با عبور کشور از موج ششم کرونا در اواخر سال گذشته و کاهش شمار مبتلایان و صفر شدن آمار فوتی‌های ناشی از این ویروس مرگبار برای چند روز، خیلی‌ها تصور می‌کردند دوران یکه‌تازی کرونا به پایان رسیده است، اما بار دیگر با جهش‌های تازه امیکرون و ظهور سویه‌های تازه یعنی BA۴ و BA۵ در دنیا باز هم آمار مبتلایان و فوتی‌ها در کشور رو به افزایش گذاشته است.

بر اساس آخرین گزارش وزارت بهداشت، پس از مدت‌ها بار دیگر یکشنبه گذشته آمار فوتی‌های کرونا دو رقمی شد و متأسفانه ۱۰ نفر به دلیل این بیماری جان خود را از دست دادند.
این در حالی است که حدود یک پنجم مردم در ایران یعنی حدود ۱۴میلیون نفر هنوز حتی یک نوبت واکسن کرونا را هم دریافت نکرده‌اند.
پرسش این است چرا با وجود حجم انبوهی از واکسن در کشور هنوز عده‌ای رغبتی برای دریافت واکسن ندارند؟ آیا می‌توان با استفاده از ابزارهای تنبیهی این عده را وادار به تزریق واکسن کرد؟

مردم حتماً نوبت چهارم واکسن را بزنند 
مینو محرز؛ استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه آمار ۱۴میلیونی کسانی که دز نخست واکسن را دریافت نکرده‌اند، قطعاً رقم بالایی است به قدس می‌گوید: البته در همه جای دنیا افرادی هستند که اعتقادی به دریافت واکسن ندارند و بر این باورند که هیچ ماده اضافه‌ای نباید وارد بدن فرد شود. عده‌ای هم به اشتباه و تحت تأثیر فضای مجازی ضدواکسن می‌شوند. یعنی چون به لحاظ علمی توان تشخیص ندارند هر آنچه در فضای مجازی مطرح می‌شود می‌پذیرند. این درحالی است که هر واکسن و دارویی قطعاً عوارضی به‌دنبال دارد اما اثر مثبت آن‌ها بسیار بیشتر است و جان افراد را در مقابل بیماری حفظ می‌کند. 
وی در خصوص پیامدهای نزدن واکسن از سوی ۱۴میلیون ایرانی هم می‌گوید: این موضوع در وهله نخست برای خودشان مشکل‌ساز است و سپس دیگران را مبتلا به کرونا می‌کنند.
محرز با اشاره به اینکه ایمنی‌زایی واکسن‌های تزریق شده به‌تدریج با گذشت زمان پایین می‌آید و همچنین مقاومت آن‌ها در برابر جهش‌های تازه کرونا کم می‌شود، تصریح می‌کند: برای مثال واکسن‌های تولید شده، روی ویروس کرونا تا ۹۰درصد اثر داشته اما این اثرگذاری روی جهش‌های تازه به حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد رسیده است. با این حال توصیه می‌شود مردم حتماً نوبت چهارم واکسن را هم تزریق کنند؛ به‌ویژه افرادی که سن بالا دارند و یا از بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات تنفسی رنج می‌برند چون هرچه افراد واکسن بزنند سطح ایمنی بدنشان را بالاتر می‌برند و این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند اگر مبتلا به امیکرون هم شدند جانشان به خطر نیفتد. 
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آینده ویروس کرونا مشخص نیست، می‌گوید: شاید این ویروس کاملاً از بین برود و یا مثل آنفلوانزا ماندگار شود و هر از گاهی شاهد جهش‌های تازه آن باشیم و هر سال مجبور شویم واکسن بزنیم. بنابراین باید خودمان را در مقابل این ویروس حفظ کنیم.
وی در خصوص چگونگی ترغیب افراد جامعه به دریافت واکسن کرونا هم می‌گوید: در خیلی از کشورها واکسن اجباری شده است. مثلاً اگر شخصی بخواهد به رستوران یا هر مکان عمومی دیگری برود باید کارت واکسیناسیون ارائه دهد. اما این راهکار چندان در ترغیب افراد برای زدن واکسن مؤثر نیست. یعنی فایده چندانی ندارد؛ بنابراین بهترین راهکار این است که روی آگاهی‌بخشی مردم درباره تأثیرات مثبت واکسیناسیون کار کنیم. علاوه بر این دائم باید به افراد جامعه این نکته را متذکر شویم که وظایفمان در مورد کووید کاملاً اجتماعی است؛ یعنی من تنها نیستم، ما هستیم. 

جایی برای اما و اگر نیست 
مسعود مردانی؛ عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا هم نگاه مشابهی به موضوع دارد و به قدس می‌گوید: زدن واکسن کرونا نه در ایران و نه در هیچ جای دنیا اجباری نیست و نباید اجباری باشد. یعنی از سوی اصحاب رسانه باید آن‌قدر فرهنگ‌سازی شود تا مردم خود انتخاب کنند که واکسن بزنند. 
وی با بیان اینکه استقبال از واکسن و یا مقاومت در برابر آن بستگی به رفتارهای اجتماعی، دانش، فرهنگ و سابقه تجربه استفاده از واکسن در یک جامعه یا کشور دارد، استقبال مردم کشورمان را از تزریق واکسن کووید۱۹ بسیار خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: در این زمینه ایران جزو ۱۰ کشور برتر دنیا شده است اما اینکه تصور کنیم میزان واکسیناسیون کرونا در کشور باید به ۱۰۰درصد برسد اشتباه است، چون چنین اتفاقی هرگز نمی‌افتد.
مردانی در خصوص پیامدهای تزریق نکردن واکسن کرونا از سوی یک پنجم مردم ایران، می‌گوید: در این صورت شاید باز شاهد پیک همه‌گیری کرونا باشیم و جمعی دیگر از هموطنانمان بر اثر ابتلا به کرونا جانشان را از دست بدهند. ضمن اینکه کرونا همچنان ادامه پیدا می‌کند. در حالی که باید به سمت کنترل همه‌گیری و بیماری کرونا برویم و آن را از حالت اپیدمیک به حالت ایندمیک -بیماری بومی- سوق دهیم. 
وی نیز فرهنگ‌سازی درزمینه تأثیرات مثبت واکسیناسیون کرونا را بهترین راهکار برای ترغیب افراد جامعه به دریافت واکسن می‌داند و می‌گوید: برای این منظور اصحاب رسانه، روحانیون، مدارس و پزشکان و بزرگان خانواده باید گام‌های بیشتری بردارند. مثلاً هفته پیش مقاله‌ای در مجله لنست منتشر شد که در آن آمده بود واکسن کرونا در دو سال و ۶ ماه جان ۲۰ میلیون نفر در دنیا را از مرگ نجات داده است.  در تاریخ طب سابقه نداشته پدیده‌ای بتواند در سلامت انسان‌ها چنین نقش مثبت و تأثیرگذاری ایفا کند. پس دیگر تزریق واکسن از سوی افراد جامعه جایی برای اما و اگری نمی‌گذارد. 

خبرنگار: محمود مصدق