دلیل بالا بودن آمار سزارین چیست؟ 
ناهید خدا کرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران با بیان اینکه طب در ایران الگویی از طب آمریکایی است، به ما می‌گوید: ایالات متحده باوجود سرانه بالای نظام سلامت، رتبه نخست مرگ‌ومیر مادران را با ۸/۲۳درصد در هزار تولد بین ۱۰کشور توسعه‌یافته دارد که یکی از دلایل آن، آمار بالای سزارین است. درحالی که باید الگوی ما کشورهای اروپایی مثل هلند، فرانسه و انگلستان و به‌ویژه کشورهای اسکاندیناوی باشند. برای مثال در فنلاند ۸۵درصد مراقبت‌های دوران بارداری و زایمان طبیعی توسط ماما انجام می‌شود و میزان سزارین ۲/۱۶درصد و مرگ مادر چهار در ۱۰۰هزار تولد زنده است. در سوئد میزان سزارین ۱۷درصد و مرگ و میر مادر سه در ۱۰۰هزار است. در استرالیا، نیوزیلند، انگلستان و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس محور ارائه خدمات بارداری و زایمان، ماماست و میزان سزارین در این کشورها و آمار مرگ و میر مادران پایین است. اما در کشور ما به‌گونه‌ای سیاست‌گذاری می‌شود که با سزارین انتخابی، از مرگ و میر مادران پیشگیری شود، درحالی که این ادعا درست نیست، زیرا فلسفه تربیت متخصص، پوشش خدمات تخصصی به بیماری‌های زنان، زایمان و جراحی است. بارداری و زایمان یک پدیده فیزیولوژیک و صرفاً کار ماماست؛ مگر اینکه مادر یا دچار عارضه زایمانی شده و یا جنین در معرض خطر باشد.

سیاست‌گذاری‌های غلط در حوزه سلامت مادران
این عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اضافه می‌کند: تجربه و تحقیقات ما نشان می‌دهد سیاست‌گذاری‌های غلط در حوزه سلامت مادران به‌ویژه در شبکه بهداشت منجر به تخریب ساختار شبکه بهداشت شده و بیشتر این سیاست‌گذاری‌ها توسط کسانی انجام می‌شود که در بیمارستان‌های خصوصی سزارین را انجام می‌دهند و حتی یک مورد زایمان طبیعی ندارند. 
وی می‌افزاید: در اوایل دهه ۹۰ به بهانه اجرای طرح تحول نظام سلامت؛ چهار واحدی را که به مادران، کودکان، دختران و زنان خدمات ارائه می‌کرد در یک فرد به نام «مراقب سلامت» ادغام کردند و همین مسئله موجب افزایش آمار سزارین در کشور شد. حالا وقتی مادر به شبکه بهداشت مراجعه می‌کند به جای ماما، با مراقب سلامت مواجه می‌شود. او آمده از ماما خدمت دریافت کند اما وقتی می‌بیند یک مراقب سلامت، فشار خون یک مرد را می‌گیرد، واکسن یک کودک را تزریق می‌کند و سپس به او خدمات مامایی ارائه می‌دهد ناخودآگاه تصور می‌کند خدمات درستی دریافت نکرده و بنابراین به پزشک متخصص مراجعه می‌کند و از همین جاست که مسیر سزارین برای او هموار می‌شود. دومین نکته اینکه بسته‌های خدمتی وزارت بهداشت در شبکه طی سال‌های اخیر بدون دلیل علمی تعداد ارجاع به متخصص زنان را افزایش داده و حتی ماماها را مجبور کرده برای یک بار هم که شده مادران باردار را برای ویزیت به متخصص زنان و زایمان معرفی کنند درحالی که این الزام هیچ تأثیری در کیفیت خدمات ندارد، بلکه موجب می‌شود مادری که به متخصص زنان مراجعه می‌کند، به سمتی هدایت شود که روش سزارین را انتخاب کند. 

بیماری سزارین به جان مادران افتاده است
خداکرمی که به گفته خودش از دهه ۸۰ تاکنون به آمار بالای سزارین معترض بوده، می‌گوید: زمانی سزارین روش مناسبی برای پایان بارداری است که جان مادر، کودک و یا هردو آن‌ها در خطر باشد، اما در حال حاضر ۳۶درصد سزارین‌ها غیرضروری است و به دلیل این مداخله نابجا و عوارض سزارین تکراری، سال گذشته ۹۰۰ مادر باردار رحم خود را از دست دادند. ضمن آنکه عوارض بلندمدت سزارین از جمله آسیب به دیواره رحم ممکن است موجب ناباروری شود. به همین دلیل است که در بیشتر کشورها انجام سزارین غیرضروری مغایر با اخلاق پزشکی است. نکته مهم اینکه مزیت زایمان طبیعی که خالق هستی طراحی کرده و از نظر علمی بهترین شیوه تولد محسوب می‌شود این است که در طول زایمان بدن مادر برای شیر دادن و مادری کردن آماده می‌شود و میل به بارداری دوباره در او غلیان می‌کند و برای نوزاد نیز عبور از کانال زایمان زمانی است برای تطابق با زندگی بیرون رحمی و هیچ‌کس حق ندارد بدون دلیل علمی این زمان را از مادر و نوزاد بگیرد. بنابراین اگر از ادامه این روند رو به رشد پیشگیری نشود و زایمان توسط ماما تقویت نشود باید شاهد سونامی بیماری‌های غیرواگیر در نسل آینده باشیم.

ضرورت پوشش بیمه‌ای خدمات مامایی 
خداکرمی می‌گوید: بر اساس قانون جوانی جمعیت، باید خدمات مامایی زیرپوشش بیمه قرار بگیرد. اکنون سازمان‌های بیمه‌گر خدمات گرانقیمت تخصصی را می‌خرند اما خدمتی را که ماما ارائه می‌دهد پوشش نمی‌دهند. 
وی اضافه می‌کند: اگر بخواهیم ضمن کاهش هزینه‌ها کیفیت خدمات باروری و سلامت زنان و مادران باردار و نوزادان را ارتقا دهیم چاره‌ای جز توجه بیشتر به خدمات مامایی نداریم. متأسفانه در کشور ما تلاش‌های بسیار زیادی برای محدودسازی دفاتر خدمات مامایی و ماماها می‌شود که برخلاف قانون و مانع بزرگی برای «طرح ترویج زایمان طبیعی» است و سود آن به جیب متخصصان زایمان و دودش به چشم مادران باردار و ماماها می‌رود. تا زمانی که محور باروری، خدمات سلامت مادر و کودک و محور انجام زایمان طبیعی یعنی ماما در سیاست‌گذاری و برنامه ریزی‌های وزارت بهداشت مورد توجه قرار نگیرد نمی‌توان آمار سزارین‌های غیر ضروری را کاهش داد.

خبرنگار: اعظم طیرانی