وجود بیش از ۱.۵میلیارد مسلمان در جهان و نیاز این جمعیت به انواع و اقسام محصولات، مصنوعات و خدمات فرهنگی، ضرورت توجه به کسب‌وکارهای نوپا در این حوزه را که از ظرفیت بسیار بالایی در جهان اسلام برخوردار است، برای ایجاد درآمد و اشتغال‌زایی دوچندان کرده است. بدیهی است تأمین بخشی از این نیازها از طریق استارت‌آپ‌ها امکان‌پذیر است.
استارت‌آپ یا کسب‌وکار نوپا، به شرکت یا کسب‌وکاری گفته می‌شود که معمولاً به‌تازگی و در نتیجه کارآفرینی در جهت راه‌حلی نوآورانه و پایدار برای رفع یک نیاز در بازار شکل گرفته و رشد سریعی دارد. استارت‌آپ‌ها با توجه به ماهیت معمولاً در حوزه فناوری رشد داشته‌اند اگر چه منحصر در حوزه فناوری نیستند.
در نمایشگاه قرآن که امسال همزمان با ماه مبارک رمضان برگزار شد، علاوه بر برگزاری مسابقات مختلف برای استارت‌آپ‌های قرآنی، نشست‌های تخصصی با حضور تعدادی از این شرکت‌ها و مسئولان مرکز رشد واحدهای فناور هنر قرآنی برگزار و بخشی از ابعاد فعالیت‌های این کارآفرینان مورد بررسی قرار گرفت که در آن نشست، بخشی از این شرکت‌ها درباره مشکلات و تولیدات خاصی که دارند صحبت کردند.
رویداد استارت‌آپی اسلامی- قرآنی امسال با عنوان «۱۱۴ استارت‌آپ» در نمایشگاه قرآن کریم نیم‌نگاهی به تولیدات در این عرصه با محورهای آموزش قرآن کریم، تبلیغ و ترویج قرآن کریم، گردشگری و توریسم، هنرهای تجسمی، معماری و دکوراسیون داخلی، اسباببازی و بازی‌های رایانه‌ای، سلامت و محصولات غذایی حلال، وب و نرم‌افزار و تولید محتوای چندرسانه‌ای و برگزاری رویدادهای اسلامی ـ قرآنی (باتوجه ویژه به نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم) دارد.
با توجه به اینکه در دنیای امروز شرکت‌های کارآفرینی جایگاه ویژه‌ای در جامعه به خود اختصاص داده‌اند،
برای آشنایی بیشتربا جزئیات فعالیت استارت‌آپ‌های قرآنی و مذهبی با کامیار محبوبیان، معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور هنر قرآنی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
استارت‌آپ‌های قرآنی و دینی در کشور چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که در این گروه از استارت‌آپ‌ها قرار می‌گیرند؟
به طور کلی فعالیتی که دارای نوآوری باشد یا از طریق ابزاری بتواند محصول جدیدی را تولید کند در زمره شرکت‌های استارت‌آپی قرار می‌گیرد، در حوزه استارت‌آپ‌های قرآنی نیز در این عرصه اگر محصولی تولید کنند که در حوزه‌های مختلف از جمله علوم انسانی، قرآن و عترت، سبک زندگی، عفاف و حجاب و... دارای نوآوری باشد یا از ابزار جدید فناوری و تلفیق آن با حوزه‌های مذهبی و قرآنی بهره ببرند، جزو کارآفرینان این بخش قرار می‌گیرند.
در حال حاضر چه تعداد استارت‌آپ مذهبی، قرآنی و دینی در کشور فعالیت می‌کنند؟
در حقیقت استارت‌آپ‌ها در بخش‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و... فعالیت دارند، علاوه بر این، آن‌ها با توجه به اینکه متولی متخصص و مشخصی نیز ندارند، می‌توانند براساس فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند، زیرمجموعه حوزه‌های مختلف قرار بگیرند، بنابراین آمار دقیقی ازفعالان و کارآفرینان مذهبی و قرآنی در کشور وجود ندارد، اما بر اساس آنچه ما شناسایی کرده‌ایم، حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ شرکت استارت‌آپی در کشور در حوزه فعالیت‌های مذهبی، قرآنی و دینی فعالیت دارند.
استارت‌آپ‌های قرآنی و دینی با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند؟
این سؤال را در دو بخش پاسخ می‌دهم، بخش اول نگاه حاکمیتی به شرکت‌هاست. متأسفانه اغلب اوقات تولید محصولات فرهنگی، حمایتی بوده بنابراین برای فروش آن برنامه‌ریزی انجام نشده است.
حمایتی یعنی یک سازمان فرهنگی ممکن است تولیداتی را به شرکت‌های فرهنگی در بخش خصوصی سفارش دهد، اما چون دغدغه بازگشت سرمایه وجود ندارد برای فروش آن برنامه‌ای نداشته باشد یا در تولید کیفی محصولات دقت کافی نمی‌کند، از سوی دیگر محصول تولید شده بی‌کیفیت یا بی‌ارزش نیز نمی‌تواند نظر مشتری را به خود جلب کند.
دومین بخش، نگاه شرکت‌های کارآفرینی به حاکمیت است، زیرا عمده بودجه‌های کارآفرینی به شرکت‌هایی می‌رسد که زیرمجموعه سازمان یا ارگانی باشند و ممکن است بخش خصوصی سهمی از این بودجه‌ها نداشته باشد، بنابراین، شرکت‌های استارت‌آپ خصوصی از این نظر دچار مشکل می‌شوند.
مرکز رشد واحدهای فناور هنر قرآنی چه حمایت‌هایی از این استارت‌آپ‌ها انجام می‌دهد؟
ما در مرکز رشد واحدهای فناور هنر قرآنی، تعریفی که برای کارآفرینان قرآنی داریم این است که تولید آن‌ها منجر به ایجاد ارزش شود، در این راستا، اگر شرکتی محصولی تولید کند که موجب ایجاد یک ارزش که لزوماً مادی و ریالی نیست در جامعه شود از نظر مرکز، کارآفرین محسوب خواهد شد. مرکز رشد واحدهای فناور هنر قرآنی در فروش تولیدات شرکت‌های استارت‌آپی قرآنی و مذهبی تسهیل‌گری انجام می‌دهد و وقتی ببیند تولید یک شرکت کارآفرینی قابلیت انبوه‌سازی دارد، این امر را تسهیل می‌کند.
این مرکز در بخش‌های مختلف علوم انسانی، سبک زندگی، فعالیت‌های قرآنی، عفاف و حجاب و... فعال است و می‌تواند فرایند رشد و توسعه شرکت‌های کارآفرین را در این حوزه‌ها تسهیل بخشد مشروط بر آنکه این محصول مبتنی بر نوآوری باشد.
تعامل استارت‌آپ‌های قرآنی و دینی با جامعه چگونه است؟
محصول تولید شده یک استارت‌آپ وقتی موفق است که مورد توجه مردم قرار بگیرد، این موضوع سبب ایجاد ارتباط با مخاطب می‌شود و تعامل او را با جامعه برقرار می‌کند، بنابراین، میزان اقبال عمومی به محصول شرکت استارت‌آپ، مقدار و نحوه تعامل این شرکت با جامعه را تعیین می‌کند.
آیا تولیدات این استارت‌آپ‌ها در سطح جهانی و بین‌المللی نیز صادر می‌شود؟
بله، یکسری از محصولاتی که براساس نیاز مسلمانان جهان اسلام تولید شده مانند نرم‌افزار باد صبا که تنوعی از نیازهای مذهبی مسلمانان جهان اسلام را پاسخ می‌دهد، در سطح جهانی و بین‌المللی نیز توزیع شده است.
چگونه می‌توان به گسترش این استارت‌آپ‌ها کمک کرد؟
از رسانه‌ها می‌خواهیم به ما در معرفی استارت‌آپ‌های مذهبی، قرآنی و دینی کمک کنند، آن‌ها با فرهنگ‌سازی در جامعه می‌توانند علاوه بر افزایش تعداد این شرکت‌ها، تولیدات این عرصه را نیز افزایش داده، از سوی دیگر سبب معرفی محصولات به مردم شوند تا نیازهای هموطنان در این بخش نیز پاسخ داده شود.
خبرنگار: مهدیه قمری
نظر شما