشور به یک اندازه باشد و موجب تجمع پول در یک‌ طرف نشود بسیار سازنده خواهد بود.

فروش ریالی نفت نیازمند یک کار تحقیقاتی و اطلاع‌رسانی کافی

مسعود براتی، کارشناس مسائل اقتصادی و تحریم؛ اما در گفت‌وگو با خبرنگار ما به عملیاتی بودن فروش ریالی نفت به ‌شرط فراهم بودن زیرساخت‌ها اشاره‌ کرده و می‌افزاید: مسئله اصلی برای فروش ریالی نفت این است که کشورمان بتواند با خریداران بر سر این مسئله توافق کند و اینکه آیا در شرایط تحریمی فعلی کشوری پیدا می‌شود که برای مذاکره درباره پرداخت ریالی و به این شیوه با ما سر یک میز بنشیند یا خیر.

براتی با اشاره به محدودیت‌های کشورمان در فروش نفت و گاز تأکید می‌کند: البته بسته به توافق دو کشور و بده بستان‌هایی که معمولاً با کشورهای مختلف اتفاق می‌افتد می‌توان روی انجام چنین معاملاتی هم حساب کرد.

وی با یادآوری اینکه از سه سال گذشته فروش ریالی نفت در بورس انرژی انجام‌ شده و این شیوه فروش از همان زمان عملکرد داشته است می‌افزاید: حالا بحث این است که این محصول به ‌صورت ریالی در بورس انرژی صادراتی عرضه شود که در این حوزه آنچه مهم است فراهم بودن زیرساخت‌هاست و حتماً نیازمند پشتیبانی و توجه داشتن به این موضوع در عرصه اجرایی است تا به ‌اندازه کافی رشد کند.

این کارشناس حوزه تحریم با اشاره به اینکه پیگیری فروش ریالی نفت به ‌صورت جدی می‌تواند منجر به تقویت ارزش پول ملی شود می‌افزاید: این کار نیازمند یک کار تحقیقاتی قوی و اطلاع‌رسانی کافی است که در این صورت می‌توان گفت در یک افق چهار تا پنج ساله می‌توانیم از این روش به‌عنوان یکی از شیوه‌های فروش محصولات به دنیا بهره بگیریم.

انتهای پیام/