به گزارش قدس آنلاین، دوگانه سلامت و آموزش همیشه شرایط را به‌سمتی برده است که کفه سلامت، سنگینی کرده است و در پاندمی روند آموزش حضوری دانش آموزان به اجبار تعطیل شده است. همه‌گیری ویروس کرونا، تعطیلی اجباری آموزش‌ها و سوق یافتن دانش آموزان به سمت آموزش مجازی در دو سال اخیر مدارس را وارد فضای جدیدی از آموزش کرد که اقتضائات آن با کلاس‌های درس سنتی اختلاف بسیاری دارد. نقش آموزش و پرورش در روند توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه بسیار مهم و تعیین‌کننده است و مدرسه به عنوان عنصر کلیدی نظام آموزشی، زمینه رشد فکری و اخلاقی جامعه را فراهم می‌کند.
اما کارشناسان همیشه این بیم را داشته‌اند که آسیب‌های روانی و آموزشی بلندمدت و بسیار فرسایشی خواهد بود و گاهی تا چند دهه می‌توان شاهد اثرات مخرب این پاندمی بود. بازگشایی مدارس آسیب‌های روحی و روانی و آموزشی دانش آموزان را کاهش داده و به مدیران در اجرای برنامه‌های تمام ساعتی آموزش و پرورش کمک کرده و خواهد کرد. در عین حال یک پرسش مطرح می‌شود که آموزش و پرورش چه عملکردی در دوران دوساله پاندمی داشته که در نهایت با همه مخالفت‌ها فضا به سمتی رفت که حتی سران قوا نیز با آموزش صدرصد حضوری موافقت کردند.
کرونا از اسفند ۹۸ بر نظام تعلیم و تربیت کشور سایه افکند و موجب شد دانش آموزان به‌جای حضور در کلاس‌های درس مجبور باشند از طریق تلفن همراه و فضای مجازی در کلاس‌ها حضور یابند. کارشناسان و متولیان فرهنگی تاکید داشته‌اند که تعطیلی طولانی‌مدت مدارس موجب افت تحصیلی، افسردگی و کم‌تحرکی دانش‌آموزان شده است و باید کلاس‌های درس به‌تدریج و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به صورت حضوری بازگشایی شود که در نهایت این اتفاق بعد از تعطیلات نوروز عملیاتی شد.
اما کارشناسان آموزشی، معلمان و مدرسان ضمن اشاره به افت تحصیلی و ضعف علمی دانش‌آموزان طی دو سال گذشته، بسترهای نامناسب آموزش آنلاین، زیرساخت‌های ضعیف در حوزه اینترنت و نداشتن مهارت معلمان در حوزه تولید محتوا و تکنولوژی را از مهم‌ترین دلایل این اتفاق می‌دانند.
مطابق با بررسی‌ها مهم‌ترین وسیله ارتباطی یا همان نرم‌افزار «شاد» که در دوران آموزش آنلاین مورد استفاده دانش‌آموزان قرار گرفت، اشکالات زیادی داشت که به دلیل غافلگیر شدن مسوولان و همه‌گیری کرونا، استفاده از آن برای آموزش دانش‌آموزان در دوسال‌ونیم گذشته اجباری شد. مشکلاتی که به ضعیف بودن زیرساخت‌های اینترنتی نیز بی‌ربط نبود.
مشکل دیگر در دوران آموزش غیرحضوری بود که به دلیل ناآشنا بودن مدرسان و معلمان با شیوه آموزش الکترونیکی، زمان زیادی صرف یادگیری و شیوه ارزشیابی با آن شد. در صورتی که معلمان و مدرسان با بستر آموزش آنلاین آشنا بوده و بر آن تسلط داشتند و دانش‌آموزان و دانشجویان برای شرایط‌های مختلف از جمله شیوع بیماری، مهارت شرکت در کلاس‌های مجازی را کسب کرده بودند، امروز شاهد افت تحصیلی در کنار سایر مشکلات اجتماعی و فرهنگی برای دانش‌آموزان نبودیم. مشکلاتی که ضعف زیرساخت‌های آموزشی و مهارت در فضاهای مجازی و غافلگیری مسوولان با همه‌گیری کرونا عامل آن بود.
در عین حال کم‌کاری معلمان و خانواده‌ها در شرایطی که زیرساخت آنچنان مهیایی نیز فراهم نبود، سبب شد تا کشور فرصت یادگیری آموزش ترکیبی( مجازی ـ حضوری) را از دست بدهد و کشور با یک افت آموزشی شدید روبه‌رو شود.
آموزش فرایند رودررو است!
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش و فعال صنفی در گفت‌وگو با «صبح نو» با بیان این‌که آمارهای جهانی بیانگر افت تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان در سراسر جهان در دوسال‌ونیم گذشته است، می‌گوید: براساس این آمار، ۴ درصد افت تحصیلی دانش‌آموزان را در دوره ابتدایی شاهدیم؛ هر چند این عدد یک میانگین و در ایران به دلیل فرهنگی و زیرساختی میزان آن بیشتر است.
او با بیان این‌که ارزیابی سطح علمی و سواد دانش‌آموزان در کشور بیش از ۸۰درصد بر اساس نمره است، اضافه می‌کند: این ارزشیابی در کشورهای دیگر به ویژه حوزه اسکاندیناوی کیفی‌تر بوده و به همین علت تقلب در میان دانش‌آموزان به چشم نمی‌خورد.
به گفته نیک‌نژاد، افت تحصیلی در سطح ملی و جهانی قطعی و لازم است برای جلوگیری از پیامدهای بلندمدت آن هرچه سریع‌تر به دنبال راهکار بود.
او می‌گوید: در آمریکا هم که نظام سرمایه‌داری حاکم است، برخی از جمله «بیل گیتس» پیشنهاد آموزش از طریق ربات را مطرح کرده بودند که به دلیل آن‌که آموزش یک کنش دوطرفه انسانی است، اجرای آن فراهم نشد.
والدینی که نظارت نکردند
نیک‌نژاد همچنین به نقش مخرب والدینی اشاره می‌کند که مانند بالگرد بالای سر فرزندان به پرواز درآمده و اجازه هیچ اشتباهی را به آن‌ها نمی‌دهند و اضافه می‌کند: بسیاری از مادران هنگام شروع کلاس‌های مجازی، در کنار فرزندان خود تمام وقت حضور داشته و از آن جا که هیچ تخصصی هم نداشتند به دانش آموزان تقلب می‌رساندند که این کار خیانت در حق فرزند بود.
او می‌گوید: اکنون با بازگشایی مدارس مشخص شد که این دانش‌آموزان بسیار ضعیف هستند در حالی که معلم، زمان آموزش مجازی با پاسخ به پرسش‌های این فرد که البته با کمک والدین صورت می‌گرفت، تصور می‌کرد او همه مطالب را یاد گرفته است.
به گفته این کارشناس مدیریت آموزشی، معلم در کلاس‌های حضوری پس از مواجهه با دانش‌آموزی که خوب مطلب را نیاموخته است، تلاش کرده و با تکلیف اضافه و توضیحات لازم، به او در یادگیری درس کمک می‌کند.
صدمات آموزش در رختخواب!
او اضافه می‌کند: شاهد بودیم که برخی دانش‌آموزان در رختخواب هستند در حالی که معلم در نرم‌افزار«شاد» در حال آموزش درس ریاضی است؛ بنابراین والدین اجازه دخالت در آموزش فرزندان را ندارند که در کلاس‌های حضوری به صورت رسمی برگزار می‌شود.
بسیاری از مدیران و معاونان مدارس در دوران کرونا به جای نظارت بر عملکرد معلمان، آن‌ها را کنترل می‌کردند؛ این‌که معلم در فضای مجازی حضور داشته اما کارایی نداشته باشد، مهم نیست.
نیک‌نژاد با بیان این‌که بسیاری از مدیران و معاونان مدارس در دوران کرونا به جای نظارت بر عملکرد معلمان، آن‌ها را کنترل می‌کردند، می‌گوید: این‌که معلم در فضای مجازی حضور داشته، اما کارایی نداشته باشد، مهم نیست؛ ورود و خروج وی در کلاس‌های آنلاین هم اگر به نتیجه کار مطلوب منتهی نشود، هیچ اهمیتی ندارد.
او اضافه می‌کند: در صورتی که نظارت درست و اصولی بر عملکرد آموزگاران صورت می‌گرفت، شاهد افت تحصیلی دانش‌آموزان نبودیم. اگر به جای پرداختن به این مسائل به کیفیت آموزش و تدریس توجه می‌شد، وضعیت بهتر بود؛ فیلمی از روخوانی یکی از معلمان در فضای مجازی وجود دارد که بسیار تاسف‌بار است.
ضعف مهارت دانش‌آموزان سه پایه اول ابتدایی
نیک‌نژاد نیز با بیان این‌که افت تحصیلی در سطح دبستان به ویژه سه پایه اول، دوم و سوم بیشتر مشهود است، می‌گوید: نوشتن، خواندن و حساب کردن سه مهارتی است که در این سال‌ها آموخته می‌شود اما کیفیت پایین آموزش در دوران کرونا و آموزش آنلاین به دلیل نبود ارتباط مستقیم با معلم، همکلاسی و مسوولان مدرسه به شدت آسیب رساند و بیشتر دانش‌آموزان این مقطع دچار ضعف در این مهارت‌ها شدند. او دوباره تاکید می‌کند: متاسفانه دخالت بی‌مورد و عملکرد والدین نیز در این زمینه ضعیف و غیرحرفه‌ای بود و میزان این آسیب را افزایش داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد دانش‌آموزان سه پایه اول ابتدایی به دلیل ضعف در مهارت‌های نوشتن و حساب کردن، در درس ریاضی و املا دچار مشکل شده‌اند.
اما راهکار چیست؟
به گفته نیک‌نژاد؛ تعطیلات تابستان به عنوان فرصت طلایی برای جبران افت تحصیلی در کنار آموزش ضمن خدمت معلمان و مربیان برای جبران مشکلاتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد و تعیین سطح دانش‌آموزان از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به برون رفت از مشکلات آموزشی پیش آمده کمک کند.
بر اساس این آمار، ۴۰ درصد افت تحصیلی دانش‌آموزان را در دوره ابتدایی شاهدیم؛ هر چند این عدد یک میانگین و در ایران به دلیل فرهنگی و زیرساختی میزان آن بیشتر است.
منبع: صبح نو
نظر شما