به گزارش قدس آنلاین، موضوع احتمال عادی سازی روابط آنکارا - دمشق به داغ ترین خبر محافل سیاسی و رسانه ای ترکیه تبدیل شده است. دیروز یک بار دیگر، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه، از مواضع پیشین خود دفاع و اعلام کرد که آنکارا خواهان توافق و صلح میان دولت مرکزی سوریه و معارضین سوری است.

چاووش اوغلو همچنین از دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی که عادی سازی روابط آنکارا و دمشق را ضروری دانسته و از او حمایت کرده بود، تشکر کرد. امروز هم مشخص شد که به زودی رهبر یکی از احزاب نزدیک به اردوغان، با دعوت رسمی بشار اسد رئیس جمهور سوریه به دمشق سفر می کند.

روزنامه ترکیه که به عنوان یکی از مهمترین روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه شناخته می شود، امروز در یک گزارش ویژه، اعلام کرده که دمشق نیز برای رابطه، شرط و شروطی دارد. به گفته روزنامه ترکیه (Türkiye gazetesi)، منابع سیاسی و امنیتی سوریه، برخی از مهمترین پیش شرط ها و درخواست های دمشق برای عادی سازی رابطه با آنکارا را مطرح کرده اند.

بشار اسد از ترکیه چه می خواهد؟

تحلیل گران ترکیه معتقدند که ۱۱ سال اختلاف و دوری بین دمشق و آنکارا و تبدیل شدن ترکیه به یکی از دشمنان دولت اسد، شرایطی پدید آورده که عادی سازی رابطه، چندان هم آسان نیست و آنکارا باید تاوان سیاست های غلط خود را بدهد.

آنان مجموعه ای از درخواست های احتمالی بشار اسد را مطرح کرده اند. بخشی از این درخواست ها، همان نکاتی است که رسانه های ترکی از زبان منابع امنیتی سوری شنیده اند و بخش دیگر نیز، ضرورت هایی است که بر اساس منطق سیاسی و امنیتی حاکم بر روابط طرفین، قابل پیش بینی است:

۱.ادلب: یکی مهمترین درخواست های بشار اسد رئیس جمهور سوریه از دولت ترکیه، تحویل ادلب است. ادلب به عنوان یکی از مهمترین مناطق تحت اشغال ترکیه و افراطیون مورد حمایت ترکیه، برای دولت سوریه تبدیل به یک چالش امنیتی شده و به طور طبیعی، اسد خواهان آن است که کنترل این منطقه در کوتاه ترین زمان ممکن به نیروهای تحت امر ارتش سوریه سپرده شود.

۲.دروازه مرزی جلوه گُز: ترکیه در سالیان اخیر، به معارضین مسلح ضد بشار اسد امتیازات فراوانی داده و مهمترین دروازه در مرز نهصد کیلومتری ترکیه و سوریه یعنی دروازه مرزی ریحانلی - جلوه گُز (Cilvegözü)را به مخالفین سپرده است. دولت اسد خواهان آن است که این ورودی و گمرک قصاب، به نیروهای مرزبانی سوری، بازگردانده شود.

۳.مدیریت گذرگاه ترابری کالا: یکی دیگر از مهمترین خواسته های بشار اسد، این است که کنترل کامل کریدور تجاری بین جلوه گُز و دمشق و کریدور حمل و نقل موسوم به بزرگراه ام. چهار (M۴) در خط حلب - لاذقیه با شهرهای دیرالزور به حسکه در شرق سوریه در اختیار ارتش دمشق باشد.

۴.کمک برای دور زدن تحریم: یکی دیگر از خواسته های دمشق، عدم حمایت ترکیه از تحریم های اعمال شده اروپا و آمریکا علیه بوروکرات ها، تجار و شرکت های نزدیک به خاندان اسد است.

همچنین ییلماز بیگن از تحلیل گران نزدیک به حزب عدالت و توسعه نیز اعلام کرده که هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، در تماس با علی مملوک مرد شماره یک سرویس اطلاعاتی سوریه، اعلام کرده که مبارزه دولت اسد با پ.ک.ک و کلیه نهادهای اقماری آن در مناطق کردنشین شمال و شرق سوریه از مهمترین درخواست های آنکارا است.

آنکارا: بیایید از یک جایی شروع کنیم

هیات کارشناسان امنیتی ترکیه در مذاکره با سوری ها، چنین چیزی را مطرح کرده است: عادی سازی رابطه یک روند است. بیایید از یک جایی شروع کنیم. به عنوان آغاز این مسیر، بهتر است اول نشان دهید که مبارزه با پ.ک.ک را در دستور کار دارید.

قدم دوم هم این است که شاهد بازگشت امن پناهجویان و اقدامات پس از اسکان، با از بین بردن کامل تهدید تروریستی در مرز باشیم. در فاز بعدی نیز، تکمیل فرآیندهای ادغام سیاسی و نظامی بین مخالفان و دمشق به شیوه سالم و صحیح صورت بگیرد. آنکارا خواستار آن است که حمص، دمشق و حلب مناطق آزمایشی برای بازگشت ایمن و آبرومندانه در مرحله اول باشند و بعداً این چارچوب گسترش یابد.

همچنان که دیده می شود، خواسته های آنکارا از دمشق، بسیار اغراق آمیز، حداکثری و غیرقابل پذیرش هستند. چرا که نشانه ای از مکانیسم پله به پله و روش مرسوم مذاکره یعنی یک گام از تو، یک گام از من در این روند دیده نمی شود. به عنوان مثال، چندین منطقه حساس و مهم سوریه در اشغال نظامیان ترکیه است و حتی اسامی برخی مسیرها تغییر داده شده و پرچم ترکیه در این مناطق در کنار پرچم غیررسمی مخالفین به اهتزاز درآمده است.

به طور طبیعی، در چنین شرایطی هر کسی جای رئیس جمهور سوریه باشد، چنین درخواست هایی را مطرح می کند: برای نشان دادن حسن نیت خود، اول خاک سوریه را ترک کنید، سپس به حمایت از معارضین مسلح، خاتمه داده و قرارگاه های آنان را منحل کنید.

تقویت توافقنامه آدانا در دستور کار است

دولت سوریه و روسیه درخواست‌های آشکاری برای اصلاح وضعیت ادلب و انجام تعهدات ترکیه در مورد معارضین ادلبی دارند. از سوی دیگر، ایجاد یک توافق مرزی جدید و بسیار پیشرفته تر با آنکارا بر اساس توافق آدانا از جمله موضوعاتی است که در گفتگوهای مقامات امنیتی طرفین، مورد بحث قرار گرفته است.

دمشق از آنکارا خواسته برای پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی و نهادها و سازمان‌های بین‌المللی مشابه که به دلیل دوران جنگ به حالت تعلیق درآمده بود، به طور جدی اقدام کرده و حسن نیت خود را نشان دهد. در مقابل، در این گفتگوها، ترکیه همچنان بر ادامه روند مذاکرات ژنو، فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی دموکراتیک، برگزاری انتخابات آزاد و آزادی فوری زندانیان سیاسی پافشاری کرده است.

دعوت از رفیق اردوغان برای سفر به دمشق

دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن، رابطه نزدیکی با بشار اسد رئیس جمهور سوریه دارد. او حتی در دوران بحران سوریه نیز به دمشق رفته و بارها با سیاست های ترکیه در سوریه مخالفت کرده است.

البته آن وقت ها، پرینچک و اردوغان کارد و پنیر بودند، اما گردونه سیاست چرخیده و سیب تا به زمین برسد، هزار چرخ خورده و حالا روابط خوبی بین این دو سیاستمدار ترکیه وجود دارد. حزب پرینچک، در پارلمان ترکیه فاقد کرسی است، اما رهبر این حزب، به خاطر برخی روابط خاص و دسترسی های امنیتی خود، در چین، سوریه و روسیه، بازی های خود را پیش برده و ایفای نقش می کند. او حالا اعلام کرده که جدیداً از سوی بشار اسد دعوت شده تا به دمشق برود.

پرینچک در این سفر، یک کارآفرین و تاجر ثروتمند ترکیه را با خود می برد که ادهم سانجاک نام دارد. سانجاک، تا دو ماه پیش، از چهره های مهم حزب عدالت و توسعه بود. اما در سفر به روسیه، به خاطر بیان این دو جمله، ناچار شد از حزب خود استعفا دهد: ۱.آمریکا در قدرت گرفتن آکپارتی نقش مهمی داشت. ۲. ترکیه باید از ناتو خارج شود.

ادهم سانجاک با این دو جمله، به رفاقت و همراهی با اردوغان پایان داد و تنها یک هفته پس از استعفا از حزب حاکم ترکیه، به حزب کمونیستی وطن پیوست. حالا قرار است در سفر پرینچک به دمشق، او را همراهی کند و در دیدار با بشار اسد حضور داشته باشد.