بر این اساس هر چند بنابر آمارهای رسمی ارائه شده از سوی طالبان تنها سه نفر(یک هندو، یک طالب و یکی از مهاجمان) در این درگیری کشته شدهاند، اما با توجه به سانسور خبری شدید طالبان و همچنین حجم و شدت درگیری که بنابر برخی نقلقولها ۶ ساعت به طول انجامید، قطعاً میتوان این رخداد را با حمله دو سال پیش به معبد هندوها در کابل قابل قیاس دانست؛ حملهای که در آن دستکم ۲۶ هندو کشته و دهها هندو زخمی شدند. اما در زمینه انگیزه و اهداف پشت پرده موجود در حمله اخیر به عبادتگاه هندوها می توان به سه موضوع اساسی اشاره کرد.
۱- آشکار ساختن ضعفهای امنیتی و سیاسی طالبان؛ در این راستا از ابتدای سلطه طالبان شهرهای بزرگ افغانستان و بهویژه کابل هدف حملات و انفجارهایی بوده که در اغلب آنها اقلیتهای قومی و مذهبی در کانون حملات قرار داشتهاند. هدف قرار گرفتن اقلیتها علاوه بر نمایش ناتوانی طالبان، میتواند زمینهساز گسترش نارضایتی اقلیتها از گروهی باشد که نه تنها آنها را در ساختارهای سیاسی به حاشیه راندهاند، بلکه حتی در تأمین ابتداییترین حق آنها یعنی امنیت نیز عاجز ماندهاند.
۲- جنگ نیابتی پاکستان و هند؛ مقارن شدن حملات به عبادتگاه هندوها با سفر اخیر هیئت سیاسی دهلینو به کابل این گمانهزنی را تقویت کرده که این اقدام حرکتی در راستای بازداشتن طالبان از نزدیکی با هند بوده است. طالبان در سلطه چند ماهه خود بر افغانستان نشان داده بیش و پیش از آنکه به دنبال تشکیل یک دولت ایدئولوژیک و یا متکی بر دیدگاههای اسلامگرایانه باشد، به دنبال دستیابی به خواستههای ملیگرایانه و بهویژه در محدوده ملیگرایی پشتونیسم بوده است. این موضوع با انگیزهها و اهداف پاکستان در حمایت از طالبان طی دهههای اخیر فاصله زیادی دارد چرا که اسلامآباد با حمایت از تشکیل یک دولت مبتنی بر انگیزههای اسلامگرایانه، از یکسو به دنبال کمرنگ شدن مشکلات مرزی با افغانستان بر سر پشتونستان بود و از سوی دیگر به تقویت موقعیت خود در برابر هند میاندیشید. با این همه، عملکرد اخیر طالبان در جهتی کاملاً متفاوت قرار گرفته است، چنانکه در سفر اخیر مقامات سیاسی هند به کابل، طالبان نه تنها از آنها با آغوش باز استقبال کردند، بلکه حتی ملایعقوب، وزیر دفاع طالبان از امکان برقراری همکاریهای نظامی میان دو طرف سخن گفت. در این موقعیت، بازی طالبان با کارت هند زنگ خطر را در اسلامآباد به صدا درآورده است. با توجه به پیشینه روابط نزدیک پاکستان با گروههای اسلامگرای تندرو و بهخصوص سابقه ارتباطی ارتش پاکستان با این گروهها، دور از ذهن نخواهد بود که مقامات سیاسی و نظامی اسلامآباد در تحریک و یا حتی برنامهریزی حمله این گروهها به معبد هندوها در کابل دخیل باشند.
۳- عملکرد و اقدامات تحریکآمیز دولت هند؛ همانطور که در بیانیه داعش برای به عهده گرفتن مسئولیت این حمله تأکید شده، ظاهراً این حمله در پاسخ به توهین سیاستمداران حزب حاکم هند به مقدسات مسلمانان انجام گرفته است. در واقع مدتهاست اقدامات و عملکرد دولت هند در قبال مسلمانان این نگرانی را بهوجود آورده که جوانان سرخورده مسلمان این کشور به سوی گروههای افراط گرایی چون داعش جذب شوند. روشن شدن این موضوع که عامل انتحاری حمله خونین دو سال پیش به معبد هندوها در کابل یک هندی مسلمان بوده، بر این نگرانیها صحه میگذارد. با این حال، حمله اخیر و اعلام انگیزه آن نشان داد تداوم اقدامات اسلامستیزانه و تهاجمی دولت هند در قبال مسلمانان هند میتواند بستر مناسبی برای رشد افراطگرایی در میان مسلمانان این کشور فراهم سازد.
نظر شما