چند دهه می‌شود که عده‌ای به دلیل کمبود پزشک حاذق و نبود امکانات پزشکی مناسب در شهرستان‌ها، راهی تهران و دیگر کلانشهرها می‌شوند اما چون قدرت مالی مناسبی ندارند و نمی‌توانند در یکی از هتل‌ها و مسافرخانه‌ها اتاقی برای اقامت موقت خود رزرو کنند و یا می‌خواهند در نزدیکی محل بستری بیمارشان باشند؛ مجبور می‌شوند شب را داخل چادر مسافرتی یا خودرو بگذرانند.
با وجود اقدامات محدودی که برای ایجاد همراه‌سرای بیماران انجام شده اما همراه‌سراهای موجود پاسخگوی نیازها نیست و علاوه بر این، بسیاری از همراهان بیماران تمایلی به استفاده از آن‌ها ندارند.
بیمارانِ بی‌اطلاع
بیمارستان کودکان مفید در خیابان شریعتی تهران قرار دارد. دو سوی این خیابان یعنی از حسینیه ارشاد تا نبش خیابان میرداماد پُر است از اتومبیل‌هایی که روی شیشه‌های بسیاری از آن‌ها با پتو یا آفتاب‌گیر پوشانده شده و چند نفر هم داخل آن‌ها در حال استراحت هستند.
در کوچه‌ای بن‌بست سه چادر مسافرتی در لابه‌لای خودروها برپا شده است. روی بنر نصب شده در انتهای کوچه نوشته‌اند: «شهرداری تهران برای کمک به فرایند درمان بیماران و حمایت از همراهان گرامی ایشان امکان اسکان موقت را فراهم کرده است. شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به واحد مددکاری بیمارستان و اخذ معرفی‌نامه در مراکز همراه‌سرا – فاصله تا همراه سرا ۶۰۰ متر- و سایر مراکز اسکان موقت اقامت فرمایید. خواهشمندیم با استفاده از این امکان از برپایی چادر و اقامت در محوطه بیمارستان خودداری کنید».
مردی میانسال با دو نان بربری در دست به طرف چادر می‌آید. ضمن معرفی خودم از او درباره چرایی استفاده نکردن از همراه‌سراهای پیش‌بینی شده می‌پرسم. می‌گوید: برای اقامت موقت در میهمانسرا فقط برای یک نفر از همراهان بیمار نامه می‌دهند، از طرف دیگر اصلاً توان مالی برای رزرو اتاق در هتل یا میهمانسرا را هم ندارم. حدود ساعت ۱۱ صبح امروز از طرف بیمارستان آمدند و گفتند حضور خانواده‌ها در این کوچه موجب آزار ساکنان شده و باید از اینجا برویم. فعلاً مانده‌ایم ببینیم چه باید کرد؛ شاید هم رفتیم و داخل پارک چادر زدیم.
کمی آن‌طرف‌تر زن و مرد جوانی از داخل خودرویشان بیرون می‌آیند. علی با لهجه کرمانی می‌گوید: دست‌ها و پاهای پسرم حرکت نمی‌کنند. برای درمانش تقریباً به همه بیمارستان‌های کرمان و حتی یزد مراجعه کردیم؛ اما بی‌نتیجه بود. این پنجمین بار است که اینجا می‌آییم، نمی‌دانستیم بیمارستان برای اقامت همراهان بیمار جای خواب دارد. به همین خاطر تا حد ممکن لوازم پخت‌وپز و خوراکی را با خودمان آوردیم و شب‌ها هم داخل پارک نزدیک بیمارستان چادر برپا می‌کنیم.
به سراغ مسئول بخش مددکاری بیمارستان مفید می‌روم. او اگرچه می‌گوید اقامت موقت همراهان بیماران محدود به یک نفر نمی‌شود، با این حال برای پیگیری، من را به بخش کشیک اداری بیمارستان ارجاع می‌دهد. خانم مسئول این بخش می‌گوید: همراهان بیمار حتی اگر دو سه نفر هم باشند می‌توانند از همراه‌سرا استفاده کنند. فقط کافی است هنگام دریافت معرفی‌نامه از بخش مددکاری به تعداد همراهان بیمار اشاره شود. البته بعضی از همراهان بیمار در وضعیت روحی خاصی هستند و به همین دلیل حاضر نیستند حتی ۶۰۰ -۵۰۰ متر از بیمارستان دور شوند و ترجیح می‌دهند در چادر دومتری استراحت کنند اما دور از بیمارشان نباشند.
ایجاد همراه‌سرا راهکار اساسی نیست
علی اصغر باقرزاده، عضو کمیسیون بهداشت و درمان و رئیس فراکسیون هلال‌احمر مجلس به قدس می‌گوید: وزارت بهداشت در فضای اقامتی خارج از بخش‌های بیمارستان هیچ مسئولیتی در خصوص همراهان بیمار ندارد. در واقع در قانون برنامه ششم یا در طرح تحول نظام سلامت در زمینه اسکان موقت همراهان بیمار بسته خدماتی تعریف نشده، اما این وزارتخانه بر اساس مسئولیت اجتماعی خود تا حدی که توانسته با جذب منابع مختلف دولتی و همچنین استفاده از کمک خیران در کنار برخی از بیمارستان‌های بزرگ همراه‌سراهایی ایجاد کرده، یعنی هرجایی که امکانات فراهم بوده همراه‌سرا ایجاد شده و همراهان بیمار می‌توانند به صورت رایگان و موقت در آن اسکان یابند.
وی با تأکید بر اینکه چادرخوابی همراهان بیماران در اطراف مراکز درمانی در شأن کشور نیست، تصریح می‌کند: اگرچه ایجاد همراه‌سرای بیماران و مواردی از این قبیل اقدامات خوبی هستند اما نقش مُسکن ایفا می‌کنند و اصولی نیستند. بنابراین برای رفع اساسی این مشکل باید در سیاست‌گذاری‌های حوزه نظام سلامت تجدیدنظر کنیم؛ یعنی تمرکزگرایی را کاهش دهیم تا در توزیع امکانات و تجهیزات پزشکی، شهرستان‌ها و مناطق محروم بیشتر مورد توجه قرار گیرند. البته مقداری هم باید فرهنگ‌سازی کنیم چون بعضی از مردم تصور می‌کنند فقط پزشکانی که در تهران و کلانشهرها هستند حاذق‌تر هستند در حالی که اینچنین نیست.
اسکان موقت با استفاده از ظرفیت هتلداران
سید محمد حسین جوادی، رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت هم پیشتر در گفت‌وگو با قدس از افزایش نیافتن تعداد همراه‌سرای بیماران در سه سال گذشته گفته و اظهار کرده: سیاست و رویکرد اصلی وزارت بهداشت با توجه به مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی استفاده از ظرفیت جامعه مسافرخانه‌داران و هتلداران در بخش یاد شده است، یعنی ما به جای اینکه یک همراه‌سرا در کنار بیمارستانی احداث کنیم که بتوانیم مثلاً ۲۰ همراه بیمار را در آن اسکان موقت دهیم می‌توانیم ضمن هماهنگی با ۱۰هتلدار، تعداد بسیار بیشتری از این افراد را زیرپوشش قرار دهیم. ضمن اینکه ارائه خدمات به همراه بیمار از طریق ایجاد همراه‌سرا هزینه بیشتری می‌برد. یعنی اگر یک همراه‌سرا هم ایجاد شود باز هزینه‌های نگهداری و تأمین حقوق کارکنانش وجود دارد که ما در وزارت بهداشت برای همراه‌سرا حتی یک ریال بودجه نداریم.
خبرنگار: محمود مصدق
نظر شما