به قول معروف، در آن سالها باران با شدت میباریده و سیلابهای زیادی در رودخانهها جریان داشته، به طوری که مردم برای عبور از رودخانهها چند روزی به خاطر سیلابهای شدید، امکان تردد نداشتند، این بود که برادر سلطان خان قرایی که در اطراف این رودخانه زمینهای زیادی داشت تصمیم گرفت برای اینکه مردم بتوانند بهراحتی از رودخانه عبور کنند این پل را بسازد، گرچه در جوانی درگذشت و برادرش سلطان خان قرایی که حاکم آن زمان بود ساخت این پل را کامل کرد.
معمار پل، معمار مسجد گوهرشاد
رئیس اداره میراث فرهنگی رشتخوار درباره سلطان خان قرایی پژوهشهای بسیاری انجام داده است؛ کامیاب صحبتهای خود را درباره این واقف اینگونه آغاز میکند: سلطان خان قرایی انسانی مؤمن و مهربان بود، او تعداد زیادی از آب انبارها، حمام، بخشی از یک حسینیه و مسجد جامع رشتخوار را ساخت و وقف کرد.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی رشتخوار، در خیابان جمهوری این شهرستان مجموعهای از وقفهای مرحوم قرایی قرار دارد. البته برخی از آبانبارها پیش از انقلاب تخریب شده، همچنین منزل این واقف نیز در ادامه وقفهایش به مرکز هنری برای هنرمندان رشتخوار تبدیل شده و اداره میراث فرهنگی نیز در بخشی از این منزل قدیمی قرار دارد.
نکته جالب توجه در این پل این است که در تمام ابعاد آن عدد ۷ وجود دارد، به طوری که طول آن حدوداً ۷۵ متر و عرضِ ۷ متر، ارتفاعِ ۷ متر، دارای ۷ دهانه یا دریچه است که طول دهانهها از دهانه مرکزی به طرفین، کاهش مییابد.
مصالح پُل، شامل سنگ و آجر بوده که ابعاد آجرهای آن، ۶*۲۰*۳۵ سانتیمتر است و از ملات ساروج نیز در ساخت این پُل استفاده شده است. همچنین پایههای پُل از سنگ هستند که با ظرافت روی هم چیده شدهاند. پُل کال سالار بهواسطه وجود چشمه طاقها و تزئینات زیبایش، در میان اهالی این منطقه به سی و سه پل رشتخوار نیز معروف است.
این اثر در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۲۵۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران در حالی به ثبت رسیده که معمار آن مرحوم حاج محمد میرزا، معمار مسجد گوهرشاد و آستان قدس رضوی بوده است.
کلنگ زنی با وضو
رئیس اداره میراث فرهنگی رشتخوار درباره اینکه شرط ساخت این پل، قضا نشدن نماز صبح بوده یا خیر، میگوید: به باور مردم رشتخوار، حاجی خان یاور یا همان سلطان قرایی برای اینکه کلنگ این پل زده شود به کارگران منطقه سنگان برسر میگوید: میخواهم کلنگ کار را یکی از شما بگذارد، مشروط به آنکه تاکنون اصلاً نماز صبحش قضا نشده باشد، هیچ کدام از کارگران جرئت نمیکنند بگویند نماز قضایی نداشتهاند، به همین دلیل هیچ نمیگویند، بنابراین خود سلطان نیت میکند وضو میگیرد و کلنگ را میزند. این واقف در حالی که این حدیث از پیامبر گرامی اسلام (ص) که فرموده اند: «پروردگارم مرا امر نموده پیش از طلوع خورشید و پیش از آنکه کافر برای آفتاب سجده کند، نماز صبح بخوانم تا آنکه امتم برای خداوند سجده نمایند و زود به جای آوردن آن، در پیشگاه خداوند محبوبتر است. این نمازی است که ملائکه شب و روز شاهد آن هستند» را زیر لب زمزمه میکرد، خشت اول را بر کار نهاد.
به باور مردم رشتخوار، این پل تاریخی که کلنگ اولش با تقید به نماز صبح بر کار نهاده شده است، پس از سالها استفاده توسط نسلهای گوناگون همچنان سربلند و مقاوم در قامت یک اثر تاریخی ـ ملی بر تارک آثار تاریخی شهرستان رشتخوار میدرخشد و همچنان هرگاه از کنار آن میگذرید، گویا تجسمی از نماز اول وقت در سحرگاه است.
خبرنگار: یلدا آبان
نظر شما