فراموش کردیم از زمان آغاز همه‌گیری کرونا، ۲۰۹ تن از آنان، جان خود را از دست دادند. وقتی مرگ حوالی ما پرسه می زد و از ترس ابتلا در چهاردیواری خانه برای پایان کرونا لحظه شماری می کردیم، مدال‌های افتخار نامرئی را بر شانه پرستاران قرار دادیم و تحت القاب و عناوین پرطمطراق، آنان را «قهرمان» و «سرباز خط مقدم مبارزه با کرونا» خواندیم و حالا با کاهش آمار جان باختگان و مبتلایان روزانه و مهار این ویروس سرکش، قرارداد پنج هزار پرستار تمدید نشده است.
فعلا از موقعیت های بحرانی و دلهره آور و از آن موج‌های وحشتناک و آینده مبهم، خبری نیست و مسئولان با عقب نشینی از مواضع و وعده‌های پیشین، پشت توجیهات و رفتارهای غیرحرفه ای سنگر گرفته اند. از همان ابتدای همه گیری کرونا، استخدام ۸۹ روزه در قالب قراردادهای شرکتی بسیار انتقادبرانگیز بود، اما پرستاران به پایان کووید و استخدام رسمی امیدوار بودند، حال آنکه در این نوع قراردادها هیچ‌گونه تعهدی نسبت به استخدام رسمی و دائمی وجود ندارد و اکنون پس از بهبود نسبی وضعیت کرونا، به سادگی تمام، از کار برکنار شده اند. مسئولان خانه پرستار بارها در واکنش به قراردادهای موقت، آن را استثمار پرستاران دانسته‌اند. حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری کشور این رفتار را «غیرحرفه‌ای» دانسته و تأکید کرده است: «در حدود چهار سال گذشته وزارت بهداشت جذب نیروی مناسب نداشته است و تنها در مقاطع کوتاه و در تعداد کم جذب صورت گرفته است که در برابر میزان خروجی ناشی از بازنشستگی، استعلاجی‌ها و مهاجرت بسیار ناچیز است.» به گفته او، تعداد پرستار نسبت به تخت بیمارستانی در کشور در بدترین حالت و حدود ۰/۸ نفر به ازای هر تخت است. ایران سالانه با کمبود ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری روبه رواست، اما با فروکش کردن آمار کرونا، ۵ هزار نیرو که به صورت تمدید طرح، قرارداد موقت و شرکتی جذب شده بودند تعدیل و از گردونه خدمت خارج شدند! رفتاری که محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری آن را تلویحا ناپسند خوانده و اساسا چنین برخوردهایی را زمینه ساز مهاجرت می داند. میرزابیگی می گوید: براساس گواهی‌های صادر شده اخیرا ماهانه حدود ۱٠٠ تا ۱۵٠ پرستار مهاجرت می‌کنند. شرایط بوروکراسی در دوران کرونا هیچ فرقی نکرده است. باید شرایط استخدام آسان‌تر شود، تا نیروهای پرستاری به مهاجرت تمایل پیدا نکنند.
پرستاران، کارگر فصلی نیستند
«کمبود پرستار و لزوم تکمیل سرانه آن نسبت به تخت‌های بیمارستانی» و «مسئله امنیت شغلی» دو مطالبه ای است که مقام معظم رهبری تحقق آن را ضروری دانسته و تصریح کردند: «در برخی مقاطع از جمله در دوره کرونا فراخوان‌هایی برای کار پرستاری داده شده است اما با پرستاران قراردادهای کوتاه‌مدت بسته شده و پس از مدتی آنها را مرخص کرده‌اند در حالی‌که پرستار باید امنیت شغلی داشته باشد و نباید همچون کارگر فصلی به آن نگاه شود.» برخلاف توصیه و تأکیدات مقام معظم رهبری، تعدیل و اخراج این گروه شغلی نشانگر آن است که بازهم به آنان به چشم کارگر فصلی نگریسته شده و به رسم همیشه، عدم امنیت شغلی دامنشان را گرفته است.
محمد عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با قانونی خواندن پایان طرح پرستاران، گفته است: هیچ کوتاهی در این زمینه از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی صورت نگرفته و با توجه به شیوع همه‌گیری کرونا در بیش از ۲ سال بر اساس توافق پرستاری که دوره طرح را می‌گذراند، اشتغال این نیروها بر اساس شرایط این بیماری تمدید شده بود!
اما محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری سیزدهم خردادماه از مسئولان خواست تا پرستاران تعدیل شده بدون آزمون، به استخدام وزارت بهداشت درآیند: «مراکز درمانی به حداقل ۱۰۰هزار نیرو نیاز دارند، تعدیل این نیروها، منجر به آسیب به مراکز درمانی می‌شود.» میرزابیگی در گفت و گو با خبرگزاری مهر گلایه مندیش را این‌گونه ابراز کرده که برخی از پرستاران اخراج شده، زوج هستند که هر دو با هم اخراج شده‌اند؛ این رفتار بی‌اخلاقی و بی‌عدالتی است؛ آن‌هم در شرایطی که در دوران کرونا، ۲۰۹نفر از گروه پرستاری شهید شدند، از میان آنها ۱۵۹نفر پرستاران دانشگاهی بودند.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار:
امنیت شغلی پرستاران مطالبه مردم و رهبری است
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ضمن انتقاد از این مسئله به «رسالت» می گوید: «در تمام دنیا، برای نیروی انسانی که از آن تحت عنوان سرمایه انسانی یاد می شود، اهمیت خاصی قائل اند، به ویژه در مشاغلی که با سلامت و جان مردم سروکار دارد و برای پرستاران امتیازات خاص و ویژه ای در نظر گرفته و تأمین امنیت شغلی و معیشت آنان جزء نیازهای اولیه است که در کانون توجه قرار دارد. مقام معظم رهبری نیز بر موارد مذکور و اینکه آنان کارگر فصلی نیستند تأکید کرده اند، با این وجود در کشور ما، پرستاران باید همواره نگران امنیت شغلی و تأمین معیشت خود باشند. بدون تردید حقوق های ۶- ۵میلیون تومانی گره ای از مشکلات زندگی و مخارج جامعه پرستاری
نمی گشاید و از همه نگران کننده تر قراردادهای ۸۹ روزه است که بر روی کار پرستاران تأثیر می گذارد و آنها مدام این دغدغه را دارند که بعد از اتمام مهلت قرارداد، کنار گذاشته شوند. پرستاران با جان بیماران سروکار دارند و سیستم نظام سلامت باید به نحوی برنامه ریزی کند، که آنها امنیت شغلی داشته باشند، این موضوع نه تنها دغدغه پرستاران، بلکه مطالبه به حق مردم است. کمبود کادر پرستاری که تعداد آنان نصف حداقل استانداردهای جهانی است، به همراه کاهش انگیزه آنان باعث شده بیماران مراقبت های
لازم و مناسب را دریافت نکنند. البته در ایام کرونا به علت تحمیل فشارهای مضاعف، وزارت بهداشت نیرو جذب کرد و مدل قراردادها به شکل ۸۹روزه و تمدید طرح بود؛ به عبارت بهتر، طرح پرستارانی که مهلت دو ساله آنها پایان یافته بود، تمدید و با پرستارانی که قبلا طرح خود را گذرانده بودند، قراردادهای ۳ ماهه بسته شد و از همان زمان ما به شدت با قراردادهای موقت مخالف بودیم. علت این مخالفت، مبنای کارشناسی و علمی دارد. به هرشکل از بدو شیوع کرونا به دلیل آنکه تصور می شد
این بیماری سه ماهه خاتمه می یابد با جامعه پرستاری ۸۹ روزه قرارداد منعقد کردند، با این وعده که بعد از کرونا، با آنها قرارداد استخدامی منعقد می‌شود اما در نهایت با بسیاری از آنها قطع همکاری شد، درحالی که پرستاران در خط مقدم مبارزه، جانشان را کف دست گرفته بودند. همه ما می دانیم به شدت با کمبود پرستار مواجهیم و حتی بهبود وضعیت کرونا نباید به تعدیل ۵ هزار نیرو منجر شود، ما هیچ گاه با نیروی مازادی روبه رو نبوده ایم، بنابراین تعدیل و اخراج توجیهی ندارد. ضمن آنکه قراردادهای ۸۹ روزه غیرقانونی است و طبق قانون کار فقط یک بار مجازند این نوع قرارداد را منعقد کنند، آن هم به این خاطر که طرفین به توافق برسند و در حال حاضر موعد قرارداد آن ۵ هزار پرستار تمام شده و وزارت بهداشت می گوید تعهدی در قبال آنها ندارم، در صورتی که این رفتار، اخلاقی نیست و قدرناشناسی را نشان می دهد و عجیب است که تمامی بخش ها به جای پاسخگویی، دیگری را مقصر می دانند. مجلس چندین ماه است طرح ساماندهی کارکنان دولت را در دستور کار قرار داده که توپ را در زمین سازمان مدیریت و این سازمان هم توپ را در زمین وزارت بهداشت و این وزارتخانه هم در زمین سازمان مدیریت می اندازند. همانطور که پرستاران ما در قبال جان مردم، احساس مسئولیت کرده و جانشان را در اوج کرونا به کف دست گرفتند، مسئولان نیز باید در قبال حفظ آنان خود را متعهد و ملزم بدانند و نباید این چرخه معیوب ادامه یابد.»
دبیرکل خانه پرستار اضافه می کند که هنوز کرونا تمام نشده و برخوردهای ناشایست با کادر پرستاری و کنار گذاشتن آنان عوارض و پیامدهای مختلفی دارد که مهمترین آن، خسارت به مردم است و دومین عارضه آن، سلب اعتماد جامعه پرستاری از مسئولان است که البته این اعتماد خیلی وقت است سلب شده و نارضایتی به علت وعده‌های بی سرانجام در جامعه پرستاری موج می زند و هر روز وعده استخدام داده می شود، اما به موازات افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی، پرستار اضافه نشده است. قرار بود ۱۹هزار پرستار در سال‌های ۹۸ و ۹۹ در بخش دولتی استخدام شوند، که منابع مالی به منظور تأمین اعتبار این میزان استخدام هنوز شفاف نیست. وزارت بهداشت با پیگیری‌های سازمان نظام پرستاری، برای استخدام ۵۲هزار پرستار مجوز صادر کرده، اما فقط ۱۳هزار پرستار جذب شده‌اند و وضعیت مابقی آنها به دلیل فرآیندهای پیچیده استخدامی و اداری نامشخص است. حتی قرار بود پرستارانی که با قراردادهای ۸۹ به خدمت گرفته شده اند، استخدام شوند اما آنها را تعدیل کرده اند. طبیعتا این وعده‌های بی سرانجام بر روی کیفیت کار پرستاران شاغل هم تأثیر گذاشته و اکنون باید با دلسردی و یأس این عبارت را مطرح کرد که «چه زود پرستاران به رغم تمامی قول و قرارها از سوی مسئولان فراموش شدند.»
اشکال در ساختار مدیریتی
شریفی مقدم، این نحوه برخورد با کارکنان بخش سلامت را ناصحیح دانسته و تصریح می کند: «ریشه این مسئله به ساختار مدیریتی وزارت بهداشت بازمی گردد. سال‌هاست کسانی سکان مدیریت را به دست گرفته اند که علم و دانش این کار را ندارند، درحالی که باید در بخش هایی که حساسیت بیشتری وجود دارد، مدیرانی با بیشترین تجربه و دانش به خدمت گرفته شوند، ساختار مدیریت وزارت بهداشت ما از انگلیس و آمریکا اقتباس شده، حال آنکه در آمریکا ۹۵ درصد رؤسای بیمارستان‌ها غیرپزشک هستند. درصورتی که در سیستم وزارت بهداشت ما، رؤسای بیمارستان‌ها و معاونین و رؤسای دانشگاه‌ها و معاونین آنان پزشک متخصص هیئت علمی اند و در حوزه سیاستگذاری و اجرا، منابع را صرف امور عمرانی و تجهیزات کرده اند، حال آنکه وقتی پرستار به اندازه کافی نداشته باشید، بیماران زیادی جانشان را از دست می دهند. مهمترین ابزار برای کیفیت بخشی و بهبودی وضع بیمار، جذب پرستار است. منابع کلانی به نظام سلامت ما تزریق می شود و این منابع به سمت تجهیزات و موارد عمرانی هدایت می شود که اساسا در اولویت نیست و در این بخش‌ها یکسری افراد منتفع می شوند اما در استخدام نیرو، شخص یا جریانی منتفع نمی شود و انتفاع استخدام پرستار به بیمار می رسد. مشکل اصلی نظام سلامت ما تعارض منافع است و کسانی در فرآیند سیاستگذاری، تصمیم گیری، قانونگذاری و نظارت نقش دارند که از تصمیمات اخذ شده، منفعت ثانویه می برند و در چنین ساختاری مسائل پرستاران حل نخواهد شد.»
تعدیل هایی که زمینه ساز مهاجرت است
دبیرکل خانه پرستار معتقد است: برخوردهای نادرست و عدم امنیت شغلی، زمینه مهاجرت پرستاران را فراهم کرده است. در کشورهای مختلف پرستاران بین ۴ تا ۷ هزار دلار حقوق می گیرند اما در کشور ما ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار دریافت می کنند که حدود ۶ میلیون تومان است و از همه بدتر آنکه امنیت شغلی هم ندارند، بنابراین اغلب پرستاران ترجیح می دهند که از کشور خارج شوند. آمار مهاجرت این گروه شغلی از طریق یک کانال مشخص نیست تا بتوان عدد دقیقی و متقنی ارائه کرد. اما برخی از سازمان نظام پرستاری، گود استندینگ می گیرند که آمار اعلامی از سوی این سازمان، ماهیانه ۱۵۰ تاست و گاهی پرستاران به صورت مستقیم جاب آفر می گیرند و یا از طریق وکیل و شرکت‌های کاریابی اقدام می کنند. در بدو شیوع کرونا به دلیل تحمیل فشار مضاعف و اخراج پرستاران، میزان مهاجرت ها شدت یافت و به نظر می رسد سالیانه ۳ تا ۴ هزار نفر کشور را ترک کرده باشند.»
منبع: رسالت
نظر شما