آمارها نشان می‌دهد از هر سه ازدواج در سال ۱۴۰۰ یک مورد به طلاق منجر شده است. این در حالی است که گفته می‌شود میزان ازدواج در ایران در فاصله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، بیش از ۳۶ درصد کاهش یافته است.
در این میان پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد یکی از عوامل ثبات خانواده‌ها و کاهش میزان طلاق، میل به فرزندآوری در میان زوج‌های نسل جوان امروز و بازگشت به الگوهای ازدواج‌های سالم سنتی و در نتیجه تحکیم پایه‌های خانواده است.
عواملی که موجب افزایش طلاق شده است
شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس با بیان اینکه وقوع طلاق در پنج سال نخست ازدواج بیشتر است، به ما می‌گوید: به همین دلیل آمار طلاق بین متولدان دهه‌های ۷۰ و ۸۰ که طی سال‌های اخیر ازدواج کرده‌اند، بیشتر از آمار طلاق در زوج‌های متولد دهه‌های ۵۰ و ۶۰ است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: یکی از دلایل افزایش طلاق طی دهه اخیر افزایش جمعیت کشور نسبت به دهه‌های گذشته است که اگر بررسی کنید جمعیت جوان کشور و در پی آن، آمار ازدواج هم طی این مدت در مقایسه با دهه‌های قبل افزایش یافته است، به خصوص در دهه ۸۰ آمار ازدواج به ۸۹۰هزار نفر رسید. بنابراین وقتی آمار ازدواج افزایش می‌یابد طی یک دوره پنج ساله به همان نسبت آمار طلاق نیز افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به یکی دیگر از عواملی که موجب افزایش طلاق در جهان و همچنین کشور ما شده، می‌گوید: توسعه امکانات، افزایش شهرنشینی و افزایش وسایل ارتباط جمعی از دیگر عواملی است که می‌تواند منجر به افزایش وقوع طلاق در دنیا شود. در حالی که در گذشته افراد با امکانات کمتر زندگی می‌کردند و به همان نسبت توقعات آن‌ها پایین و سطح سازگاریشان با شرایط سخت بالا بود.
وی ادامه می‌دهد: در دهه‌های گذشته محیط‌های شهری توسعه‌یافته نبود و بیشتر ازدواج‌ها با شناختی که خانواده‌ها از یکدیگر داشتند شکل می‌گرفت و با توجه به اینکه بیشتر زوج‌ها هم‌کفو هم بودند زندگی آن‌ها از تداوم بیشتری برخوردار بود، اما اکنون شناخت افراد از یکدیگر پیش از ازدواج بسیار کاهش یافته و بیشتر ازدواج‌ها براساس احساسات شکل می‌گیرد و همین مسئله موجب افزایش ریسک طلاق در آن‌ها شده است. بنابراین اگر جوانان در آستانه ازدواج می‌خواهند زندگی مشترک موفقی داشته باشند باید علاوه بر پرهیز از تجملات، چشم و همچشمی و مادی‌گرایی، هم‌کفو یکدیگر باشند و براساس علاقه‌ای که از شناخت یکدیگر حاصل می‌شود با هم ازدواج کنند.
رابطه طلاق با الگوی فرزندآوری
اما نظر صالح قاسمی، پژوهشگر تحولات جمعیت ایران و جهان در خصوص دلایل افزایش آمار طلاق در متولدان دهه‌های
۷۰ و۸۰ شمسی در مقایسه با متولدان دو دهه پیش از آن‌ها کمی متفاوت است. او در گفت‌وگو با ما اظهار می‌کند: بر اساس پژوهشی که طی سال۹۷ در سطح ملی انجام داده‌ام تعداد فرزندان نقش مؤثری در ثبات زندگی‌های مشترک دارد به‌طوری که ۶۷درصد طلاق‌ها در خانواده‌های بدون فرزند (در خانواده‌هایی که ستون عاطفی مشترکی بین زوج‌ها وجود ندارد و کوچک‌ترین تعارض منجر به طلاق می‌شود) اتفاق می‌افتد. همچنین ۲۲درصد طلاق‌ها در خانواده‌های تک‌فرزند، ۹درصد طلاق‌ها در خانواده‌های دارای دو فرزند و حدود ۳ درصد طلاق‌ها در خانواده‌های دارای سه فرزند یا بیشتر اتفاق می‌افتد؛ این نشان می‌دهد بین نرخ باروری و نرخ طلاق رابطه عکس و معناداری وجود دارد. به‌طوری که هرچه تعداد فرزندان افزایش می‌یابد ریسک طلاق کاهش پیدا می‌کند و تولد فرزند موجب تثبیت و تحکیم نهاد خانواده می‌شود.
عواملی که طلاق را آسان می‌کند
با این حال قرایی مقدم، آسیب‌شناس اجتماعی و اسـتـاد دانـشـگـاه خــوارزمــی تـهـران معتقد است: متولدان دهه‌های ۷۰ و ۸۰ شمسی که وارد چرخه ازدواج می‌شوند، اغلب فرزندان خانواده‌هایی هستند که در دوران کنترل موالید شکل گرفته و تک فرزند یا دو فرزندی هستند. از این رو حمایت خانوادگی و بازگشت آن‌ها به خانواده اصلی پس از طلاق نسبت به خانواده‌های پرفرزند آسان‌تر است. ضمن آنکه نداشتن فرزند نیز یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند تصمیم‌گیری برای طلاق را آسان کند.
وی اضافه می‌کند: براساس پژوهش‌های مختلفی که از سال ۱۳۵۶ تا کنون انجام داده‌ام حدود ۱۷ عامل در بروز پدیده طلاق تأثیرگذار است که مهم‌ترین آن‌ها مسائل اقتصادی، بیکاری، کمرنگ شدن باورها و اعتقادات دینی، افزایش ازدواج‌های احساسی، تأثیر رسانه‌های غربی و در پی آن تنوع‌طلبی یا بی‌مسئولیتی زوج‌ها نسبت به یکدیگر و نهاد خانواده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آمار طلاق در طبقه اقتصادی و اجتماعی متوسط جامعه بیشتر از طبقات بالا و پایین است، می‌گوید: در طبقه بالا به دلیل فراهم بودن امکانات مالی و در طبقات پایین جامعه به دلیل پایبندی به هنجارها و مسائل اعتقادی آمار طلاق پایین است.
قرایی مقدم تأکید می‌کند: همچنین در ازدواج‌های سنتی به دلیل اینکه والدین مورد مشورت قرار می‌گیرند و این ازدواج‌ها از روی شناخت اتفاق می‌افتد، احتمال بروز طلاق بسیار کمتر از ازدواج‌هایی است که از روی احساسات و بدون در نظر گرفتن کفویت زوجین و استفاده از خدمات مشاوره پیش از ازدواج شکل می‌گیرد.
خبرنگار: اعظم طیرانی
نظر شما