مسئول ارشد مذاکره‌کننده امریکا در مذاکرات هسته‌ای در نشست پرسش و پاسخی که هفته گذشته در کنگره امریکا برگزار شد، ابعاد تازه‌ای از سیاست بازگشت به برجام «جو بایدن»، رئیس‌جمهور امریکا را فاش کرد. «مالی» در این نشست در شرایطی اعلام می‌کرد سیاست فشار حداکثری علیه ایران به شکست انجامیده است که در عین حال بر تداوم همان راهی اصرار می‌ورزید که پیشتر «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور پیشین امریکا آن را پیموده بود. این گفته او که «ما و همه شرکای اروپایی خود متقاعد شده‌ایم که می‌توانیم در ازای برداشتن گام‌های مهم ایران برای عقب‌نشینی و محدود کردن برنامه هسته‌ای خود، تخفیف محدودی از تحریم‌ها ارائه کنیم و همچنان از مخزن وسیع تحریم‌های باقیمانده و ابزارهای دیگری که در اختیار ما قرار دارد، برای تحت فشار قرار دادن و هدف قرار دادن سایر فعالیت‌های خطرناک این کشور استفاده کنیم»، نشان داد که دولت «بایدن» سیاست بازگشت به برجام را به نحوی در دستور کار قرار داده تا همچنان تحریم‌های زیادی علیه ایران روی میز باقی بماند و این کشور زیر سایه این رویکرد به تکرار خواست‌های زیاده از حد خود ادامه دهد. چه آنکه مقدمه راهی که دولت «بایدن» می‌پیماید پیشتر از سوی ترامپ تدارک دیده شده و او با تصویب تحریم‌های فرابرجامی امکان بازگشت آسان به این توافق را دشوار نموده بود.
همان مسیر، همان ادعاها
حالا دولت امریکا می‌کوشد درخواست ایران برای لغو تحریم‌های غیربرجامی را تنها یک زیاده‌طلبی تعبیر کند و برای تحقق آن خواسته‌ای دیگر روی میز بگذارد. این مهم زمانی هویدا شد که مسئول تیم مذاکرات امریکا از مخالفت دولت «بایدن» با برداشتن تحریم نیروی سپاه ایران از فهرست موسوم به سازمان‌های تروریستی سخن می‌گفت؛ یعنی همان تحریم جدیدی که ترامپ در پی خروج از برجام تصویب کرد و حالا دولت امریکا آن را در شمول تعهدات برجامی امریکا نمی‌داند و با برداشتن آن مخالفت می‌کند. «مالی» در این باره در پاسخ به یکی از سناتورها که از او پرسید آیا مسأله اصلی مورد اختلاف قرار داشتن سپاه در فهرست موسوم به سازمان‌های تروریستی خارجی است، گفت: «ما به ایران به صراحت گفته‌ایم که اگر آنها خواهان هرگونه امتیاز در مورد مسأله‌ای غیرمرتبط با برجام مانند فهرست سازمان‌های تروریستی هستند، ما به اقدامی متقابل از آنها نیاز داریم که نگرانی‌های ما را برطرف کند. من فکر می‌کنم ایران تصمیم گرفته است که این اقدامات متقابل را انجام ندهد. آنها اکنون باید تصمیم بگیرند که می‌خواهند بدون درخواست‌های اضافی به توافق برسند یا خیر.» این اظهارات او ثابت می‌کرد در بر همان پاشنه می‌چرخد و سیاست دولت کنونی امریکا بیش از هر چیز آزمودن همان راهی است که ترامپ پیموده و حالا «بایدن» با سرعت بیشتری در حال پیمودن آن است. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات نیز در پیامی توئیتری به این واقعیت اشاره داشت که مذاکرات وین درباره برجام دو و نیم ماه است که متوقف باقی مانده است. به نظر می‌رسد امریکا سعی دارد برخی تحریم‌های اعمال شده توسط ترامپ بر ایران را حفظ کند.»
عملیات روانی محافل غربی
پیگیری چنین رویکردی از سوی امریکا در حالی به بروز یک وقفه نامعلوم در گفت‌وگوهای احیای برجام منجر شده است که تحولات پیرامونی با وقوع رویدادهای متعددی از جمله روایت وارونه محافل غربی مبنی بر به بن‌بست رسیدن مذاکرات به‌دلیل تأکید ایران بر خواسته خروج سپاه از فهرست تحریم‌ها و همچنین لابی شبانه روزی مقام‌های صهیونیستی با شرکای امریکایی و اروپایی علیه مذاکرات در بالاترین سطح جریان یافته است. تلاش‌هایی که بی‌تردید هدف منزوی کردن ایران و معرفی آن به‌عنوان تنها دلیل هرگونه شکست احتمالی در گفت‌وگوها را دنبال می‌کند.
زیر سایه چنین تحولاتی است که می‌توان اظهارات نماینده ویژه امریکا در امور ایران در جلسه استماع کنگره را افشای واقعیاتی دانست که در پشت پرده مذاکرات می‌گذرد و از آن حکایت می‌کند که دیپلماسی امریکا همپوشانی کاملی با خواسته‌های تل آویو دارد و نباید این دیپلماسی نمایشی را ذیل شعارهای فریبنده آن جدی تلقی کرد.
انتخاب ایران از روی اضطرار نیست
گزارش مقام امریکایی به کنگره درباره مذاکرات در حالی ارائه شده که تغییر ریل اقتصادی در ایران و حرکت تدریجی آن به سمت اقتصاد مقاومتی، افزایش تاب‌آوری نسبت به تحریم‌های امریکایی و همچنین یافتن امکان فروش نفت این واقعیت را پدیدار کرده که دیگر احیای برجام برای ایران انتخابی از روی اضطرار نیست. به این معنا که ایران با اتکا به مقابله مؤثر با تحریم‌های امریکایی بر موضع خود مبنی بر برداشتن همه تحریم‌های برجامی و غیر برجامی و پایان یافتن ادعاهای سیاسی علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای اش تأکید دارد. چه آنکه ذیل این خواسته به‌دنبال آن است تا مانع از تسلط مجدد نظام بازرسی‌های شدید آژانس بر برنامه‌ هسته‌ای و مانع‌تراشی جدی بر سر راه پیشرفت برنامه‌ هسته‌ای کشور شود. شاید از این‌رو باید این پیشنهاد «مالی» در کنگره را که گفته «تلاش‌ها برای احیای توافق به مشکل برخورد کرده است اما کاهش محدود تحریم‌ها به تهران همچنان می‌تواند این توافق را نجات دهد و زمینه را برای یک توافق گسترده‌تر فراهم کند»، از حالا غیرمطلوب دانست. چه آنکه وقفه ناپیدای مذاکرات که از اسفندماه سال گذشته در پی اصرار امریکا بر حفظ برخی تحریم‌ها به وجود آمد، نتیجه عدم صداقت و شجاعت آنها در پاسخ به خواسته مشروع ایران ذیل این توافق است.
بی تصمیمی «جو بایدن»
با این حال ایران برای کمک به اروپا که چندی پیش نماینده خود «انریکه مورا» را با هدف بن‌بست شکنی مذاکرات به تهران فرستاد، ابتکارات جدیدی روی میز گذاشت. در پی همین سفر بود که اعلام شد چنانچه امریکا پیشنهادات مطرح شده در مذاکرات «مورا» در تهران را بپذیرد، امکان از سرگیری مذاکرات وجود دارد. این در حالی است که از زمان این سفر، امریکا موضعی مبنی بر رد یا تأیید پیشنهادات جدید نشان نداده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دو روز پیش در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس در گفت‌وگویی با فرید زکریا، تحلیلگر سیاست خارجی امریکا ضمن اشاره به تعلل «بایدن» در تصمیم‌گیری، اظهارات «مالی» در کنگره را مورد توجه قرار داد و یادآور شد پیام‌هایی که ایران از «مالی» و مقامات امریکا تا عالی‌ترین سطح (بایدن) دریافت می‌کند، متفاوت از مواضع رسانه‌ای آنهاست.
تحریم سه‌باره یک نفر!
امیرعبداللهیان با بیان اینکه ما اخیراً یک ابتکار جدیدی را روی میز گذاشتیم، ولی احساس می‌کنیم آقای بایدن دچار بی‌تصمیمی شده است، افزود: «مهم‌ترین موضوع برای ما این است که ما باید در بازگشت همه طرف‌ها به برجام، از منافع اقتصادی برجام برخوردار شویم. باید عوامل فشار حداکثری ترامپ از میان برداشته شود. نمی‌توان به برجام برگشت، ولی ایران از منافع اقتصادی محروم و عوامل فشار حداکثری ترامپ باقی بماند». وزیر خارجه عدم دریافت تضمین‌های اقتصادی را مهم‌ترین دلیل وقفه در مذاکرات دانست و یادآور شد که قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی امریکا یک موضوع فرعی در مذاکرات است و علت اصلی توقف گفت‌وگوها به درخواست‌ها و مطالبات اقتصادی ایران در مسیر تجارت جهانی مربوط است.
 امیرعبداللهیان با بیان اینکه همه عوامل فشار حداکثری ترامپ به دست «بایدن» تکرار می‌شود و آنقدر امریکایی‌ها در تحریم افراط کرده‌اند که گاهی اوقات اسم یک فرد سه بار در لیست تحریم آمده است، افزود: «ما نسبت به تضمین‌های اقتصادی هنوز به نقطه اطمینان از سوی امریکا نرسیده‌ایم، مهم‌ترین مسأله این است که تحریم‌های اقتصادی ایران باید به نحو مؤثر برداشته شود».
منبع: روزنامه ایران