اگر دیپلماسی را به فن ترسیم و ارائه تصویر صحیح از خود برای دیگری و دیپلماسی فرهنگی را به استفاده از عناصر اثرگذار برای ارائه تصویر صحیح تعریف کنیم، آن گاه دیپلماسی اتخاذی در زیارت اربعین به استفاده از سازه‌های رسانه‌ای و سیاسی در ترسیم و ارائه تصویر صحیح از زیارت اربعین به دیگران تعریف می‌شود. بر همین اساس چهار مضمون «دیپلماسی فرهنگی زیارت اربعین»، «مؤلفه‌های گفتمان زیارت اربعین»، «بازیگران دیپلماسی زیارت اربعین» و «راهبردهای آینده‌نگرانه دیپلماسی زیارت اربعین» از مهم‌ترین عناوین مؤلفه‌های این رویداد شناسایی و نیازمند توجه ویژه کشورمان خواهند بود.
شناخت دقیق مخاطبان در جهان و سایر حوزه‌های انسانی و ویژگی‌ها و مزیت‌های حوزه نرم، اقتصادی و سیاسی هر یک از این لایه‌ها و آموزش مبانی امت اسلامی و اخوت و ولایت بین مسلمین به کارگزاران، از مهم‌ترین راهبردهای انسانی دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در زیارت اربعین است. مهم‌ترین راهبردهای ساختاری دیپلماسی عبارت است از افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های نوین ارتباطات و اطلاعات با کشورهای همسو برای ایجاد همگرایی و نزدیکی و پویا کردن اشتراکات دینی، تاریخی و فرهنگی، تلاش برای برقراری ارتباط با بخش‌های غیردولتی در امور پژوهشی و دانشگاهی فرامرزی، بسترسازی برای گسترش گردشگری هدفمند با تأکید بر ارتباطات میان‌فرهنگی در حوزه تمدن اسلامی ایجاد هماهنگی با مراکز علمی دیگر کشورها برای تقویت و گسترش تبلیغات و ایجاد پژوهشکده‌های مشترک در خصوص آموزه‌های سیاسی و تمدنی عاشورا از مهم‌ترین راهبردهای گفتمانی دیپلماسی جمهوری اسلامی نسبت به زیارت اربعین است .
واقعیت این است که از ابتدای قرن جدید، رهبران غربی و در رأس آن‌ها آمریکا با هدف جلوگیری از رشد و گسترش مقاومت در جهان معاصر برای ارائه تصویری خشن و ترسناک از اسلام و مسلمین به جهان دست و پا می‌زنند. خلق گروهک‌های تروریستی از جمله داعش را باید در همین فرایند تعریف کرد. با این اوصاف، رسانه برجسته‌ترین ابزار تصویرسازی در دنیای امروز به حساب می‌آید و بی‌شک استفاده صحیح از آن می‌تواند در دیپلماسی آینده‌محور زیارت اربعین نقشی اساسی ایفا کند.
افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های نوین ارتباطات و اطلاعات و استفاده از سایر دیپلماسی‌ها که در یک کشور قسمتی از بدنه دولت الکترونیک است، برنامه‌سازی مشترک با شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌ای کشورهای حوزه فرهنگ شیعی و تمدن اسلامی با مؤلفه فرهنگ عاشورایی و مهدویت برای ایجاد همگرایی و نزدیکی و پویا کردن اشتراکات دینی، تاریخی، سیاسی و بشری، مستندسازی با همکاری آی‌سیسکو و اکوو همچنین رهبران ادیان الهی و با حضور نخبگان سیاسی، اجتماعی و فعالان فرهنگی رسانه‌ای دنیا از مهم‌ترین راهبردهاست.
باید توجه داشت که دیپلماسی کارآمد مستلزم و نیازمند بازیگران و کارگزاران اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حرفه‌ای است که این کارگزاران باید آموزش لازم را دیده باشند و شناخت مناسبی از هدف‌گذاری و نیاز راهبردی به آثار راهپیمایی اربعین مورد نظر داشته باشند.
نظر شما