وزیر آموزش و پرورش پس از آن نکته‌سنجی رهبر معظم انقلاب درباره حفظیات غیرضروری کتاب‌های درسی، دیروز اعلام کرد مطالب غیرکاربردی این کتاب‌ها که منفعتی برای دانش‌آموزان ندارد، از سال آینده حذف خواهد شد.
خیلی خوب! هرچند برای اصلاح نقص‌ها نباید منتظر تذکر می‌ماندید، اما اکنون این نگرانی وجود دارد که کار عجله‌ای و غیرکارشناسی انجام شود، زیرا شما می‌توانید بگویید از همین امروز کمیسیون‌هایی برای این کار تشکیل می‌دهید، اما نمی‌توانید به‌طور قطعی بگویید از مهر کتاب‌ها را عوض خواهید کرد؛ خود این سخن نسنجیده است. در این‌باره که موضوعی به‌غایت مهم است و آینده کشور را گروگان خود گرفته است، با برخی استادان جامعه‌شناسی علم و فیلسوفان علم کشور گفتگوهایی داشتم که تذکرات بجایی با نهایت دغدغه‌مندی برای آینده کشور ارائه دادند. بدون توجه به این واقعیت‌ها ممکن است نظام تعلیم و تربیت خطای دیگری مرتکب شود. نیروی انسانی موجود اگر این‌کاره بود و تخصصی در این زمینه داشت، کار به اینجا نمی‌رسید، پس بهتر است به این تذکرات آینده‌پژوهان کشور توجه کنید:
یک/ وزیر و مدیران وزارتخانه باید مشخص کنند مطالب کاربردی و غیرکاربردی کدام‌اند. اگر این بخش به دقت مشخص نشود، مانند ده‌ها مورد دیگر پندی درست را بد به کار گرفته‌ایم؛ بنابراین تکرار می‌شود: با این عجله ممکن نیست که در سال آینده همه کتاب‌ها را اصلاح کنیم. البته از همین امروز باید کار را شروع کرد، اما تدوین کتاب‌ها امری بسیار حساس است.
دو/ به جای مطالب حذف شده چه چیزهایی را می‌خواهید اضافه کنید؟! در پاسخ باید بدانیم در مرزهای دانش چه می‌گذرد و ورود به آن مباحث چه پیش نیازهایی دارد. مطالبه رهبری از ما بارها «حرکت در مرزهای دانش» بوده است. تشکیل کمیته‌هایی از اعضای جوان دانشگاه که خود در مرزهای دانش دستی بر آتش دارند لازم است. اتاق فکری که در آن این افراد، پیشنهاد دهند، نقادی کنند و باز پیشنهاد دهند تا به نتایجی تحلیل شده برسیم، ضروری است و از هر هزینه دیگر کم‌خرج‌تر.
سه/فقدان چنین کمیته‌هایی موجب می‌شود مطالب حذف شده و مطالب افزوده شده مورد انتقاد آن دانشگاهیان قرار گیرد. به‌علاوه اگر نویسندگان کنونی می‌دانستند که کدام مطالب غیرضروری است که از ابتدا آن را در کتاب‌ها نمی‌گذاشتند!
چهار/ بسیاری از استادان کشور هستند که حاضرند بدون کوچک‌ترین چشمداشت مادی در ارتقای سطح کیفی کتاب‌ها کمک کنند. کافی است دعوت‌نامه بفرستید. در نهایت می‌توانید گواهی حضور در جلسات را برای‌شان صادر کنید که در ارتقا و ترفیع ایشان نقش بازی کند؛ بنابراین دعوت از دانشمندان کشور برای شما بار مالی نخواهد داشت.
پنج/ به عنوان نمونه، تغییراتی که در کتاب‌های زیست‌شناسی انجام شد، نقدهای زیادی را به دنبال داشت. در آنجا نیز علت آن بود که از دیگران نظرخواهی نشد. نگذارید این ماجرا تکرار شود.
شش/ هدف، ارتقای سطح علمی کشور در سال‌های آینده است. این کار را با عجله انجام ندهید. خود را از تنوعی از نظرات بی‌بهره نسازید. اجازه دهید همه نظرات شنیده شود و در انتخاب و حذف مطالب به خرد جمعی فرهیختگان احترام بگذارید. در هدایت جلسات از استادان فلسفه علم، جامعه‌شناسی‌علم، آینده‌پژوهی و سیاستگذاری علم هم بهره‌گیرید. این افراد می‌توانند از منظری کلان پیشنهادها را نقد و بررسی کنند. مهم‌تر از همه در همه کمیسیون‌ها از افرادی که تخصص آن‌ها آموزش علوم است، هم بهره بگیرید.
هفت/ کار وزیر فراهم‌کردن شرایطی است که در آن به عنوان نمونه تنوعی از استادان جغرافیا در جلساتی جمع شوند و درباره اینکه چه مطالبی از جغرافیا حذف شود و چه مطالبی افزوده شود تصمیم بگیرند. کار را به خرد جمعی استادان بسپارید. در آن کمیته‌ها دبیران با سابقه و متخصصان تعلیم و تربیت هم حضور داشته باشند. نتیجه نهایی نیز هر چه بود تمکین کنید. تا سال بعد که مجدد کاستی‌ها را جبران کنید. کتاب‌ها باید پویا باشند. علم هر روز در حال تغییر است و این کمیته‌ها در همه سال باید فعال باشند. همان‌طور هم که گفته شد از استادانی دعوت کنید که توقع مالی از جلسات نداشته باشند و واقعاً سرشان برای ارتقای علم در کشور درد کند.
می‌توانید نامه‌ای از طرف خود وزیر آموزش و پرورش به تک‌تک استادان جغرافیای کشور بفرستید. به همراه تمامی کتاب‌های جغرافیا و از ایشان درخواست شود برای کمک به ارتقای علم در کشور به این دو پرسش پاسخ دهند: «کدام بخش کتاب‌ها از نظر شما غیرضروری یا کمتر ضروری است و می‌توان آن‌ها را حذف کرد؟ به جای مطالب حذف شده پیشنهاد می‌دهید چه مطالبی اضافه شود؟ در چند سطر ضرورت مطالب جدیدی را که فکر می‌کنید باید به کتاب‌ها افزوده شود بیان کنید.» همین کار دو هدف اصلی را برآورده می‌کند؛ نخست آنکه مطالبی که از نظر اکثریت غیر مفید است مشخص و مطالبی نیز برای افزوده‌شدن کاندیدا می‌شود. دوم آنکه مشخص می‌شود چه کسانی باید برای کمیته‌ها دعوت شوند. این کار را برای بقیه دروس نیز انجام دهید.
آینده کشور در دستان شما و در گرو این طرح کاربردی است. برخی علوم مثل پزشکی هر سه سال یک‌بار دوبرابر حجم پیدا می‌کنند. علوم پایه و علومی مانند الکترونیک نیز شتابی به سرعت نور در یافته‌های جدید علمی دارند و البته ممکن است کتاب‌هایی نیز داشته باشیم که نیازمند اصلاحات زیاد نباشد و تأیید استادان را در شکل کنونی دریافت کند. مواظب باشید دستور رهبر معظم انقلاب را که تا به این حد برای حرکت در مرزهای علم دغدغه دارند، با یک کار نمایشی و شتابزده خراب نکنید.

انتهای پیام

منبع: روزنامه جوان