با آنکه چند روز پیش سعیدرضا عاملی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حاشیه آیین «آوای زندگی» در واکنش به برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر بازگشت دروس عمومی به کنکور و حذف تأثیر ۶۰درصدی سوابق تحصیلی گفته بود هیچ چیزی تغییر نخواهد کرد و همان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کنکور سال آینده اجرا می‌شود، اما سرانجام دیروز سازمان سنجش آموزش کشور با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ با همان مقررات آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.
صرف‌نظر از نتیجه کشمکش میان مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی آنچه می‌ماند بررسی نظرات مخالفان و موافقان و نتیجه تصمیمی است که با اتخاذ آن قرار است سرنوشت بیش از یک میلیون داوطلب کنکور رقم زده شود.
شکل‌گیری هویت دانش‌آموزان به مخاطره می‌افتد
معاون اسبق آموزش وزارت آموزش و پرورش در این خصوص به قدس می‌گوید: اگر دروس عمومی در مدارس کمرنگ و یا از کنکور حذف شوند شکل‌گیری هویت دانش‌آموزان را به مخاطره می‌اندازیم. اتفاقی که می‌افتد این است که مثلاً درس زمین‌شناسی با اینکه در کنکور حضور دارد ولی چون ضریبش صفر است دانش‌آموزان و مدارس این درس را خیلی جدی نمی‌گیرند.
علی زرافشان می‌افزاید: این اتفاق را در ریاضیات هم شاهد هستیم. از ۱۰ تا ۱۲ سال پیش که رشته پزشکی به لحاظ اقتصادی جایگاه ویژه‌ای در کشور پیدا کرد گرایش خانواده‌ها و دانش‌آموزان مستعد رشته ریاضی به سمت رشته تجربی سوق یافت به‌طوری که تعداد دانش‌آموزان رشته ریاضی به زیر۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. این‌گونه دروس علوم پایه که پایه توسعه کشور است دچار ضعف می‌شود و در نگاه کلان آسیب‌شناسانه، تغییر در یک رشته در مدرسه، موجب آسیب به کل کشور خواهد شد. در واقع تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی برای حذف دروس عمومی از کنکور قطعاً تأثیر بسیار منفی روی دروس عمومی در مدارس می‌گذارد و مختصر کارکردی که می‌توانست در هویت‌سازی دانش‌آموزان داشته باشد دچار مشکل می‌شود. از این رو اگر می‌خواهیم یک انسان در تراز سند تحول آموزش و پرورش تربیت کنیم قطعاً باید مصوبه «سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی» مورد بازنگری قرار گیرد؛ به طوری که یا همه دروس در کنکور باشند و یا هیچ درسی نباشد تا آسیبی از این نظر وارد نشود.
یک موضوع حاشیه‌ای
مسعود کبیری؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش هم اگرچه می‌گوید موضع خاصی درزمینه دروس عمومی در آزمون سراسری ندارد و نه با بودنش و نه با نبودنش در آزمون مخالف است، اما معتقد است: اگر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌ویژه آن بخشی را که سوابق تحصیلی را تا ۶۰درصد تأثیرگذار می‌کند به عنوان یک طرح گذار در نظر بگیریم که منجر به حذف کنکور شود روشی درست و قابل اجرایی است. بر این اساس بحث جزئیاتش مثلاً اینکه امسال دروس عمومی در کنکور باشد یا نباشد حاشیه‌ای بیش نیستند.
وی سوابق تحصیلی برای انتخاب افراد شایسته برای حضور در دانشگاه‌های کشور را کافی می‌داند و به قدس می‌گوید: البته باید روی این موضوع مقداری کار شود و از سوی دیگر باید به دستگاه متولی برای اجرای مصوبه کمی فرصت بدهیم. در واقع اگر آموزش و پرورش بتواند امتحانات نهایی سه سال آخر متوسطه را به صورت منظم برگزار کند آن‌وقت ما اطلاعات لازم را از دانش‌آموزان در اختیار خواهیم داشت، از آن طرف هم باید وزارت علوم به وزارت آموزش و پرورش اعتماد کند تا این‌گونه دانش‌آموزان مستعد وارد دانشگاه‌ها شوند.
نگاه ابزاری دانش‌آموزان و اولیا
مسئول کمیته مطالعات نظری طرح سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز حذف دروس عمومی از کنکور را موضوعی فرعی می‌خواند و به قدس می‌گوید: به قول سعدی علیه‌الرحمه «خانه از پای بست ویران است خواجه در بند نقش ایوان است»؛ کنکور آن‌قدر برای نظام آموزش و پرورش و تربیت مدرسه‌ای ما آثار منفی به‌دنبال داشته است که حالا یک مورد آن مثلاً تغییر ضریب دروس عمومی و یا حذف آن در کنکور موضوعی فرعی محسوب می‌شود.
حجت الاسلام علیرضا صادق‌زاده با اشاره به اینکه دروس عمومی و ضریب خاص آن‌ها در کنکور موجب افزایش نگاه ابزاری مربیان و خانواده‌ها شده بود، می‌افزاید: ضمن اینکه دیگر چندان در تربیت دینی و اجتماعی دانش‌آموزان مؤثر واقع نمی‌شد. همچنین حضور دروس عمومی در کنکور چندان اثر مثبتی برای تعیین شایستگی افراد برای پذیرش در دانشگاه‌های کشور ندارد. چون موضوع فقط حفظ یکسری معلومات و دروسی است که در سؤالات آزمون به آن‌ها جواب می‌دهند و بعد تمام می‌شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا حذف دروس عمومی از کنکور روی شکل‌گیری هویت دانش‌آموزان و رشد فرهنگی آنان تأثیر منفی نمی‌گذارد، می‌گوید: نمی‌دانم؛ اما تاکنون که دروس عمومی در کنکور بوده آیا رشد فرهنگی داشته‌اند یا اینکه فقط اطلاعاتی کسب می‌کردند و بعد آن‌ها را دور می‌ریختند، یا اگر برای دروس عمومی ضریب ۱۰ لحاظ شود آیا بچه‌ها رشد فرهنگی پیدا می‌کنند یا به این موضوع ابزاری نگاه می‌کنند؟ به هرحال من با سیستم تأثیرگذاری دروس عمومی در آزمون مشکل دارم و معتقدم حذف این دروس از کنکور موجب می‌شود دندان طمع از این نگاه ابزاری بکنیم و به سمت تربیت دینی، اجتماعی و فرهنگی برویم و تربیت عمومی را از یک منظر دیگر و نه از منظر کنکور و ورود به دانشگاه دنبال کنیم.
خبرنگار: محمود مصدق
نظر شما