یکی از مفاهیم والا و مترقی در دین اسلام و قرآن کریم مفهوم ولایت است که از آن تعابیر مختلف و متفاوتی می‌شود. با قرائت و تدبر در آیات نورانی قرآن کریم بیش از هر منبع دیگری می‌توانیم به معنا و مفهوم دقیق این کلیدواژه مهم در ادبیات دینی پی ببریم. قرآن کریم این مفهوم را هم در نسبت مومنان با پیامبر اکرم(ص) و هم در نسبت مومنان با یکدیگر به کار برده است. آیه ۷۱ سوره توبه می‌فرماید: «و المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر...؛ مردان و زنان باایمان ولی (و یار و یاور) یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند».
علامه طباطبایی در ذیل این آیه می‌نویسند: «... اینک حال عامه مؤمنان را بیان می‌کند و می‌فرماید: مردان و زنان با ایمان اولیای یکدیگرند، تا منافقین بدانند نقطه مقابل ایشان مؤمنان هستند که مردان و زنان‌شان با همه کثرت و پراکندگی افرادشان همه در حکم یک تن واحدند و به همین جهت بعضی از ایشان امور بعضی دیگر را عهده‌دار می‌شوند و به همین جهت است که هر کدام دیگری را به معروف امر و از منکر نهی می‌کند. آری! به خاطر ولایت داشتن ایشان در امور یکدیگر است – آن هم ولایتی که تا کوچک‌ترین افراد اجتماع راه دارد - که به خود اجازه می‌دهند هر یک دیگری را به معروف واداشته و از منکر بازبدارد».
علامه طباطبایی هم در ذیل این آیه و هم آیات متعدد دیگر قرآن کریم بر این نکته تاکید دارند که مومنان به دلیل ولایتی که بر یکدیگر دارند، همچون پیکر واحدی هستند که تمام امور و شؤون برادران و خواهران ایمانی خود را همچون امور خود می‌پندارند.
مفسر کبیر قرآن مجید همچنین در ذیل آیه ۶۱ سوره نور می‌نویسند: «در اینکه خانه‌های‌تان را با خانه‌های خویشاوندان‌تان و بقیه نامبردگان آورده، اشاره است به اینکه در دین اسلام خانه‌های نامبردگان با خانه خود شما فرقی ندارد، چون در این دین مؤمنان، اولیای یکدیگرند و در حفظ خانه و زندگی یکدیگر فرقی با خانه و زندگی خودشان نمی‌گذارند، آنطور که صاحب اختیار و سرپرست خانه خویشند، خانه‌های اقربا و کسانی که شما قیم و سرپرستی آنان را دارید و دوستان خویش را نیز سرپرستی می‌کنید».
نگاه علامه در مساله ولایت در تفسیر آیات مختلف دیگر قرآن مشهود و بارز است که پرداختن به آن از ضروری‌ترین نیازهای جامعه اسلامی امروز ما است.
نظر شما