امام خمینی(ره) در گذر تاریخ
سید روح‌الله موسوی الخمینی متولد سال۱۲۸۱ هجری‌شمسی مشهور به امام‌خمینی، رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ایران و از مراجع تقلید شیعه بودند.
امام(ره) از سال ۱۳۴۱شمسی مبارزه علنی علیه نظام سلطنتی پهلوی را آغاز کرد. حکومت شاه دو بار او را بازداشت کرد و بار دوم به ترکیه و سپس به عراق تبعید شد. ۱۳سال در حوزه علمیه نجف به رهبری مبارزان انقلابی و نیز تدریس و تالیف در علوم حوزوی و دینی پرداخت. در ۱۲بهمن ۱۳۵۷ با گسترش مبارزات مردم به ایران بازگشت و بعد از پیروزی انقلاب در ۲۲بهمن ۱۳۵۷ تا خرداد ۱۳۶۸ رهبر جمهوری اسلامی ایران بود.
نظریه ولایت مطلقه فقیه از نظریه‌های فقهی-سیاسی مبتنی بر باورهای تشیع، مهم‌ترین نظریه امام(ره) است. امام(ره) تلاش کرد حکومت جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن را براساس همین نظریه شکل دهد. از نگاه امام‌خمینی (ره)، حکومت، فلسفه عملی تمامی فقه است. نگاه حکومتی امام(ره) به فقه باعث شد تا ضمن تاکید بر حفظ چارچوب فقه سنتی، به نوآوری در اجتهاد معتقد شود. نظریه نقش زمان و مکان در اجتهاد و برخی فتاوای تاثیرگذار امام(ره) را می‌توان نتیجه همین نگاه دانست.
امام‌خمینی(ره) جز فقه و اصول در فلسفه اسلامی و عرفان نظری نیز صاحب‌نظر و دارای تالیفات است و جزو عالمان و استادان اخلاق شمرده می‌شوند. در دوران تدریس در قم در مدرسه فیضیه جلسات درس اخلاق برپا می‌کردند.
ایشان در شامگاه ۱۳خرداد۱۳۶۸ در ۸۷سالگی بر اثر بیماری در بیمارستان قلب شهید رجایی تهران درگذشتند.
وداع تاریخی
وداع مردم با امام‌خمینی (ره) در روز و شب پانزدهم خرداد۱۳۶۸ با حضور میلیون‌ها نفر از مردم تهران و سوگوارانی که از شهرها و روستاها آمده بودند، در محل مصلای امام‌خمینی برگزار شد. تصاویر و مستندات موجود، هیچ اثری از تشریفات بیروح مرسوم در مراسم‌های رسمی را نشان نمی‌دهد. همه‌چیز بسیجی بود و مردمی و عاشقانه. سرتاسر اتوبان و راه‌های منتهی به مصلی مملو از جمعیت سیاهپوش بود. پرچم‌های عزا بر در و دیوار شهر آویخته و آوای قرآن از تمام مساجد، مراکز، ادارات و منازل به گوش میرسید. از همان اوایل رحلت امام(ره) بود که ساخت سریال، فیلم‌ها و مستندهای مرتبط با سیره و زندگی ایشان و نوشتن کتاب‌هایی با این مضمون آغاز شد؛ تولیداتی که برخی از آن‌ها از آثار فاخر و ارزشمند تاریخی به حساب می‌آیند و می‌توان آن‌ها را در زمره کارهای قوی به شمار آورد. در ادامه به برخی از این آثار اشاره می‌شود.
روایتی دست‌اول از زندگی همسر امام(ره)
مستند «بانوقدس ایران» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی به زندگی بانو خدیجه ثقفی، همسر امام‌خمینی (ره) پرداخته است. رزاق کریمی در این مستند توانسته است علاوه بر وفاداری به تاریخ و مهم‌ترین فرازهای آن که با جمهوری اسلامی و شخصیت امام‌خمینی(ره) گره خورده، قصه‌ای را از منظری زنانه-مادرانه روایت کند؛ او کوشیده یک اثر جامع از زندگی بانویی را جلوی دوربین ببرد که ۶۰ سال مستمر همراه و همسر امام خمینی (ره) بوده است اما تصاویر متعددی از او موجود نیست.
رزاق کریمی درباره روند تحقیق و پژوهش این فیلم گفت: «خاطرات و یادداشت‌هایی ازسوی نزدیکان مرحومه ثقفی نوشته شده بود؛ برادرها، فرزندان، عروس‌ها و… هرکدام چیزی گفته بودند و هرکسی قصه‌ای آورد اما این‌ها نشانه‌گذاری بود. تحقیق امر دیگری بود. تحقیق شروع شد؛ نسل به نسل حرکت کردیم تا به نوه‌ها رسیدیم و دیدگاه‌های مختلفی را بررسی کردیم اما من نظری نداشتم.
ادامه از صفحه ۱۲
فقط می‌گفتم این‌ها مکتوب شود تا بعدا ببینیم و ارزیابی کنیم که این خانم از چه زاویه‌هایی مسائل را دیده و درک کرده است. بعد از آنکه تحقیق تمام شد، با اینکه نظر تهیه‌کننده برای من اهمیت داشت اما این فیلم جنبه سفارشی پیدا نکرد.»
«بانو قدس ایران» برنده تندیس بهترین فیلم یازدهمین جشنواره «سینماحقیقت» و منتخب سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر در موسسه فرهنگی و هنری عروج فیلم و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
تهیه و تولید نیز شده است.
فتاوای امام‌خمینی(ره) به زبان عربی
«تحریر در تبعید» نام مستندی است که ازسوی معاونت فرهنگی و هنری موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (ره) تولید شده است. این مستند درباره نگارش کتاب شریف تحریرالوسیله تالیف حضرت امام‌خمینی(ره)
است.
تحریرالوسیله کتابی است حاوی فتاوای امام خمینی(ره) به زبان عربی که حضرت امام(ره) آن را در دوران تبعیدشان در ترکیه (۱۳۴۳ - ۱۳۴۴) نوشته‌اند. این کتاب برای نخستین‌بار در دو مجلد -۹صفحه-در نجف اشرف به چاپ رسید و از آن پس در نجف، بیروت و ایران بارها تجدیدچاپ شده است.
از آنجا که فتاوای حضرت امام(ره) در تجدیدچاپ این کتاب درج شده است، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (ره) اقدام به تصحیح کامل و درج کلیه فتاوای حضرت امام(ره) در پاورقی آن کرده که به مناسبت صدمین سالگرد تولد امام‌خمینی (ره)
منتشر شده است.
در مستند «تحریر در تبعید» که به کارگردانی حمیدرضا علی‌خانی تهیه شده است، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی حاضری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر بی‌آزار شیرازی و آیت‌عظام جوادی‌آملی، مظاهری، موسوی‌بجنوردی، قوچانی، سیدحسین موسوی‌تبریزی، هاشمی‌علیا و محمدجواد فاضل‌لنکرانی حضور دارند و به ارائه نظرات‌شان پیرامون این اثر ارزشمند پرداخته‌اند.
کامل‌ترین مستند درباره امام(ره)
مستند «روح‌الله» کامل‌ترین و جامع‌ترین اثر درباره زندگی بنیانگذار جمهوری اسلامی است. این مستند در ۱۰قسمت به بخش‌های مهم زندگی امام(ره) پرداخته است. این مجموعه براساس مصاحبه‌هایی از شخصیت‌های بین‌المللی از کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه، مصر، فلسطین و لبنان ساخته شده و بیش از ۱۰هزار قطعه عکس و تصاویر ناب تلویزیونی که بسیاری از آن‌ها برای اولین‌بار نمایش داده شده‌اند، در ساخت آن استفاده شده است.
مبارزات خانوادگی امام‌خمینی(ره)، تربیت امام(ره) در کودکی، انقلاب مشروطه، روستای خمین در جنگ جهانی اول، ازدواج امام(ره)، ورود به عرصه سیاسی، دوران اول سلطنت محمدرضا پهلوی، رحلت آیت‌الله عبدالکریم حائری، پیگیری هجرت آیت‌الله بروجردی به قم، مقاومت امام(ره) در برابر رفرم، امام(ره) در ترکیه، خطبه نمازجمعه امام(ره) به زبان ترکی، هراس لائیک‌ها از نفوذ امام(ره)، انعقاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، شهادت سیدمصطفی خمینی، امام(ره) در نوفل‌لوشاتو، کشتار ۱۷شهریور، تشکیل دولت موقت، فقط جمهوری اسلامی، انتخاب اولین رییس‌جمهور، نخست‌وزیری رجایی، عزل بنی‌صدر، سوءقصد به آیت‌الله خامنه‌ای، فاجعه صبرا و شتیلا، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از طرف امام(ره) و عملیات مرصاد برخی مقاطعی است که این اثر به آن می‌پردازد و در پایان نیز با یک جمع‌بندی به زمان حال می‌رسد.
سریالی با دو کارگردان
سریال «روح‌الله» به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و کارگردانی سیامک صرافت در آستانه ایام ارتحال امام‌خمینی(ره) و ایام دهه فجر در سال‌های ۹۱ و ۹۲ به روی آنتن رفت. این مجموعه تلویزیونی با محوریت زندگی امام‌خمینی (ره) ساخته شده است. قسمت‌هایی از مجموعه تلویزیونی روح‌الله با عناوین «این هفت نفر»، «پوست انداختن» و «نیمه‌شب» غم و اندوه مردم پس از شنیدن خبر ارتحال (ره) را به تصویر می‌کشد. «روح‌الله» به سفارش گروه مجموعه‌های تلویزیونی شبکه دو و براساس فیلمنامه‌ای از سعید نعمت‌الله ساخته شد. این سریال را ابتدا راما قویدل کارگردانی کرد که بعد از هفت قسمت به‌دلیل مشکلات مالی ساخت آن متوقف شد. پس از مدتی اما ساخت این سریال با کارگردانی سیامک صرافت ادامه یافت.
روایت دیدار یک نوجوان با امام(ره)
سریال «سال‌های حادثه» به کارگردانی سعید چاری در گروه کودک و نوجوان شبکه پنج سیما در ۱۰قسمت ۴۵دقیقه‌ای و در سه فصل تولید شده است. فصل اول این مجموعه مربوط به حوادث سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ می‌پردازد. فصل دوم به سال‌های ۵۷ تا ۶۸ اشاره دارد و فصل سوم نیز درباره سال۹۱ و زمان حال است. نقطه اتصال این سه فصل نیز شخصیتی به نام احمد علی است که در سال‌های انقلاب به دنیا می‌آید و در ۹سالگی با ارسال نامه‌ای به امام(ره) از علاقه قلبی خود برای دیدار ایشان می‌گوید.
احمد علی به دعوت امام(ره) به تهران می‌آید اما به‌دلیل فوت امام(ره)، دیدار در جماران برای او میسر نمی‌شود. احمد علی در فصل سوم سریال، سال۹۱ به یک دانشمند هسته‌ای تبدیل شده و در جبهه مقابله با تحریم‌های غرب حضوری فعال دارد. به گفته کارگردان این سریال، در این اثر به مسائل سیاسی کشور پرداخته نمی‌شود و بیشتر به مسائل عرفانی و رابطه امام‌خمینی(ره) با کودکان پرداخته می‌شود. دستمایه تحقیقی و پژوهشی سریال نیز کتابی است که تمام دستخط‌های امام(ره) زمانی که به نامه‌های کودکان و مردم جواب می‌دادند در آن موجود است. در این سریال مخاطبان با چهره امام(ره) در دوران کهنسالی مواجه می‌شوند.
شرح سیره امام‌خمینی (ره) در پنج کتاب خواندنی
سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد؛ این کتاب در دو جلد ازسوی نادر ابراهیمی نوشته شده و در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.
جلد نخست با عنوان «رجعت به ریشه‌ها» داستان بلندی درباره زندگی سید روح‌الله خمینی است که نویسنده در آن کوشیده ابعاد مختلف شخصیتی او را در قالب داستان بررسی کند. این مجلد شرح وقایع دوران کودکی خمینی(ره) و شکل‌گیری شخصیت ایشان است. جلد دوم «در میانه میدان» به دوران نوجوانی و آغاز مبارزات او می‌پردازد و به موضوعات مهم و کمتر شنیده‌شده حیات پربرکت ایشان را روایت می‌کند.
نادر ابراهیمی جلدهای اول و دوم کتاب سه دیدار با مردی را که از فراسوی باور ما می‌آمد در سال‌های ۷۵ تا ۷۷ نوشته است. اگرچه کتاب سه‌جلدی است، جلد سوم آن هرگز منتشر نشد و این‌روزها هم که نادر ابراهیمی دیگر در این دنیا زندگی نمی‌کند، کسی از سرنوشت جلد سوم خبر ندارد.
خمینی‌نامه محمدتقی بهلول؛ این کتاب دربرگیرنده سروده‌هایی در ثنای حضرت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران همراه دو قطعه شعر دیگر از ایشان در همین ارتباط است که نشر آرما آن را به چاپ رسانده و بیشتر این آثار در قالب مثنوی سروده شده است.
الف لام خمینی؛ کتاب الف لام خمینی در موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به چاپ رسیده است. هدایت‌الله بهبودی ابتدا، زندگی علمی امام خمینی(ره) را در قم که بیش از ۴۰سال از عمر او را دربرگرفت، بیان کرده، سپس به بیان زندگی سیاسی او که از اواسط سال۱۳۴۱ آغاز می‌شود، پرداخته است.
عبد صالح خدا؛ برش‌هایی از زندگی و سیره مبارزاتی امام خمینی(ره) در بیانات آیت‌الله خامنه‌ای است که موسسه ایمان جهادی به چاپ رسانده است. در این کتاب شاهد تصاویری از دوران مبارزه حضرت امام‌خمینی(ره) و گزارش‌های ساواک و شهربانی درباره فعالیت‌های مبارزاتی ایشان نیز هست.
زمانه و زندگی امام‌خمینی؛ این کتاب کوششی اجمالی از محسن بهشتی سرشت برای نشان دادن بخش‌های برجسته زندگی و زمانه امام‌خمینی است که پژوهشکده امام‌خمینی(ره) و انقلاب اسلامی و معاونت پژوهشی آن را منتشر کرده است.
امام(ره) تا ۶ ماهگی
تولید سریال «آفتاب و زمین» در اواخر دهه۷۰ در تلویزیون آغاز و در اوایل دهه۸۰ پخش این سریال از شبکه دوی سیما آغاز شد. این سریال براساس فیلمنامه‌ای از جلیل عرفان‌منش و به تهیه‌کنندگی علیرضا سجادپور ساخته شد. شمقدری پیش از ساخت این سریال، اثری مستند با عنوان «روایت انقلاب» را نیز با موضوع زندگی
امام‌خمینی (ره) ساخته بود. این سریال روایت زندگی امام خمینی (ره) را از دوران زندگی پدر بزرگوار امام(ره) آغاز می‌کند و با نمایش مبارزات پدر امام با خوانین منطقه، به مقطع تولد امام‌خمینی (ره) می‌رسد. قرار بود در این سریال ابتدا مقطع تولد امام‌خمینی (ره) ساخته و در قدم‌های بعدی مقاطع دیگر زندگی ایشان به تصویر کشیده شوند اما ادامه سریال هیچ‌گاه ساخته نشد و صرفا تا دوران ۶ماهگی امام‌خمینی (ره) را مورد توجه قرار داد.
در این سریال، مرحوم «ولی‌الله مؤمنی» نقش پدر امام را ایفا کرد. علت اصلی انتخاب او برای این نقش نیز چهره کمتر شناخته‌شده و تسلط بیانی او برای خواندن متون و خطابه‌ها بود. حسین انصاری، مرحوم رضا سعیدی، بهمن دان، لعیا باستانی، ثریا سلطانی، ماشاءالله شاهمرادی‌زاده، برات‌الله شیبانی، غلامرضا عارف‌نژاد، مرحوم فرهاد خان‌محمدی، مجید عبدالعظیمی و... دیگر بازیگران این سریال بودند.
منبع: صبح نو
نظر شما