در حال حاضر، شهرستان بابل دارای ۱۱۲ بنای ثبت شده در فهرست ملی آثار تاریخی است و دو اثر دیگر نیز در انتظار ثبت هستند. با این حال، کارشناسان میراث فرهنگی اعلام کردهاند حدود ۷۰ درصد این بناها نیازمند مرمت فوری هستند. مشکل اصلی در این میان، نبود هماهنگی بین دستگاههای دولتی، بخش خصوصی و اداره میراث فرهنگی است که سبب شده بسیاری از این آثار ارزشمند در معرض تهدید و تخریب قرار گیرند.برخی از این بناها در مالکیت دستگاههای دولتی یا نهادهای موقوفه مانند مسجدها، تکایا و پلها قرار دارند و زیر نظر اداره اوقاف هستند. کارشناسان معتقدند دستگاههای اجرایی میتوانند از محل بودجه فرهنگی خود و با نظارت میراث فرهنگی، اقدامهای مرمتی لازم را برای این بناها انجام دهند، اما برای بناهای خصوصی، تسهیلات بانکی با بهره کم ضروری است تا مالکان بتوانند نسبت به مرمت و بازسازی آنها اقدام کنند.
خانه طهماسبی را دریابید
با وجود این خلأها، مردم و فعالان محلی دست روی دست نگذاشتهاند. آنان در برخی موارد کمپینهای مردمی برای حفاظت از بافت تاریخی بابل را راهاندازی کردهاند و بعضی مالکان نیز برای جلب توجه مسئولان و رسانهها، مشکلات خود را رسانهای کردهاند.
یکی از برجستهترین نمونههای میراث تاریخی بابل، خانه طهماسبی است؛ قدیمیترین خانه باقیمانده از دوران قاجار در شمال کشور. کتیبهای که در ایوان این خانه نصب شده، قدمت این اثر را به حدود دو قرن پیش نسبت میدهد. این بنا در دو طبقه و با آجرهای سفالی ساخته شده، اما در حال حاضر بسیاری از این آجرها در حیاط پشتی خانه قرار دارند و وضعیت ساختمان به دلیل عدم مرمت، شکننده است.
بیژنی، نماینده مالک خانه طهماسبی و یکی از علاقهمندان به میراث تاریخی، در گفتوگو با خبرنگار تسنیم گفت: این ملک در سال ۱۳۹۶ به بخش خصوصی واگذار شد تا به عنوان خانه فرهنگ فعالیت کند. مساحت این بنا بیش از هزار و ۵۰۰ مترمربع است و بر اساس کتیبه آن، قدیمیترین بنای آجری مازندران و خانه قاجاری شمال کشور به شمار میرود. مسئولان وقت قول تسهیلات مرمتی را دادند، اما این وعده تاکنون عملی نشده است.
وی افزود: در سفر اخیر دکتر صالحی امیری، وزیر گردشگری وعده مساعدت داده شد، اما بانک مربوط هنوز اقدام نکرده است. متأسفانه این بنا با وجود فضای باز و درختان کهنسال، به مکانی برای حضور معتادان و سرقت تبدیل شده و درب و پنجرههای ارسی خانه مورد هجوم سارقان قرار گرفته است.
فتحی از دیگر علاقهمندان به بناهای تاریخی، در این باره اظهار کرد: ما امانتدار آثار تاریخی هستیم و وظیفه داریم آنها را حفظ و به نسل آینده منتقل کنیم. ما تاریخساز نیستیم، بلکه تاریخدانیم.
با این حال، مالکان خانه طهماسبی از مسئولان مأیوس شدهاند و در صورت ادامه بیتوجهی، قصد دارند این بنای فاخر را تخریب و به فروش برسانند. بیژنی از مسئولان پرسید: «آیا تخصیص ۱۰ میلیارد تومان وام برای شروع مرمت این بنا کار سختی است؟» پرسشی که نه تنها نشاندهنده ضرورت حمایت مالی است، بلکه بیانگر بیتوجهی به میراث فرهنگی در استان و کشور نیز هست.شهر بابل با داشتن خانههای تاریخی، تکایا، پلها و حمامهای قدیمی، نمونهای از وضعیت کلی میراث فرهنگی در شمال کشور است؛ جایی که نقش مردم، بخش خصوصی و همکاری میان دستگاههای دولتی و اداره میراث فرهنگی برای حفظ هویت تاریخی، حیاتی به نظر میرسد. اگر این مسیر حمایت مالی و اجرایی به درستی طی نشود، احتمال از بین رفتن بخشی از تاریخ و فرهنگ شمال کشور بسیار بالاست.
نظر شما